نشست وزرای خارجه ۸ کشور در دوحه چه تاثیری در رفتن اسد و انتقال قدرت به مخالفان داشت؟

بعد از ظهر روز شنبه ۱۷ آذر برابر با ۷ دسامبر در ساعاتی که کاروان مخالفان اسد به چند کیلومتری دمشق رسیده بودند و در داخل پایتخت در چند محله درگیری جریان داشت، وزرای خارجه روسیه، ترکیه و جمهوری اسلامی همراه با پنج وزیر خارجه کشورهای عربی منطقه در حال رایزنی در باره “آینده” سوریه بودند. شرکت کنندگان در نشست اگرچه خبرهای سوریه را دنبال می کردند و می دانستند که بشار اسد در حال خروج از کشور است و مردم از شوق “پیروزی” بر دیکتاتور به خیابان ها آمده اند همچنان بر سر مفاد توافقنامه “تسهیل انتقال سیاسی” در حال چانه زنی بودند.

روزنامه الجمهوریه چاپ قاهره با انتشار جزئیات توافق دوحه بر این ادعا است که سرنوشت اسد در همین نشست و در چارچوب همین توافق رقم خورده است. الجمهوریه نوشت:

یک منبع سوری به الجمهوریه خبر داد که سرنوشت بشار اسد در ۷ دسامبر در دوحه و در جریان دیدارهای وزرای خارجه سه کشور عضو «روند آستانه» با همتاهای آنها از کشورهای عربی منطقه رقم خورده است. در این دیدار روسیه و ایران آمادگی خود را برای تسهیل انتقال سیاسی در سوریه به آنکارا اعلام کردند. سپس اصول اساسی این فرآیند با هماهنگی عربستان سعودی، مصر، عراق، اردن و قطر که هفت نکت ه کلیدی را پوشش می‌دهد، ترسیم شد:

• انتقال منظم و آرام قدرت

• تأمین امنیت و حفظ مصونیت اماکن دیپلماتیک(به شمول اماکن مذهبی که درخواست ایران بود)

• حفظ و عدم تخریب نهادها و اماکن دولتی

• جلوگیری از انتقام جویی و درگیری های داخلی

• حفظ امنیت تسلیحات استراتژیک و شیمیایی

• تأمین امنیت تأسیسات نظامی روسیه

• اجرای قطعنامه ۲۲۴۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد برای پروسه انتقال قدرت سیاسی

آنکارا این شرایط را به اتاق عملیات نظامی شورشیان منتقل کرد که تحت شرایط زیر با آنها موافقت شد:

• بشار اسد باید فورا سوریه را ترک کند.

• نخست وزیر فعلی باید با صدور بیانیه ای رسما انتقال قدرت را اعلام کند.

• ارتش باید به نیروهای خود اطلاع دهد که رژیم اسد سقوط کرده است.

مسکو به بشار اسد در مورد این توافقنامه اطلاع داد؛ در حالی که گیر پدرسن، فرستاده سازمان ملل متحد در امور سوریه بیانیه مشترکی با کشورهای شرکت کننده در نشست فوق صادر کرد. الجمهوریه این موضوع را با یک منبع آگاه دیگر در دوحه که از روند این نشست گسترده آگاه بود در میان گذاشته و او نیز این روند را  تأیید کرد.

الجموریه در گزارش خود توضیح نداده توافق دوحه چه تاثیری قابل سنجش در میدان عمل داشته است. روز جمعه بشار اسد که چمدان های خود را برای رفتن بسته بود، روسیه پیش از نزدیک شدن نیروهای هئیت تحریر الشام تضمین های کافی در دست داشت و جمهوری اسلامی جز تن دادن به واقعیت شکست فضاحت بار و عقب نشینی انتخاب دیگری نداشت. اگر توافق و تعهد در دوحه بر این بوده که همه امضا کنندگان آن از جمله ترکیه از انتقال آرام و منظم قدرت پشتیبانی کنند و پیگیر اجرای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت باشند تهاجم اسرائیل و ارتش ترکیه از زمین و هوا به سوریه و پشتیبانی آشکار از گروه شورشی ارتش ملی سوریه برای حمله علیه ساکنان مناطق کردنشین سوریه چه معنایی غیر از این دارد که نشست دوحه حتی نتوانسته دخالت نظامی اردوغان را مهار سازد چه برسد به تاثیر گذاشتن و تصمیم گرفتن در باره چگونگی انتقال قدرت در سوریه. به زودی روشن خواهد شد آنان که هم اکنون قدرت را در دست دارند تا چه اندازه پایبند به اجرای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت، متعهد به توزیع قدرت و تامین امکان مشارکت مردم، نیروهای آزادیخواه و دمکرات سوریه در بنای دمکراسی در این کشور هستند.