یکشنبه، آتش‌بس شش هفته ای میان اسرائیل و حماس در نوار غزه برقرار شد که امیدها را برای آزادی صدها زندانی فلسطینی، ده‌ها گروگانِ در بندِ نیروهای مسلح و پایان یک جنگ ۱۵ماهه برمی‌انگیزد.
حتی پیش از آغاز رسمی آتش‌بس هم در سراسر منطقه جنگ‌زده جشن برپا بود و برخی فلسطینیان به خانه‌هایشان بازگشتند. از سوی دیگر، اسرائیل نیز نام نخستین گروگان‌هایی را که انتظار می‌رود تا ساعاتی بعد آزاد شوند، اعلام کرد. در برابر، قرار است ده‌ها زندانی فلسطینی آزاد شوند.
آتش‌بس از ساعت ۱۱:۱۵ پیش از ظهر به وقت محلی آغاز شد و تنها گام نخست برای پایان‌دادن به جنگ و بازگرداندن نزدیک به ۱۰۰ گروگان ربوده‌شده در حملهٔ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس و آزادی صدها زندانی فلسطینی است.
یک مقام اسرائیلی تأیید کرد «رومی گونن» ۲۴ساله، «امیلی داماری» ۲۸ساله و «دورون اشتاین‌بِرِخِر» ۳۱ساله قرار است یکشنبه آزاد شوند. گونن در فستیوال موسیقی نووا ربوده شد و دو نفر دیگر از شهرک کفار عزه اسیر شدند. داماری تابعیت دوگانه اسرائیلی-بریتانیایی دارد.
این مقام – که طبق مقررات حاضر نشد نامش فاش شود – گفت خانواده‌ها با اعلام اسامی گروگان‌ها موافقت کرده‌اند.
حماس می‌بایست نام این سه نفر را پیش از آغاز آتش‌بس اعلام می‌کرد که ابتدا برای ساعت ۸:۳۰ صبح برنامه‌ریزی شده بود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بامداد یکشنبه گفت شبه‌نظامیان هنوز به تعهد خود عمل نکرده‌اند و ارتش اسرائیل تا تحویل این فهرست به حملاتش ادامه می‌دهد.
حماس سرانجام نزدیک دو ساعت بعد نام‌ها را منتشر کرد و علت تأخیر را «دلایل فنی» دانست و گفت همچنان به توافق پایبند است.
در فاصله زمانی میان ۸:۳۰ تا آغاز آتش‌بس، بنا بر اعلام وزارت بهداشت غزه، گلوله‌باران اسرائیل دست‌کم ۲۶ نفر را کشت، هرچند مشخص نکرد این افراد غیرنظامی بوده‌اند یا از نیروهای جنگجو. ارتش اسرائیل به مردم هشدار داده از نیروهای اسرائیلی که در حال عقب‌نشینی به یک منطقه حائل هستند، دور بمانند.
توافق شکننده
این آتش‌بس پس از یک سال میانجی‌گری فشردهٔ ایالات متحده، قطر و مصر اعلام شد.
در مرحله نخست که ۴۲ روز طول می‌کشد، قرار است مجموعاً ۳۳ گروگان آزاد شوند و صدها زندانی و بازداشتی فلسطینی رها گردند. نیروهای اسرائیلی نیز به یک منطقه حائل درون غزه عقب خواهند نشست و بسیاری از آوارگان فلسطینی می‌توانند به خانه‌هایشان بازگردند.
همچنین قرار است کمک‌های بشردوستانه با ورود صدها کامیون در روز به غزه افزایش یابد؛ رقمی فراتر از آنچه پیش‌تر اسرائیل اجازه می‌داد. برنامه جهانی غذای سازمان ملل اعلام کرد که پس از اجرایی‌شدن آتش‌بس، کامیون‌هایی از طریق دو گذرگاه وارد غزه شدند.
این دومین آتش‌بس در طول جنگ است؛ دوره‌ای طولانی‌تر و با اهمیتی بیشتر از وقفه یک‌هفته‌ای در نوامبر ۲۰۲۳. احتمال دارد این آتش‌بس به پایان کامل درگیری منجر شود.
مذاکرات برای مرحله دوم این آتش‌بس، که به‌مراتب دشوارتر است، حدود دو هفته دیگر آغاز خواهد شد. پرسش‌های مهم همچنان مطرح‌اند؛ ازجمله اینکه آیا جنگ پس از مرحله اول از سر گرفته می‌شود یا نه و چگونه بقیه گروگان‌های در بندِ غزه آزاد خواهند شد.
وزیر امنیت ملی تندروی اسرائیل، ایتامار بن‌گویر، اعلام کرد وزیران وابسته به این حزب روز یکشنبه در اعتراض به آتش‌بس از دولت استعفا می‌دهند. خروج حزب «قدرت یهودی» از ائتلاف، دولت نتانیاهو را تضعیف می‌کند اما تأثیری بر اجرای آتش‌بس ندارد.
جشن فلسطینی ها
به گزارش آسوشیتدپرس در سراسر این منطقه جنگ‌زده جشن‌هایی به راه افتاد و برخی فلسطینیان به خانه‌هایشان بازگشتند، هر چند این تأخیر شکنندگی توافق را نشان می‌دهد. این توافق آغازگر روندی طولانی و نامطمئن برای پایان‌دادن به جنگ و بازگرداندن حدود ۱۰۰ گروگان دیگر است که در حملهٔ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسارت گرفته شدند؛ حمله‌ای که جرقهٔ جنگ را زد.
ده‌ها نفر در شهر خان‌یونس در جنوب غزه برای جشن‌گرفتن آتش‌بس به خیابان آمدند. به گزارش یک خبرنگار آسوشیتدپرس، حین برگزاری جشن، چهار مبارز حماس با دو خودرو وارد شدند و مردم از آن‌ها استقبال کردند و شعارهایی در حمایت از این گروه سر دادند.
نیروهای «دفاع شهری غزه» ــ امدادگرانی که زیر نظر دولت حماس فعالیت می‌کنند ــ نیز در شهر غزه رژه رفتند. در تصاویری که آسوشیتدپرس ضبط کرده، پرچم فلسطین کنار جمعی از شادی‌کنندگان به‌اهتزاز درآمده است و گروه کوچکی هم پرچم‌های جهاد اسلامی را ــ که دومین گروه بزرگ پس از حماس است و در حمله ۷ اکتبر شرکت داشت ــ حمل می‌کنند.
پلیس زیر نظر حماس نیز پس از آنکه مدتی در پی حملات هوایی اسرائیل غایب بود، کم‌کم در انظار عمومی ظاهر می‌شود. ساکنان شهر غزه می‌گویند دیده‌اند که نیروهای پلیس در بخش‌هایی از شهر مشغول کارند. خبرنگار آسوشیتدپرس در خان‌یونس هم شمار اندکی پلیس را در خیابان‌ها مشاهده کرده است.
از صبح یکشنبه، برخی اهالی فلسطینی در بخش‌هایی از شهر غزه به خانه‌هایشان برگشته‌اند، در حالی که گلوله‌باران تانک‌ها در شرق، نزدیک مرز اسرائیل، طی شب ادامه داشت. به گفته ساکنان، خانواده‌ها پیاده راهی خانه‌ها شدند و وسایلشان را با چرخ‌دستی و گاری حمل کردند.
تصویب آتش‌بس و فشار بین‌المللی
صبح شنبه، هیئت دولت اسرائیل در جلسه‌ای نادر طی روز شنبه (که روز استراحت مذهبی یهودیان است) آتش‌بس را تصویب کرد؛ یعنی بیش از دو روز پس از اعلام توافق توسط واسطه‌ها. دو طرف زیر فشار دولت بایدن و دونالد ترامپِ رئیس‌جمهور آتی آمریکا بودند تا پیش از مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری در روز دوشنبه به توافق برسند.
ابعاد این جنگ گسترده است و جزئیات تازه‌ای درباره ابعاد آن مطرح خواهد شد.
طبق آمار وزارت بهداشت غزه، بیش از ۴۶هزار فلسطینی کشته شده‌اند. حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به جنوب اسرائیل ــ رویدادی که به شعله‌ور شدن جنگ انجامید ــ بیش از ۱۲۰۰ کشته بر جا گذاشت. صدها سرباز اسرائیلی هم جان باختند.
حدود ۹۰ درصد مردم غزه آواره شده‌اند. سازمان ملل می‌گوید سامانه بهداشت، جاده‌ها و سایر زیرساخت‌های حیاتی این منطقه به‌شدت آسیب دیده‌اند. حتی اگر آتش‌بس به مراحل نهایی‌اش برسد، بازسازی این منطقه سال‌ها زمان خواهد برد. همچنان پرسش‌های اساسی پیرامون آینده سیاسی غزه و سایر مسائل بی‌پاسخ مانده است.
یک پاسخ
طرفین دعوا از نفس افتاده اند ولی دعوا تمام نشده و سلحی نیست چون نسل بعدی چندسال دیگر جنگجویانی برنا میشوند و هموراه در صدد انتقام خواهد بود. نتانیاهو مثل هیتلر سعی کرد تا میتواند فلسطینی ها را بکشد ولی ریشه ها در خاک مانده اند و بزودی جوانه خواهند زد. و دوباره در پی حق خود دست به سلاح میبرند با کلی انسان از دوطرف کشته خواهند شد.
شوربختانه نخست وزیر یهودیها آدم با شعور و آینده نگری نبود تا بتواند مشکل را اصولی حل کند. اسلحه سازان آمریکائی هم که انبار هایشان پرشده بود تشویقش کردند که بجنگد و آتش بر افروزد.
بیچاره نسل بعدی دو طرف که باز باید همدیگر را بکشند آنهم با فرماندهی نتانیاهوی بعدی.