بنابر گزارش رویترز، قدرتهای اروپایی تلاش دارند تا با تصویب قطعنامهای جدید علیه ایران در جلسه هفته آینده هیئت حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تهران را تحت فشار قرار دهند. به گفته دیپلماتها، این قطعنامه به منظور تشویق ایران به همکاری بیشتر در فعالیتهای هستهای این کشور و بازگرداندن آن به میز مذاکره ارائه خواهد شد. هدف نهایی، اعمال محدودیتهای جدید هستهای در ازای کاهش تحریمهاست، توافقی که در مقایسه با برجام (توافق هستهای ۲۰۱۵) کمتر گسترده و مشمول شرایط کمتری است.
در صورت تصویب این قطعنامه، آژانس ملزم به ارائه یک گزارش جامع از فعالیتهای هستهای ایران خواهد شد که جزئیات بیشتری را در خصوص موارد مشکلزا، مانند عدم توضیح درباره آثار اورانیوم یافتشده در مکانهای اعلامنشده، شامل میشود. این اقدام دیپلماتیک ممکن است واکنش متقابل ایران را به همراه داشته باشد. ایران تاکنون به قطعنامهها و انتقادات پیشین با افزایش فعالیتهای هستهای و محدود کردن دسترسی بازرسان ارشد آژانس پاسخ داده است.
موضع قدرتهای اروپایی در قبال برنامه هستهای ایران
این تلاش اروپاییها در شرایطی انجام میشود که جامعه جهانی در انتظار بازگشت دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب ایالات متحده است که به صراحت اعلام کرده است ایران نباید به سلاحهای هستهای دست یابد. به گفته یکی از دیپلماتهای اروپایی، انگیزه آنها از طرح این قطعنامه «طبیعی» است و تلاش میکنند بر اساس گزارش آژانس در مورد رفتارهای ایران تصمیمگیری کنند. قدرتهای اروپایی شامل فرانسه، بریتانیا و آلمان، معروف به E3، در حال مذاکره بر سر پیشنویس این قطعنامه با دولت فعلی ایالات متحده هستند.
دیدگاه مدیرکل آژانس و موانع دیپلماتیک
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، نیز از ارائه گزارش جامع چندان استقبال نمیکند، زیرا وی در حال انجام دیپلماسی حساسی است تا توضیحات بیشتری را از ایران در خصوص آثار اورانیوم دریافت کند و همچنین نظارتهای آژانس بر فعالیتهای هستهای ایران را گسترش دهد. او در ماه سپتامبر اعلام کرد ترجیح میدهد مسائل را در همان زمان حل کند تا اینکه به اقدامات تنبیهی احتمالی در آینده تکیه کند.
گروسی که روز چهارشنبه برای گفتگوهای بیشتر به تهران رسید، قصد دارد در اولین دیدار خود با رئیسجمهور جدید ایران، مسعود پزشکیان، به بنبستهای موجود پایان دهد. وی امیدوار است این گفتگوها راهگشای همکاریهای بیشتر ایران با آژانس باشد.
تنشهای دیپلماتیک و موضعگیریهای ایران
با توجه به اختلافنظر میان تلاش گروسی برای دستیابی به توافقهای فوری و تمایل قدرتهای غربی برای اعمال فشار بر ایران به منظور محدودیتهای هستهای جدید، یکی از مقامات ارشد ایران هشدار داد واکنش تهران به این قطعنامه میتواند شامل محدودیتهای دیپلماتیک و فنی در همکاری با آژانس باشد.
مقامات ایران تاکید کردهاند نمیتوانند از دشمن دیرینه خود، ایالات متحده، چشمپوشی کنند و باید با مدارا و خویشتنداری با دشمنان خود مواجه شوند. پزشکیان در هفته گذشته گفته بود که تهران باید سیاستهای خود را در قبال آمریکا مدیریت کند.
واکنش احتمالی دولت ترامپ به مذاکرات احتمالی
اینکه دولت جدید ترامپ تا چه اندازه به مذاکرات درباره توافق جدید موسوم به «کمتر در برابر کمتر» باز خواهد گشت، همچنان نامشخص است. در این توافق جدید، محدودیتها و تعهدات هستهای ایران در مقایسه با برجام کاهش یافته است.