آنگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان، در نشست تحقیقاتی مربوط به خروج نیروهای ناتو از افغانستان، خروج نیروها را «یک شکست وحشتناک» خواند و با انتقاد از سیاستهای ایالات متحده، نظرات خود را در این خصوص ارائه کرد. مرکل که ۱۶ سال از ۲۰ سال مأموریت آلمان در افغانستان را مدیریت کرده بود، در این نشست دلایل شکست مأموریت ناتو در افغانستان را شرح داد و به نقش آمریکا در این فاجعه پرداخت.
مرکل در جلسهی تحقیقاتی تأکید کرد که خروج شتابزده نیروهای ناتو، تصمیمی یکجانبه از سوی دونالد ترامپ بود که توسط جو بایدن تکمیل شد. او این خروج را به عنوان «فراری از طالبان» توصیف کرد و اظهار داشت که جامعه بینالمللی در مواجهه با طالبان، ناتوان بوده است. مرکل اظهار کرد که این شکست، نه تنها برای جامعه بینالمللی، بلکه برای میلیونها افغان که برای دموکراسی، حقوق بشر و آموزش تلاش کرده بودند، یک ضربه جدی بود.
او همچنین به مشکلات ارتباط با دولتهای ایالات متحده اشاره کرده و گفت در تماسهای خود با رؤسایجمهور آمریکا نتوانسته بود تأثیرگذاری لازم را داشته باشد. مرکل تأکید کرد سیاستهای ایالات متحده به ندرت به نظرات متحدان ناتو توجه کرده است و آلمان و دیگر کشورها نتوانستند تصمیمات واشنگتن را تغییر دهند.
مرکل در توضیح دلایل شکست مأموریت در افغانستان گفت به جز موفقیتهای محدود در زمینهی مبارزه با تروریسم، مأموریت ناتو در سایر اهداف اصلی خود شکست خورد. این اهداف شامل ایجاد حکومتداری پایدار، تقویت حقوق زنان و دختران و ساختارهای دموکراتیک بودند. مرکل افزود امید به موفقیت مأموریت، حتی در شرایط دشوار، بخشی از رویکرد واقعگرایانه او بوده است، اما در نهایت این امیدها بیاساس بودند.
یکی از نقاط برجسته این نشست، آشکار شدن میزان ناآگاهی مرکل و دیگر اعضای دولتش از شرایط واقعی افغانستان بود. او اعتراف کرد که اطلاعات کافی دربارهی شرایط میدانی در افغانستان در اختیارش قرار نگرفته بود. به عنوان مثال، او از پیشبینی سازمان اطلاعات آلمان (BND) در سال ۲۰۲۰ مبنی بر احتمال بالای تصرف قدرت توسط طالبان اطلاعی نداشت. این سازمان از مدتها قبل هشدار داده بود که دولت افغانستان توان مقابله با طالبان را نخواهد داشت.
مرکل همچنین اذعان کرد تا سه هفته قبل از سقوط کابل، بر این باور بود که وضعیت هنوز به حدی بحرانی نشده است که نیاز به آغاز تخلیه شهروندان آلمانی و نیروهای محلی باشد. او گفت: «من فکر نمیکردم طالبان پیش از پایان خروج نیروهای آمریکایی قدرت را به دست بگیرند.»
مرکل اظهار کرد که اطلاعات کافی دربارهی محدودیتهای آموزشی برای زنان و دختران در بسیاری از مناطق افغانستان حتی پیش از بازگشت طالبان در دست نداشت. او همچنین تأیید کرد در جریان تخلیه نیروها، ۶۴ شهروند آلمانی در افغانستان باقی ماندند.
مرکل در توجیه شکست مأموریت، بر ویژگیهای فرهنگی و تاریخی افغانستان تأکید کرد. او گفت: «افغانها مردمی با افتخار و تاریخی پیچیده هستند که در موقعیتی ژئواستراتژیک دشوار قرار دارند.» او همچنین افزود که عوامل قومی و فرهنگی قویتر از آنچه تصور میکردند، بر توانایی ایجاد تغییرات دموکراتیک تأثیر گذاشتند.
به گزارش روزنامه ی آلمانی تاتس، این استدلال فرهنگی مرکل با انتقاداتی روبهرو شده است. تحلیلگران معتقدند اشتباهات استراتژیک غرب، از جمله ائتلاف با جنگسالاران و سرکوب تلاشهای محلی برای دموکراسی، بیشتر نتیجهی تصمیمات سیاسی بود تا فرهنگی. این موضوع نشان میدهد که عدم توجه به تصمیمات سیاسی و استراتژیک، میتواند در شکست مأموریت ناتو نقش داشته باشد.
یکی از بزرگترین انتقاداتی که به مرکل وارد شده، تأخیر در تخلیه شهروندان آلمانی و نیروهای محلی افغان بوده است. این تأخیر باعث شد که بسیاری از نیروهای محلی که برای آلمان کار میکردند، در افغانستان باقی بمانند و در معرض خطر قرار گیرند. منتقدان معتقدند این تصمیم، ناشی از درک نادرست مرکل از سرعت پیشروی طالبان و شرایط بحرانی در افغانستان بود.
مرکل در سخنان خود تأکید کرد که شکست در افغانستان نشان میدهد که در آینده باید با دقت بیشتری وارد مأموریتهای نظامی و سیاسی در کشورهای دیگر شد. او افزود که این شکست باید به عنوان هشداری برای رویکردهای مشابه در دیگر دیکتاتوریها تلقی شود. به نظر مرکل، ورود به کشورهایی با ساختارهای سیاسی و فرهنگی پیچیده، نیازمند استراتژیهای دقیقتر و هماهنگی بیشتر با شرکای بینالمللی است.
روزنامه تاتس می نویسد: اظهارات آنگلا مرکل در نشست تحقیقاتی افغانستان، نمایانگر پیچیدگیها و چالشهای مأموریت ناتو و کشورهای همپیمان در افغانستان بود. خروج شتابزده نیروهای بینالمللی، که با عدم هماهنگی و ارزیابی ناکافی از شرایط واقعی افغانستان همراه بود، نهتنها یک شکست استراتژیک برای ناتو و کشورهای غربی محسوب میشود، بلکه تأثیرات عمیقی بر مردم افغانستان و دستاوردهای آنها در دو دهه گذشته گذاشت.