پس از نزدیک به یک دهه از ورود به آلمان و گرفتن عکس سلفی با آنگلا مرکل، صدر اعظم وقت این کشور، انس مودامانی، که اکنون تحصیلات دانشگاهی خود را به پایان رسانده و شهروند آلمان شده است، از برخی واکنشهای سیاسی به سقوط بشار اسد احساس نگرانی میکند.
با سقوط اسد و صحبتهایی که بلافاصله درباره بازگشت سوریها به وطن آغاز شد، مودامانی میگوید: «برلین به خانه دوم من تبدیل شده و من قطعا اینجا خواهم ماند.»
در حالی که سوریها در خیابانهای برلین سقوط اسد را جشن میگرفتند، آلیس وایدل، رهبر راست افراطی آلمان، در شبکه اجتماعی “X” نوشت: «کسی که در آلمان سوریه آزاد را جشن میگیرد، دیگر دلیلی برای فرار ندارد و باید فوراً به سوریه بازگردد.» این اظهارات واکنشهای گستردهای در میان جامعه سوریهای مقیم آلمان به همراه داشت.
در همین حال، ینس اسپان، سیاستمدار محافظهکار برجسته، پیشنهاد کرد که دولت آلمان میتواند برای بازگشت داوطلبانه سوریها به وطن هواپیما چارتر کرده و مبلغی معادل ۱۰۰۰ یورو به عنوان کمک هزینه به آنها پرداخت کند. با این حال، او تأکید کرد که باید منتظر بمانیم تا شرایط در سوریه روشنتر شود.
انس مودامانی، ۲۷ ساله و اهل دمشق، که در سال ۲۰۱۵ به آلمان آمده است، میگوید: «این ایده وحشتناک است.» او تأکید میکند که وضعیت در سوریه همچنان خطرناک است و بازگشت به این کشور قابل تصور نیست. مودامانی که در رشته ارتباطات بازرگانی تحصیل کرده و اکنون با دوست دختر اوکراینی خود زندگی میکند، نمونهای از موفقیت پناهجویان سوری در آلمان است.
مقامات آلمانی تأیید کردهاند که جامعه سوریها به طور کلی به خوبی در این کشور ادغام شدهاند. جولیانه زیفرت، معاون وزیر کشور آلمان، اظهار داشت که سوریها «به طور قابل توجهی بالاتر از متوسط جامعه از تحصیلات برخوردارند.» در سال گذشته، ۷۵۵۰۰ سوری تابعیت آلمان را دریافت کردند و به بزرگترین گروه در میان افراد اینتگره شده تبدیل شدند.
با این حال، برخی سیاستمداران، از جمله یواخیم هرمان، وزیر کشور ایالت بایرن، بر این باورند که پناهجویانی که در طول یک دهه حضور خود در آلمان نتوانستهاند شغلی پیدا کنند یا به خوبی ادغام شوند، در صورت تثبیت شرایط سوریه، باید به وطن بازگردند.
در پایان اکتبر ۲۰۲۴، نزدیک به ۹۷۵ هزار شهروند سوری در آلمان حضور داشتند که اکثریت آنها دارای وضعیت پناهندگی یا حمایتهای مشابه بودند. در همین راستا، آلمان و چندین کشور اروپایی دیگر اعلام کردند که بررسی درخواستهای پناهندگی سوریها را به حالت تعلیق درآوردهاند تا وضعیت سوریه مشخص شود.
باسل خلیل، پناهجوی ۲۶ ساله کُرد سوری، که به تازگی وارد آلمان شده است، میگوید: «اگر دولت آلمان مرا اخراج کند، فکر کنم مجبور شوم به سوریه برگردم. ما سوریها خیلی سختی کشیدهایم و فقط میخواهیم زنده بمانیم.»
طارق علاوس، سخنگوی گروه حامی پناهجویان Pro Asyl، تأکید کرد بسیاری از سوریها علاقهمند به بازگشت به کشور خود هستند و میخواهند در بازسازی آن مشارکت کنند، اما بازگشت آنها نباید اجباری باشد. او که خود از سال ۲۰۱۵ در آلمان زندگی میکند و تابعیت آلمانی دارد، گفت: «این بحثهای عمومی درباره بازگشت سریع سوریها کاملاً غیرضروری است.»
یمان ملحم، مدیر یک رستوران سوری در برلین، میگوید: «سوریها فقط اینجا نمیخوابند، بلکه کار میکنند، مالیات میپردازند و به رشد اقتصاد کمک میکنند.» او تأکید کرد آلمان باید پیش از هر تصمیمی برای بازگشت سوریها، نقش آنها در جامعه و اقتصاد را در نظر بگیرد.
در حالی که سقوط اسد امیدهای زیادی را برای بازگشت به وطن ایجاد کرده است، بسیاری از سوریهای مقیم آلمان همچنان نسبت به امنیت و ثبات در کشور خود تردید دارند. علاوه بر این، بحثهای سیاسی درباره بازگشت پناهجویان میتواند به نگرانیهای بیشتری در میان این جامعه منجر شود.
