استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه و سرپرست هیات آمریکایی در مذاکرات با ایران شامگاه دوشنبه ۱۴ آوریل در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت‌وگوها با هیات ایرانی را «مثبت و قانع کننده» خواند.
او در این مصاحبه گفت که راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران پایه اصلی توافق احتمالی در مذاکرات هسته‌ای واشنگتن و تهران خواهد بود. استیو ویتکاف تاکید کرد که این گفتگوها بر دو محور راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران و ابعاد نظامی آن خواهد بود.
آقای ویتکاف با اشاره به غنی‌سازی ۳.۶۷ درصدی مجاز در توافق برجام گفت: «آن‌ها به غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷ درصدی نیاز ندارند، اما اکنون در برخی موارد تا ۶۰ درصد و در برخی دیگر تا ۲۰ درصد غنی‌سازی انجام داده‌اند و این نباید چنین باشد. چنین غنی‌سازی با ادعای آن‌ها که تنها می‌خواهند برنامه هسته‌ای غیرنظامی داشته باشند همخوانی ندارد.»
سرپرست تیم مذاکره کننده آمریکایی گفت: «این گفتگوها بیشتر درباره راستی‌آزمایی برنامه غنی‌سازی اورانیوم و درنهایت راستی‌آزمایی ابعاد نظامی آن است که شامل موشک‌هایی که در زراد‌خانه‌هایشان دارند و هدف احتمالی آن‌ها برای دستیابی به بمب نیز می‌شود.»
آقای ویتکاف تاکید کرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا او را مامور کرده است تا «موقعیت را از طریق دیپلماسی و گفتگو» حل کند.
استیو ویتکاف دور نخست مذاکرات را «مثبت، سازنده و قانع‌کننده» ارزیابی کرد و یادآور شد که جزئیات توافق احتمالی از اهمیت و پیچیدگی بالایی برخوردار خواهد بود.
او افزود: «راستی‌آزمایی بخش کلیدی هر توافق احتمالی خواهد بود و امیدواریم که بتوانیم به مرحله تدوین سند برسیم. ما باید راستی‌آزمایی بسیار سختگیرانه‌ای داشته باشیم. »
استیو ویتکاف با انتقاد از اقدامات دولت جو بایدن در قبال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران گفت: « در چند سال گذشته پیش از دولت ما، روند راستی‌آزمایی چندان جدی یا قابل‌توجهی وجود نداشته است و این باید تغییر کند. اگر تغییر کند، مبنایی برای گفتگوهای مثبت خواهیم داشت، اگر نه، باید به دنبال جایگزین باشیم که برای هیچ‌کس خوب نخواهد بود.»
رم یا مسقط؟
روزنامه گاردین نوشت: ایران احتمالاً با پیشنهاد ایالات متحده برای انتقال ذخایر اورانیوم غنی‌شده‌اش به کشور ثالث – مانند روسیه – مخالفت خواهد کرد. این موضوع، که یکی از موانع کلیدی در مسیر رسیدن به توافقی جدید با آمریکا به شمار می‌رود، در گفت‌وگوهای اولیه که بیشتر به‌صورت غیرمستقیم در مسقط عمان انجام شد، مطرح گردید.
ایران معتقد است این ذخایر – که در چهار سال گذشته جمع‌آوری شده‌اند – باید تحت نظارت سخت‌گیرانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در داخل کشور باقی بمانند. تهران این اقدام را نوعی تدبیر احتیاطی یا بیمه سیاسی در برابر احتمال خروج مجدد یک دولت آینده آمریکا از توافق می‌داند، مشابه آنچه در سال ۲۰۱۸ توسط ترامپ و با کنار گذاشتن توافق ۲۰۱۵ دولت اوباما رخ داد.
تهران استدلال می‌کند که اگر ذخایر اورانیوم از کشور خارج شوند و ایالات متحده دوباره از توافق خارج شود، ایران مجبور خواهد بود فرآیند غنی‌سازی را از صفر آغاز کند؛ چیزی که در عمل نوعی مجازات برای ایران خواهد بود، آن هم در حالی‌که آمریکا طرف نقض‌کننده بوده است.
هر چند سخنگوی وزارت خارجه ی ایران گفته که دور دوم مذاکرات هم در مسقط صورت می گیرد، اما ایتالیا از برگزاری این مذاکرات در خاک خود استقبال کرده است.
بنا به گزارش گاردین؛ جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، با میزبانی دور بعدی مذاکرات که قرار است شنبه آینده در رم برگزار شود، موافقت کرده است؛ حرکتی که به‌عنوان یک ژست سیاسی از سوی ترامپ به سمت ایتالیا تفسیر شده و همزمان باعث کنار گذاشتن قدرت‌های اصلی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای شده است. عمان همچنان نقش میانجی را ایفا خواهد کرد، و معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی‌دی ونس، نیز در تعطیلات عید پاک در رم حضور خواهد داشت.
در جریان مذاکرات هسته‌ای سال ۲۰۱۵، ایتالیا احساس می‌کرد از روند تصمیم‌گیری کنار گذاشته شده است، چرا که نمایندگی اروپا بر عهده فرانسه، آلمان و بریتانیا – موسوم به «E3» – بود.
محمد امرسی از مؤسسه پژوهش سیاست خارجی می‌گوید: «انتخاب ملونی جالب است، چرا که او به نظر می‌رسد نزدیک‌ترین ارتباط شخصی را با ترامپ در میان رهبران اروپایی دارد، حتی بیش از فرانسه، آلمان و بریتانیا. اگر ایتالیا میزبان این گفت‌وگوها باشد، این پرسش مطرح می‌شود که نقش آینده E3 در گفت‌وگوهای ایران و آمریکا چه خواهد بود.»
ترامپ فعلاً دیگر حوزه‌های روابط ایران و آمریکا، از جمله آنچه «رفتار بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای ایران» خوانده می‌شود، را از مذاکرات کنار گذاشته است؛ تصمیمی که اسرائیل و جناح‌های تندرو مخالف رژیم ایران در واشنگتن را گیج کرده است. البته ایالات متحده ممکن است به دنبال گرفتن نوعی تضمین از ایران باشد مبنی بر این‌که در امور داخلی سایر کشورها مداخله نخواهد کرد، اما ایران می‌گوید این اسرائیل است که در سوریه، لبنان و فلسطین به دنبال تصرف اراضی است.
سفر عباس عراقچی به مسکو پیش از دور دوم مذاکرات هسته‌ای با آمریکا در ایتالیا
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قرار است در روزهای پایانی هفته جاری به مسکو سفر کند؛ سفری که به گفته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران از پیش برنامه‌ریزی شده بود، اما در عین حال به موضوع گفت‌وگوهای پیش‌روی هسته‌ای با ایالات متحده نیز خواهد پرداخت.
قرار است عراقچی در این سفر با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه دیدار و گفت‌وگو کند. مقامات مسکو نیز این دیدار را تأیید کرده، هرچند تاریخ دقیق آن را اعلام نکرده‌اند.
به گفته مقامات ایرانی، موضوع مذاکرات پیش‌روی صرفاً در مورد پرونده هسته‌ای و لغو تحریم‌ها خواهد بود. خبرگزاری ایرنا هم در مطلبی نوشته که «نفوذ منطقه‌ای ایران و توانمندی‌های موشکی» از جمله «خطوط قرمز» تهران به شمار می‌روند.
همزمان با این تلاش‌های دیپلماتیک، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرده که این هفته به تهران سفر خواهد کرد. او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که چهارشنبه شب وارد ایران خواهد شد.
به گزارش ایرنا، گروسی در این سفر با عباس عراقچی و همچنین محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار خواهد کرد. آخرین سفر گروسی به تهران به نوامبر سال گذشته بازمی‌گردد که طی آن از تأسیسات هسته‌ای نطنز و فردو بازدید کرده بود.
سپاه پاسداران: مسئله توانمندی‌های نظامی «خط قرمز» است
علی محمد نائینی، سخنگوی سپاه پاسداران ایران، در سخنانی که امروز سه‌شنبه بیان کرد، گفت: «امنیت ملی و قدرت دفاعی و نظامی جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که در هر شرایطی درباره آن گفت‌وگو و مذاکره نمی‌شود.»
این اظهارات پس از آن مطرح شد که فرستاده آمریکایی اعلام کرد موضوع دور جدید مذاکرات با ایران بررسی «برنامه غنی‌سازی اولویت» خواهد داشت و سپس «برنامه تسلیحاتی». وی افزود که محورهای اصلی شامل «محدود کردن سطح غنی‌سازی اورانیوم» و همچنین «کاهش تسلیحات»، از جمله «موشک‌ها» خواهد بود.
