با وجود آنکه دولت ترامپ در روزهای اخیر لحنی آشتی‌جویانه‌تر در قبال مناقشه تجاری با چین اتخاذ کرده، پکن همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند و آماده است فشارهای اقتصادی را تحمل کند تا ایالات متحده را وادار به عقب‌نشینی کند.
در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری‌اش، این هفته لحن ملایم‌تری نسبت به گذشته اتخاذ کرده‌اند، چین همچنان خود را برای یک شکاف طولانی‌مدت میان دو اقتصاد بزرگ جهان آماده می‌کند. در غیاب هرگونه گفت‌وگوی رسمی تجاری با واشنگتن، پکن صراحتاً اعلام کرده است که مذاکره تحت فشار را نمی‌پذیرد.
شرکت‌های چینی در واکنش به تعرفه‌های سه‌رقمی اعمال‌شده توسط آمریکا، هواپیماهای بوئینگ را پس داده‌اند، واردات سویای آمریکایی را کاهش داده‌اند و ارسال بسیاری از کالاهای ساخت چین به مشتریان آمریکایی را متوقف کرده‌اند. صادرات مواد اولیه کلیدی از چین به آمریکا نیز افت کرده است.
به گزارش واشنگتن پست؛ وزارت خارجه چین روز پنجشنبه تأیید کرد مذاکراتی با دولت ترامپ در جریان نیست و تأکید کرد پکن حاضر نیست زیر فشار گفت‌وگو کند.
تحلیلگران سیاسی می‌گویند شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، روی ایجاد اجماعی ملی حساب باز کرده است: این مناقشه را به‌عنوان یک نبرد سرنوشت‌ساز برای کشور نشان داده و خواستار اتحاد جامعه و کسب‌وکارها در برابر فشار آمریکا شده است.
در رسانه‌های دولتی چین، سیاست‌های ترامپ به‌عنوان نشانه‌ای از تلاش ایالات متحده برای مهار چین مطرح می‌شود و بر ادعای شی تأکید می‌شود که “جهان در حال تجربه تحولاتی است که در صد سال گذشته بی‌سابقه بوده‌اند” و ایالات متحده همان مسیری را می‌پیماید که قدرت‌های استعماری غرب در قرن بیستم در برابر چین پیمودند.
هدف مقامات چینی روشن است: برانگیختن حس ملی‌گرایی و مقاومت در برابر زورگویی واشنگتن، با شعار “این لحظه اتحاد ملی است”.
در دیدار روز چهارشنبه با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، شی جین‌پینگ گفت جنگ‌های تجاری “حقوق مشروع همه کشورها را تضعیف می‌کنند، نظام تجارت چندجانبه را آسیب می‌زنند و نظم اقتصادی جهان را مختل می‌کنند”.
چین همزمان تلاش‌های دیپلماتیک خود را در جنوب شرق آسیا و سایر شرکای تجاری گسترش داده تا در برابر آمریکا جبهه‌ای متحد تشکیل دهد.
با وجود تنش‌ها، چین توانسته است تا حدی روابط خود با اتحادیه اروپا را بهبود بخشد. به گفته سخنگوی پارلمان اروپا، گفت‌وگوها برای رفع تحریم‌ها علیه برخی از نمایندگان اروپایی که مانعی برای از سرگیری مذاکرات تجاری بود، وارد مراحل پایانی شده است.
در عین حال، چین با هشدارهای عمومی به کشورهایی که با ترامپ توافق‌هایی به زیان منافع چین انجام دهند، به تولیدکنندگان کره‌ای نیز هشدار داده که از صادرات محصولاتی حاوی عناصر نادر ساخت چین به آمریکا خودداری کنند.
بر اساس داده‌های گمرکی، صادرات برخی مواد اولیه‌ای که در ساخت باتری، موتور جت‌های جنگی و تجهیزات پزشکی کاربرد دارند، در ماه مارس کاهش قابل توجهی داشته‌اند. این روند پیش از واکنش رسمی پکن به تعرفه‌های موسوم به “روز رهایی” ترامپ آغاز شده بود؛ واکنشی که شامل اعمال محدودیت بر صادرات عناصر نادر بیشتری از سوی چین شد.
این فشارهای اقتصادی می‌تواند برنامه‌های ترامپ برای احیای تولید داخلی در آمریکا را شدیداً مختل کند. ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و مشاور ترامپ، این هفته در یک تماس تلفنی گفت که در صورت عدم دریافت مجوز استفاده از آهن‌رباهای عناصر نادر ساخت چین، تولید ربات‌های انسان‌نمای این شرکت به تعویق خواهد افتاد.
با وجود بحران در بازار املاک، بدهی سنگین دولت‌های محلی و خطر تورم منفی، رشد بهتر از انتظار اقتصاد چین (۵.۴ درصد در سه‌ماهه اول سال) به پکن اجازه داده که همچنان مقاومت خود در برابر فشار آمریکا را حفظ کند.
چین وعده داده در صورت لزوم، هزینه‌های دولتی را افزایش دهد و فروشگاه‌های بزرگ اینترنتی را به خدمت گرفته تا با تقویت مصرف داخلی، تولیدکنندگان را در فروش کالاهای انبارشده‌ای که دیگر به آمریکا صادر نمی‌شوند یاری کند.
اندی راثمن، مدیرعامل شرکت آمریکایی “سینولوژی” گفت: «کسانی که در واشنگتن فکر می‌کنند اقتصاد چین در آستانه فروپاشی است، دقت کافی ندارند. سطح تحمل رنج در چین بیشتر از آمریکاست.»
او افزود: «در آمریکا، بسیاری از اقلام مصرفی جایگزین مشخصی ندارند. مردم آیا حاضرند دو برابر هزینه بدهند تا برای فرزندانشان کفش بخرند؟»
در نشانه‌ای نمادین از شدت گرفتن جنگ اقتصادی، شرکت‌های هواپیمایی چینی اخیراً سه هواپیمای بوئینگ را نپذیرفته‌اند. به گفته کِلی اورتبرگ، مدیرعامل بوئینگ، این مسئله تردیدهایی را درباره تحویل ۵۰ هواپیما به چین در سال جاری ایجاد کرده است.
با آنکه صنعت هوافضا یکی از معدود حوزه‌هایی است که چین هنوز به شدت به تامین‌کنندگان آمریکایی وابسته است، پکن با این اقدام می‌خواهد به ترامپ نشان دهد که برای ایستادگی آماده پرداخت هزینه است.
اما در عین حال، به گفته ژین چیانگ، معاون مرکز مطالعات آمریکا در دانشگاه فودان شانگهای، شرکت‌های چینی حاضر به پرداخت هزینه بیشتر نیستند. او هشدار داد که ادامه جنگ تعرفه‌ای می‌تواند صادرات هواپیماهای آمریکایی به چین را ناپایدار کند و زنجیره تأمین بوئینگ، اشتغال و تأمین‌کنندگان قطعات آمریکایی را تحت فشار قرار دهد؛ فشارهایی که ممکن است حتی تصمیمات کاخ سفید را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
شرکت دولتی کومک (COMAC)، رقیب داخلی بوئینگ در چین، همچنان به موتورهای ساخت آمریکا و سیستم‌های الکترونیکی آمریکایی وابسته است. این وابستگی، کومک را نه‌تنها در برابر تعرفه‌ها، بلکه در برابر محدودیت‌های احتمالی صادرات آسیب‌پذیر کرده است.
اسکات کندی، کارشناس اقتصاد چین در اندیشکده CSIS در واشنگتن، گفت: «اگر آمریکا بخواهد به‌تنهایی پروژه C919 را زمین‌گیر کند، می‌تواند.»
کومک سال گذشته تنها ۱۲ فروند هواپیمای C919 تحویل داد. این شرکت در حال افزایش ظرفیت تولید است تا امسال ۵۰ هواپیما تحویل دهد و تا سال ۲۰۲۷ این عدد را به ۱۵۰ برساند.
مایور پاتل، مدیر منطقه‌ای فروش شرکت OAG Aviation، گفت: «چینی‌ها جاه‌طلبی خودشان را دارند. اگر بخواهند تولید خودشان را توسعه دهند، قطعاً آن را جدی خواهند گرفت.»
در زمینه سویا نیز چین از زمان اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ تلاش کرده تا وابستگی خود به آمریکا را کاهش دهد؛ از طریق انبارسازی، افزایش تولید داخلی و واردات از کشورهایی مانند برزیل.
جک ژانگ، استاد علوم سیاسی در دانشگاه کانزاس گفت که از آنجا که چین سویا را بخشی از امنیت غذایی ملی می‌داند، کنترل شدید دولت بر واردات و قیمت آن برقرار است. در نتیجه، اعمال تحریم یا ممنوعیت واردات سویا در چین بسیار ساده‌تر از بازارهای آزاد صورت می‌گیرد.
