انجمن قلم آمریکا: ایران بزرگترین زندان برای نویسندگان زن است

شاخص آزادی نگارش که روز گذشته توسط انجمن قلم آمریکا (PEN America) منتشر شد نشان می‌دهد تعداد نویسندگانی که در سراسر جهان زندانی شده‌اند برای ششمین سال پیاپی افزایش یافته است. چین، ایران، عربستان سعودی، ویتنام و اسرائیل بدترین ناقضان حقوق نویسندگان هستند. در سال ۲۰۲۴، ایران با ۱۳ نویسنده زن زندانی، بزرگترین زندان برای زنان نویسنده بوده است، که ۳۰ درصد از نویسندگان زندانی در آن کشور را تشکیل می‌دهند

شاخص آزادی نگارش که روز گذشته توسط انجمن قلم آمریکا (PEN America) منتشر شد نشان می‌دهد تعداد نویسندگانی که در سراسر جهان زندانی شده‌اند برای ششمین سال پیاپی افزایش یافته است؛ انجمن قلم آمریکا می گوید در سال ۲۰۲۴ تعداد ۳۷۵ نویسنده در ۴۰ کشور زندانی شده اند که نسبت به سال گذشته با ۳۳۹ نویسنده در ۳۳ کشور، افزایش یافته است.

مطابق این گزارش چند روند نگران‌کننده در شاخص امسال آشکار شده است، از جمله افزایش تعداد نویسندگان زن زندانی و افزایش تعداد نویسندگانی که به عنوان «مفسران آنلاین» طبقه‌بندی شده‌اند و به خاطر نظراتی که در فضای مجازی منتشر کرده‌اند، زندانی شده‌اند. امسال همچنین تعداد نویسندگانی که بدون اتهام یا در بازداشت پیش از محاکمه نگه داشته می‌شوند افزایش یافته است. از ۷۶ مورد در ۲۰۲۳ به ۸۰ مورد در ۲۰۲۴. بیشتر این موارد مربوط به چین، مصر و اسرائیل (از جمله سرزمین‌های اشغالی فلسطین) بوده است. به طور خاص، در مصر تعداد بازداشت‌های طولانی‌مدت پیش از محاکمه سه برابر شده و از سه نویسنده در ۲۰۲۳ به ۹ نویسنده در ۲۰۲۴ رسیده است.

چین (شامل مناطق خودمختار) برای ششمین سال پیاپی بیشترین تعداد نویسندگان زندانی را داشته است، با ۱۱۸ مورد، که از ۱۰۷ مورد در سال قبل افزایش یافته است. ایران با ۴۳ نویسنده زندانی در جایگاه دوم قرار دارد که نسبت به ۴۹ نویسنده سال قبل اندکی کاهش یافته است. این دو کشور در مجموع ۴۳ درصد از نویسندگان زندانی در جهان را تشکیل می‌دهند. کشورهای دیگر در میان ۱۰ کشور با بدترین وضع عبارتند از عربستان سعودی (۲۳)، ویتنام (۲۳)، اسرائیل (۲۱)، روسیه (۱۸)، ترکیه (۱۸)، بلاروس (۱۵)، مصر (۱۰) و میانمار (۱۰).

کارین دویچ کارلکار، مدیر بخش نویسندگان در خطر انجمن قلم آمریکا، گفت: «رژیم‌های اقتدارگرا در تلاشند روایت تاریخ را کنترل کنند و حقیقت آنچه انجام می‌دهند را سرکوب نمایند. به همین دلیل نویسندگان اهمیت دارند و به همین دلیل این رژیم‌ها در پی خاموش کردن آنها هستند.»

او افزود: «زندانی کردن حتی یک نویسنده به خاطر نوشته‌هایش یک بی‌عدالتی است، اما سرکوب سیستماتیک نویسندگان در سراسر جهان نشانه‌ای از تضعیف آزادی بیان است ــ که اغلب پیش‌درآمد نابودی دیگر حقوق بنیادی بشر است.»

تعداد نویسندگان زندانی هر سال از زمان آغاز این شاخص افزایش یافته است: ۲۳۸ نفر در ۲۰۱۹، ۲۷۳ نفر در ۲۰۲۰، ۲۷۷ نفر در ۲۰۲۱، ۳۱۱ نفر در ۲۰۲۲، و ۳۳۹ نفر در ۲۰۲۳. تعداد زنان نویسنده زندانی نیز به ۵۹ نفر افزایش یافته است ــ یعنی ۱۶ درصد از کل نویسندگان زندانی امسال ــ که از ۱۵ درصد در ۲۰۲۳ (۵۱ نفر) و ۱۴ درصد در ۲۰۲۲ (۴۲ نفر) بالاتر است. در سال ۲۰۲۴، ایران بزرگترین زندان برای زنان نویسنده بوده است، با ۱۳ زن زندانی که ۳۰ درصد از نویسندگان زندانی در آن کشور را تشکیل می‌دهند.

جنگ و درگیری تاثیر عمده‌ای بر آزادی بیان در سراسر جهان داشته است. اسرائیل و روسیه در جایگاه‌های پنجم و ششم سال ۲۰۲۳ باقی مانده‌اند، اما هر دو با افزایش شمار نویسندگان زندانی. اسرائیل ۲۱ نویسنده و روسیه ۱۸ نفر را عمدتا به خاطر ابراز مخالفت با جنگ زندانی کرده اند.

کارلکار گفت: «جنگ، درگیری و حمله به تبادل آزاد اطلاعات و ایده‌ها دست در دست دروغ و تبلیغات پیش می‌روند. نویسندگان تهدیدی برای اطلاعات نادرست‌اند و مردم را به تفکر انتقادی درباره اتفاقات اطرافشان تشویق می‌کنند.»

او افزود: «با این شاخص می‌خواهیم توجه جهان را به زندانی شدن و بدرفتاری با این ۳۷۵ نویسنده جلب کنیم. هر یک از آنها باید آزاد شود و ما از زندانبانان نویسندگان در سراسر جهان می‌خواهیم این سرکوب و سوءاستفاده را متوقف کنند.»

این گزارش در مورد ایران که در جایگاه دوم سرکوب نویسندگان قرار دارد می نویسد:

رتبه دوم: ایران

با وجود کاهش تعداد نویسندگان زندانی از ۴۹ نفر در سال ۲۰۲۳ به ۴۳ نفر در سال ۲۰۲۴، ایران همچنان در رتبه دوم جدول باقی مانده است. این کاهش اندک، ادامه روند نزولی از اوج سرکوب در سال ۲۰۲۲ را نشان می‌دهد؛ سالی که نویسندگان در جریان سرکوب گسترده اعتراضات و سایر اشکال مخالفت مدنی، دستگیر شدند. با این حال، تعداد نویسندگان زندانی در ایران همچنان به‌مراتب بیشتر از دوره پیش از خیزش «زن، زندگی، آزادی» است.

از مجموع ۴۳ نویسنده زندانی در ایران، ۳۰ نفر مرد و ۱۳ نفر زن هستند، که این یعنی ۳۰ درصد نویسندگان زندانی در این کشور را زنان تشکیل می‌دهند؛ و ایران را به بزرگ‌ترین زندان زنان نویسنده در جهان تبدیل کرده است. بخش بزرگی از نویسندگانی که پس از اعتراضات سراسری آزاد شدند، یا به تبعید رفته‌اند یا تحت نظارت و فشار شدید قرار دارند.

در طول سال ۲۰۲۴، گزارش‌های متعددی از بازداشت نویسندگان و هنرمندان منتشر شد؛ در کنار آن، احکام جدیدی نیز برای نویسندگانی که پیش‌تر زندانی شده بودند، صادر شده است. نویسندگان، موسیقی‌دانان و هنرمندان کرد به‌ویژه هدف سرکوب‌های شدید و خشونت‌آمیز حکومت قرار گرفته‌اند و هم‌چنان تحت فشارهای جدی هستند.