
تنها چند ماه پیش، به نظر میرسید جناح چپ اسرائیل دیگر وجود ندارد، اما اکنون دوباره زنده شده و مانند سالها پیش فعال است، البته با نامی تازه: حزب سوسیال دموکرات «آودا» (حزب کارگر)، که تا سال ۱۹۷۷ دههها سیاست و جامعه اسرائیل را در دست داشت، و همچنین حزب لیبرال چپگرای «مرتس» که در اوایل دهه ۹۰ در مذاکرات توافقهای اسلو مشارکت داشت، اکنون با هم ادغام شده و با نام «دموکراتها» فعالیت میکنند.
به گزارش روزنامه آلمانی nd وضعیت این حزب جدید خوب است، چرا که وضعیت کشور بد است – کارشناسان و تحلیلگران سیاسی بر این باورند. ۱۵ سال پس از نخستوزیری نتانیاهو در سال ۲۰۰۹ و یکسالونیم پس از آغاز جنگ غزه، اسرائیل در بحرانی عمیق از نظر اجتماعی، اقتصادی و حتی اخلاقی به سر میبرد. راشل لوی، پزشک بیمارستانی در بئرشوا در جنوب اسرائیل، میگوید: «سالهای اخیر برای من و بسیاری از اطرافیانم بسیار گیجکننده بودهاند.» او و همکارانش پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بسیاری از قربانیان حمله حماس و جهاد اسلامی را درمان کردند. «خشم ما عظیم بود… ولی حالا چه؟ مرز کجاست؟ خیلی چیزها هست که باید هضم کنیم. همهچیز در خطر است.»
راشل لوی اکنون بیشتر وقت آزادش را در تظاهرات میگذراند، اعلامیههایی علیه جنگ، فساد و تضعیف دموکراسی پخش میکند. در اسرائیل همه این مسائل به هم گره خوردهاند. نتانیاهو و اطرافیانش مدتهاست درگیر رسواییها و اتهامات فساد هستند. دولتش به جنبش شهرکسازی آزادی کامل داده، زیرا برای حفظ قدرت به حمایت ائتلاف راستافراطی «صهیونیسم مذهبی» نیاز دارد. حتی اخراج کامل جمعیت نوار غزه و بازسازی شهرکهای اسرائیلی در آنجا نیز در میان نمایندگان ائتلاف بیمخالفت مطرح شده است.
اکنون نتانیاهو تلاش میکند افرادی را که به او نزدیک شدهاند برکنار کند. پنجشنبه شب اعلام شد که کابینه بهاتفاق آرا رأی به برکناری رونن بار، رئیس شاباک (سرویس امنیت داخلی) داده است. با این حال، دادگاه عالی این برکناری را موقتاً متوقف کرد. روز یکشنبه نیز قرار است فرآیند استیضاح گالی باهراو-میارا، دادستان کل آغاز شود. بار در نامهای به دولت، رفتار نادرست در جریان قتلعام را مطرح کرده و خواستار تشکیل کمیته تحقیق شده بود. همچنین شاباک تحقیقات علیه اعضای دولت و کارکنان دفتر نتانیاهو را آغاز کرده که گفته میشود از قطر پول دریافت کردهاند؛ کشوری که سالها با موافقت نتانیاهو میلیاردها دلار به دولت حماس در غزه پرداخت کرده است – بهطور رسمی برای بازسازی، اما بهگفته برخی، بیشتر آن صرف تجهیز نظامی شده است.
برای نخستینبار در تاریخ، دولت یک رئیس سازمان اطلاعاتی را برکنار میکند – آنهم در میانه جنگ، زیرا ارتش اسرائیل بهتازگی دوباره عملیات در غزه را آغاز کرده است.
بسیاری از اسرائیلیها میترسند نتانیاهو در حال طراحی تغییرات ساختاری مشابه دونالد ترامپ در آمریکا باشد. همین موضوع باعث افزایش اعتراضات شده و مردم بیشتری به «دموکراتها» میپیوندند. نظرسنجیها نشان میدهند که آنها میتوانند ۱۰ تا ۱۴ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را به دست آورند. حزب کمونیستی «حداش» نیز اکنون حدود ۶ کرسی دارد. پیش بینی می شودلیکودِ نتانیاهو بین ۲۰ تا ۲۴ کرسی کسب کند. انتخابات بعدی حداکثر تا پاییز سال آینده برگزار خواهد شد.
راشل لوی میگوید: «زمان زیادی هست تا نتانیاهو از این هم بدنامتر شود.» و به رابطه نزدیک او با ترامپ اشاره میکند. ترامپ مدتها در اسرائیل محبوبتر از اروپا بود، بهخاطر حمایتهایش از اسرائیل، خروج از توافق هستهای با ایران و انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم در دوره اول ریاستجمهوریاش.
اما شهرت ترامپ در اسرائیل نیز آسیب دیده – برخی تحلیلگران این را ناشی از تأثیر ایلان ماسک میدانند. ترسها از اینکه نتانیاهو در اسرائیل مسیر ترامپ در آمریکا را دنبال میکند، با اقداماتش علیه رونن بار و گالی باهراو میارا تأیید شده است. پیش از آغاز جنگ، او تلاش کرده بود کل نظام قضایی را به نفع خود تغییر دهد، اما با مقاومت شدید عمومی روبهرو شد.
در اسرائیل یک چیز متفاوت است: دولت باید از امور قوه قضاییه، ارتش و سرویسهای اطلاعاتی دور باشد. این نهادها باید مستقل از سیاست حزبی باشند. اما نتانیاهو نظر دیگری دارد. او در پستی در ایکس نوشت: «اگر یک رهبر راستگرا در انتخابات پیروز شود، “دولت پنهان” چپ با استفاده از دستگاه قضایی سعی میکند اراده مردم را خنثی کند.» او این پست را بهسرعت پاک کرد و در حساب شخصیاش منتشر کرد.
توسعه تحولات باعث واکنش رئیسجمهور اسحاق هرتزوگ نیز شد. او در پیامی ویدئویی گفت: «غیرقابل تصور است که در حالی که هنوز گروگانهایی در غزه هستند، دوباره جنگ آغاز شود.» در حال حاضر ۵۸ گروگان در غزه باقی ماندهاند که ۳۵ نفر از آنها احتمالاً کشته شدهاند. او همچنین از «تأثیرات یکجانبهگرایی» بر توان دفاعی ملی ابراز نگرانی کرد.
و موج خشم بعدی بهزودی در راه است: هفته آینده در کنست بررسی بودجه آغاز میشود. برنامههایی برای افزایش مالیات، کاهش بودجه آموزش و پرورش و امتیازدهی به حریدیم و جنبش شهرکسازی در نظر گرفته شده است.