در حالی که یورش اسرائیل به جنین شهر کرانهٔ باختری وارد سومین روز شده و موجی از سرکوب گستردهتر را در سرزمین اشغالشدهٔ فلسطین رقم زده است، صدها نفر از اردوگاه آوارگان جنین و مناطق اطراف آن فرار کردهاند.
صالح عمار ۶۵ ساله میگوید که از محلهٔ جوره الذهب در داخل اردوگاه گریخته است: «بیشتر ساکنان اردوگاه مجبور به ترک آن شدند و مرا هم از محلهام بیرونم کردند». او می گوید: «خودم با چشمهایم دیدم که ۱۲ بولدوزر بزرگ آورده بودند: اگر میخواستند کل یک شهر را نابود کنند، میتوانستند این کار را بکنند.»
مقامهای اسرائیلی جدیدترین تشدید تنش در کرانهٔ باختری را – که با اسم رمز «دیوار آهنین» معرفی شده و چند روز پس از برقرار شدن آتشبس در غزه شروع شده – بخشی از تغییر در اهداف جنگی میدانند که از اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد.
ارتش اسرائیل میگوید در جنین به شبهنظامیان فلسطینی حاضر در اردوگاه آوارگان حمله می کند. سرهنگ دوم نداف شوشانی، سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل، در جلسهٔ توجیهی به خبرنگاران گفت این عملیات در جهت جلوگیری از «بازسازماندهی» شبهنظامیان و حمله به غیرنظامیان اسرائیلی صورت میگیرد.
صالح عمار نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطین را متهم کرده پیش از ورود نیروهای اسرائیلی، به سوی ساکنان اردوگاه آتش گشودهاند تا به این تهاجم کمک کنند. تشکیلات خودگردان در دسامبر برای کنترل اردوگاه از دست شبهنظامیان مخالف خود، عملیاتی را در اردوگاه شروع کرد.
عمار میگوید: «من از حمله تشکیلات خودگردان فلسطین بسیار عصبانیام – آنها خانهها را آتش زدند، روی پشتبامها تکتیرانداز مستقر کردند و بیهدف تیراندازی کردند. این ادامه داشت تا نیروهای اسرائیلی وارد اردوگاه شدند… ما میان دو آتش زندگی میکنیم.»
او میگوید روز چهارشنبه بعد از ظهر نیروهای اسرائیلی او و خانوادهاش را مجبور کردند اردوگاه را ترک کنند، «مجبور شدم برای گرفتن داروهای همسرم چانه بزنم، چون فشار خون و دیابت دارد.» عمار و خانوادهاش ۳ کیلومتر را پیاده از میان گل و لای جادههای خروجی اردوگاه طی کردند.
او گفت: «ارتش اسرائیل میخواهد اردوگاه را ویران کند و از آن یک جبالیا بسازد». جبالیا اردوگاه آوارگا غزه که تا پیش از آتشبس اخیر زیر بمباران اسرائیل بود. او گفت: «میخواهند خانهها را نابود کنند، خیابانها را با بولدوزر صاف کنند و ساکنان اردوگاه را بیرون بیندازند. به ما گفتند قبل از آنکه بمباران را شروع کنند، از آن جا خارج شویم.»
عمار افزود: «فکر میکردم پس از آتشبس اوضاع آرام شود، ولی فکرش را نمیکردم تشکیلات خودگردان فلسطین با اسرائیلیها همراهی کند تا مردمش را بکشد.»
کمال ابوالروب، استاندار جنین، به خبرگزاری فرانسه گفت صدها تن از ساکنان اردوگاه «پس از آنکه ارتش اسرائیل، با بلندگوهای نصبشده بر پهپادها و خودروهای زرهی، دستور تخلیهٔ اردوگاه را داد، خروج را شروع کردهاند.»
رادیوی عمومی اسرائیل گفت ۲۰۰۰ نفر «پس از بازرسی» توسط نیروهای اسرائیل اردوگاه را ترک کردند. مقامهای نظامی نشان دادند تهاجم به جنین برای مدتی ادامه دارد.
خبرگزاری رسمی فلسطین (وفا) گفت نیروهای اسرائیلی سختگیریها را در سراسر کرانهٔ باختری تشدید و در اطراف شهرهای بزرگ از اریحا تا رامالله ایستهای بازرسی بیشتری گذاشتهاند که باعث صفهای طولانی خودرو و اختلال عبور و مرور در این ناحیه شده است.
تمرکز عملیات روز چهارشنبه بر اردوگاه جنین بود و نبردها در مسجدها و بیمارستانها رخ داده، اما شبهنظامیان فلسطینی مسئول بهرهگیری از تأسیسات شهری هستند. «امیدواریم بتوانیم مقابله با تروریسم را بدون آنکه تروریستها از زیرساختهای غیرنظامی علیه ما استفاده کنند، پیش ببریم، اما تجربه نشان میدهد احتمالاً چنین نخواهد شد.»
دنی یاتوم، رئیس پیشین موساد که اکنون عضو گروه راهبردی «فرماندهان برای امنیت اسرائیل» است، به خبرنگاران گفت: «باید حملات پیشگیرانه انجام دهیم. منتظر نمیمانیم تا یک تیم از جنین وارد تلآویو شود، بلکه تمام تلاشمان را میکنیم تا اطلاعات لازم را به دست بیاوریم و اعضایشان را بکشیم.»
جمعی از سربازان اسرائیلی پیشاپیش زنان و دختران جوان در حال راهپیمایی هستند
برخی تصاویر نشان میدهد سربازان اسرائیلی پیشاپیش فلسطینیهایی که به خاطر عملیات نظامی از جنین گریختهاند، قدم میزنند. (عکس: مجدی محمد / آسوشیتدپرس)
آنجلینا کاردا، مدیر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقای شورای پناهندگان نروژی، با اشاره به ۱۲ نفری که طبق گزارشها در جنین کشته و ۴۰ تن زخمی شدهاند گفت: «ما شاهد الگوهای نگرانکنندهای از کاربرد غیرقانونی زور در کرانهٔ باختری هستیم که غیرضروری، بیملاحظه و نامتناسب است. این روش یادآور تاکتیکهای ارتش اسرائیل در غزه است.» به گفته وی ارتش اسرائیل در آنجا از پهپاد، هواپیما و سلاحهای سنگین استفاده کرده است.
این شورا (شورای پناهندگان نروژی) گفت تشدید درگیری در کرانهٔ باختری همزمان با تلاش تشکیلات خودگردان فلسطین برای کنترل در جنین صورت میگیرد؛ نیروهای تشکیلات میخواهند گروههای مسلحی را که دیرزمانی است مخالف حاکمیت راماللهاند و همکاری این تشکیلات با اسرائیل را محکوم میکنند، خلع سلاح کنند. به گفته شورا، سهچهارم ساکنان جنین پیش از این به خاطر حمله ماه دسامبر تشکیلات خودگردان فلسطین به اردوگاه، آواره شدهاند.
نیروهای دفاعی اسرائیل هنوز هیچ دستور تخلیهای صادر نکردهاند.
یک مرد ساکن حاشیهٔ اردوگاه به خبرگزاری فرانسه گفت ارتش از مردم خواسته از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر از اردوگاه خارج شوند. «دهها تن از اردوگاه شروع کردهاند به ترک خانههایشان. ارتش جلوی در خانهٔ من است. ممکن است هرلحظه وارد شود.»
جمعیت هلال احمر فلسطین گفت آمبولانسهایشان در شبانهروز گذشته به حدود ۶۵۰ تن که از اردوگاه مرکزی شهر و محلههای مجاور فرار کرده بودند، کمک کردهاند. اما امدادگران فقط میتوانند آنهایی را که توانستهاند به بخشهایی از جنین که دسترسی به آن هست، برسانند. به گفته نبال فرسخ از هلال احمر: «هنوز با مردم درون اردوگاه تماس داریم. برخی از مردم دارو میخواهند یا وسایل اولیه مثل پوشک، چون سه روز است آنجا حبساند و تدارکشان تمام شده یا باید بیرون بیایند. به همین دلیل آنها تلاش دارند از آن مناطق صرفاً برای خرید اقلام ضروری خارج شوند.»
فرسخ میگوید هماهنگی با ارتش اسرائیل در جنین سخت است و بارها یا درخواست را رد میکنند یا آن را به تعویق می اندازند. از چهارشنبه تاکنون نیروهای امدادگر پنج مورد ضربوشتم و هفت مورد جراحت با گلوله را مداوا کردهاند.
بنابر این گزارش اسرائیل برای عملیات در جنین مصمم است، چون تشکیلات خودگردان نتوانسته گروههای مسلح از جمله نیروهای وابسته به حماس را در کنترل بگیرد. «اکنون تشکیلات خودگردان و نیروهای دفاعی اسرائیل همکاری میکنند، هرچند تشکیلات نتوانست اساساً مأموریت خود را انجام دهد. گمان امنیتی ما مبنی بر آنکه حماس کنترل شده، کاملاً اشتباه بود.»
در غزه، خبرنگاران فلسطینی فیلمهایی در اینستاگرام منتشر کردهاند که نشان میدهد مردم در پی یافتن اعضای خانواده در میان اجساد بیرونکشیده شده از آوار در روزهای اخیرند.
به گفته خبرگزاری رویترز و با استناد به بخش دفاع مدنی در غزه، در نقض آشکار آتشبس یکشنبه، یک تانک اسرائیلی روز پنجشنبه دو فلسطینی را در غرب رفح در جنوب غزه کشت.
این رخداد با بیانیهٔ نخستوزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو همزمان شد که گفت: «اسرائیل حق دارد اگر مذاکرات درباره فاز دوم آتشبس با حماس بینتیجه باشد، حملات نظامی در غزه را از سر بگیرد.»