در روزهای پایانی ماه نوامبر، هیئتی بلندپایه از مقامات روسی به ریاست معاون نخست‌وزیر، الکساندر نوواک، و معاون وزیر دفاع، یونس‌بک یوکوروف، به آفریقا سفر کردند. این هیئت ابتدا به لیبی و سپس به سه کشور مالی، بورکینافاسو و نیجر رفتند. این سفر به عنوان “دیدار دوستانه و کاری” اعلام شد و تمرکز اصلی آن بر همکاری نظامی بود. دولت نظامی مالی از تمایل خود برای ارتقای روابط تاریخی با روسیه به سطحی استراتژیک خبر داد و نیجر نیز اعلام کرد که تجهیزات نظامی قابل توجهی از روسیه دریافت کرده است.
افزایش خشونت‌ها در منطقه ساحل
با وجود این همکاری‌ها، خشونت‌های ناشی از حملات گروه‌های اسلام‌گرا در منطقه ساحل به شدت افزایش یافته است. در نیجر، طی دوازده ماه پس از کودتای ژوئیه ۲۰۲۳، بیش از ۱۵۰۰ نفر در حملات اسلام‌گرایان یا درگیری‌های نظامی جان باخته‌اند. این در حالی است که در دوازده ماه پیش از آن، تعداد قربانیان حدود ۶۵۰ نفر بوده است.
در مالی، پایتخت این کشور، باماکو، در میانه ماه سپتامبر شاهد حملات اسلام‌گرایان به تأسیسات نظامی بود. در بورکینافاسو نیز جنگ میان ارتش تحت حمایت مشاوران روسی و گروه‌های اسلام‌گرا وابسته به القاعده به شدت در جریان است. در یکی از خونین‌ترین حوادث، در ماه اوت در شهر بارسالوگو، حدود ۶۰۰ نفر کشته شدند.
حملات به زیرساخت‌های حیاتی
یکی از اهداف اصلی گروه‌های اسلام‌گرا، زیرساخت‌های حیاتی منطقه است. در نیجر، هفته گذشته گروهی از مهاجمان به بازار هفتگی شهر تِرا، در نزدیکی مرز با بورکینافاسو، حمله کردند و دست‌کم ۹۰ سرباز و ۵۰ غیرنظامی را کشتند. این منطقه که یکی از محورهای اصلی تجاری میان نیامی، پایتخت نیجر، و بندر لومه در توگو است، اکنون در معرض تهدید مستقیم قرار گرفته است.
تلفات نیروهای روسی
حضور نظامی روسیه بدون هزینه نبوده است. در ماه ژوئیه، ده‌ها نفر از نیروهای روسی در تلاش برای بازپس‌گیری شهر تینزاواتن در نزدیکی مرز مالی و الجزایر از شورشیان طوارق کشته شدند. این بالاترین میزان تلفات روس‌ها از زمان مداخله نظامی آن‌ها در منطقه است. در پی این حادثه، روسیه به شهروندان خود توصیه کرد که از سفر به مالی و نیجر خودداری کنند.
مقایسه با سوریه
در حالی که روسیه در سال‌های گذشته به عنوان متحدی قاطع برای رژیم اسد در سوریه شناخته می‌شد، اکنون رویکرد این کشور در منطقه ساحل آفریقا با چالش‌های جدیدی مواجه است. تحلیل‌گران معتقدند که حمایت روسیه از دولت‌های نظامی مالی، نیجر و بورکینافاسو نمی‌تواند همان نتایجی را که در سوریه به دست آورد، در این منطقه تکرار کند. یک مفسر ملی‌گرای مالی در این باره می‌گوید: “باماکو، نیامی و اوآگادوگو دمشق نیستند.”
چشم‌انداز آینده
اگرچه روسیه تلاش دارد تا نفوذ خود را در آفریقا گسترش دهد، اما افزایش خشونت‌ها و ناتوانی در مهار گروه‌های اسلام‌گرا، مشروعیت و کارآمدی این رویکرد را زیر سؤال برده است. در عین حال، انتقادات داخلی و بین‌المللی نسبت به حضور نظامی روسیه در منطقه رو به افزایش است.
در مجموع، وضعیت منطقه ساحل آفریقا پیچیده و پرتنش باقی مانده است. دولت‌های نظامی این کشورها در تلاش‌اند تا با کمک روسیه امنیت را به منطقه بازگردانند، اما تحقق این هدف همچنان دور از دسترس به نظر می‌رسد.
منبع: تاتس – برگردان برای اخبار روز: سینا بهزادی
