پیروزی گروه هیئت تحریر الشام در سوریه، بهویژه پس از سقوط رژیم بشار اسد، موجی از تبریکها از سوی سازمانها و گروههای اسلامگرای سراسر جهان به دنبال داشته است. این واکنشها با وجود اختلافات ایدئولوژیک و فرقهای تاریخی، نشاندهنده حمایت گسترده از ترکیب ایدئولوژیهای ملی و دینی است که این گروه ارائه میدهد.
به گزارش گاردین واکنش تقریباً جهانی به هیت تحریر شام حاکی از آن است که این گروه، با ترکیب مؤثر ایدئولوژیهای ملی و دینی، الگویی جدید برای دیگر اسلامگرایان ارائه داده است. برخی فعالان اسلامگرای برجسته در حال بررسی خصوصی این مدل هستند و به تاکتیکها، عملیات اطلاعاتی، فناوری، مدیریت رسانه، و استراتژیهای غافلگیری هیات تحریر شام بهعنوان درسی برای دیگر گروهها اشاره کردهاند.
کتریا سمعور، تحلیلگر مستقر در اَمان، گفت: «اخوانالمسلمین به هیات تحریر شام بهعنوان یک مدل حکومتی نگاه میکند. این گروه نجاتدهنده پروژه ملیگرایانه اسلامگرایی است.»
شاخههای مختلف اخوانالمسلمین، این جنبش باسابقه که به دنبال حکومتی بر اساس تفسیر سختگیرانه از شریعت اسلامی است، با انتشار بیانیههایی پیروزی هیات تحریر شام را تبریک گفتهاند. شاخه لبنانی این گروه مردم سوریه را به خاطر «سرنگونی طاغوت و دستیابی به نخستین اهداف انقلابشان» تحسین کرد.
در اردن، حزب جبهه اقدام اسلامی، که نماینده منافع اخوانالمسلمین در این کشور است، با انتشار بیانیههایی از مردم سوریه و هیات تحریر شام حمایت کرد. برخی مقامات این حزب، در پستهای شبکههای اجتماعی که بعدها حذف شدند، تاکتیکها و استراتژیهای هیات تحریر شام را تحسین کردهاند.
موضع متفاوت حماس و جهاد اسلامی: حماس و جهاد اسلامی فلسطین که هر دو از حمایت ایران برخوردار هستند، پیروزی مردم سوریه را تبریک گفتند. حماس اظهار امیدواری کرد که سوریه پس از اسد به نقش تاریخی خود در حمایت از مردم فلسطین ادامه دهد. این واکنش، تفاوت آشکاری با موضع حزبالله لبنان داشت که از سقوط اسد بهعنوان «تحولی خطرناک» یاد کرد.
طالبان افغانستان، که در سال ۲۰۲۱ به قدرت بازگشت، نخستین گروه حاکم بر یک کشور بود که هیات تحریر شام را بهعنوان دولت جدید سوریه به رسمیت شناخت. وزارت خارجه طالبان در بیانیهای اظهار امیدواری کرد که سوریه پس از اسد حکومتی اسلامی، مستقل و خدمتمحور داشته باشد که مردم را بدون تبعیض متحد کند.
در حالی که هیات تحریر شام از سوی برخی گروهها بهعنوان الگویی جدید شناخته میشود، اما داعش بهشدت این گروه را به خیانت به آرمان جهاد متهم کرده است. ریشه این اختلافات به جدایی رهبر هیات تحریر شام، ابو محمد الجولانی، از داعش بازمیگردد.
کارشناسان بر این باورند که تمرکز هیات تحریر شام بر مسائل محلی، بهجای آرمانهای فراملی، عامل موفقیت این گروه بوده است. حسین ابیش، پژوهشگر ارشد مؤسسه کشورهای خلیجفارس در واشنگتن، گفت: «الجولانی دریافت که دیگر اسلامگرایان سوری با او همکاری نخواهند کرد مگر اینکه جهاد فراملی را کنار بگذارد.»
او افزود: «یکی از بزرگترین مشکلات اسلامگرایان این است که بهعنوان گروههایی غیرملی تلقی میشوند. در جهان عرب، شما باید خود را در پرچم ملی بپیچید تا مؤثر باشید.»