پاسخ پوتین به فرستادگان ترامپ: روسیه خواهان جنگ با اروپا نیست، اما آماده هر سناریو است

دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با فرستاده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف، حدود پنج ساعت طول کشید. با این حال نخستین واکنش‌ها از مسکو حاکی از احتیاط و عدم پیشرفت ملموس است.

بر اساس گزارش خبرگزاری دولتی تاس، پوتین در تلاش برای پیشبرد راه‌حلی برای پایان جنگ اوکراین، چندین ساعت با ویتکاف و جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، گفت‌وگو کرده است. کیریل دیمیتری‌یف، مذاکره‌کننده روس، در شبکه اجتماعی ایکس این گفت‌وگوها را «سازنده» توصیف کرد و ایموجی کبوتر صلح نیز به آن افزود. آمریکا در ابتدا هیچ واکنشی رسمی نشان نداد.

یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی پوتین، اعلام کرد که نمایندگان آمریکایی قرار است نتایج گفت‌وگو را به رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، منتقل کنند. او گفت که دو طرف توافق کرده‌اند درباره محتوی مذاکرات علناً صحبت نکنند و این مذاکرات را «سازنده، پربار و مفید» توصیف کرد.

به گفته اوشاکوف، گفت‌وگوها نه باعث دوری دو طرف از صلح شده و نه آنان را به یک راه‌حل نزدیک‌تر کرده است. او افزود که مسائل اساسی همچنان حل‌نشده‌اند؛ از جمله درخواست روسیه برای واگذاری بخش‌هایی از اوکراین. پوتین خواهان کنترل کامل منطقه دونباس است، هرچند بخش‌هایی از آن را در اختیار ندارد و کی‌یف این مطالبه را بارها رد کرده است.

اوشاکوف همچنین گفت که در این دیدار درباره چشم‌انداز همکاری اقتصادی آینده میان روسیه و آمریکا بحث شده است. مسکو امیدوار است تحریم‌های سنگین آمریکا که اقتصاد روسیه را تحت فشار قرار داده، لغو شود. به گفته او، پوتین پیام‌هایی «دوستانه اما سیاسی» خطاب به ترامپ نیز از طریق نمایندگان آمریکایی منتقل کرده است، بدون آنکه وارد جزئیات شود.

این ششمین دیدار ویتکاف با پوتین در سال جاری بود. رسانه‌های روسی گزارش دادند که او پس از خروج از کرملین به سفارت آمریکا در مسکو رفت. کوشنر نخستین بار در چنین مذاکره‌ای حضور داشت. هر دو نمایندهٔ طیفی از دولت ترامپ هستند که خواستار ازسرگیری سریع روابط اقتصادی با روسیه‌اند.

محتوای دقیق نسخه فعلی طرح صلح آمریکا هنوز علنی نشده است. پایان نوامبر نسخه‌ای ۲۸ ماده‌ای از این طرح منتشر شده بود، اما طی روزهای اخیر به دلیل مخالفت اوکراین و برخی کشورهای اروپایی تغییراتی در آن اعمال شد. آخرین نسخه طرح به‌طور دوجانبه میان آمریکا و اوکراین مورد مذاکره قرار گرفته است.

پوتین: اگر اروپا جنگ بخواهد، روسیه آماده است

پوتین، که بیش از سه سال و نیم پیش دستور حمله به اوکراین را صادر کرد، درست پیش از دیدار با ویتکاف، از لحن تهدیدآمیز علیه اوکراین و حامیان اروپایی آن استفاده کرد. او گفت: «اگر اروپا بخواهد بجنگد و آغاز کند، روسیه فوراً آماده است.»

پوتین در جمع خبرنگاران نیز از تغییراتی انتقاد کرد که به گفته او به اصرار اروپایی‌ها در طرح صلح پیشنهادی ترامپ گنجانده شده است. او مدعی شد که پیشنهادهای اروپا با هدف «سد کردن روند صلح» ارائه شده‌اند.

او افزود که روسیه مایل است کشورهای اروپایی در مذاکرات مشارکت داشته باشند، اما تنها در صورتی که «واقعیت‌های میدانی در اوکراین» را بپذیرند. پوتین گفت: «ما قصد جنگ با اروپا را نداریم—این را بارها گفته‌ام—اما اگر اروپا بجنگد و آغاز کند، ما بلافاصله آماده خواهیم بود.»

کشورهای اتحادیه اروپا بارها تأکید کرده‌اند که تغییر مرزها با زور در اروپا غیرقابل قبول است و تنها اوکراین می‌تواند درباره سرزمین‌های خود تصمیم بگیرد.

برای تقویت تصور برتری نظامی روسیه، کرملین روز دوشنبه اعلام کرد که شهر پوکروفسک—که بیش از یک سال صحنه نبرد بوده—«به‌طور کامل» تسخیر شده است. ستاد کل ارتش اوکراین این ادعا را رد کرد. پژوهشگران مؤسسه مطالعات جنگ آمریکا (ISW) نیز نسبت به این خبر ابراز تردید کردند. با این حال پوتین و فرماندهان ارتش بر روایت خود پافشاری کردند و حتی از خبرنگاران خواستند شخصاً به پوکروفسک سفر کرده و وضعیت را از نزدیک مشاهده کنند.

در پی حملات اخیر به نفتکش‌ها و کشتی‌هایی که وارد بنادر تحت کنترل روسیه می‌شوند، پوتین اوکراین را به اقدام‌های شدیدتر تهدید کرد. او گفت: «حملات خود به تأسیسات بندری و کشتی‌هایی که وارد بنادر اوکراین می‌شوند را گسترش می‌دهیم.» او همچنین تهدید کرد که در نهایت «اوکراین را از دریا قطع خواهد کرد».

پوتین حمله به کشتی‌ها در آب‌های بی‌طرف را «دزدی دریایی» توصیف کرد و آن را به نیروهای مسلح اوکراین نسبت داد. او هشدار داد: «اگر این اقدامات ادامه یابد، اقدام‌های متقابل علیه کشتی‌های کشورهایی که به اوکراین در این حملات کمک می‌کنند، اتخاذ خواهیم کرد.» در روزهای اخیر دو نفتکش متعلق به «ناوگان سایه روسیه» در دریای سیاه با پهپادهای دریایی هدف قرار گرفته بودند.

زلنسکی: «روسیه نتوانست کشور ما را اشغال کند»

دونالد ترامپ در جلسه کابینه خود در واشنگتن به مذاکرات صلح اشاره کرد و گفت: «ما با جنگی روبه‌رو هستیم که مردم ما در تلاش‌اند آن را با روسیه و اوکراین حل کنند.» او تاکید کرد که آمریکا دیگر از نظر مالی در جنگ اوکراین دخیل نیست و دولت پیشین را متهم کرد که «میلیاردها دلار را مثل آب‌نبات» بخشیده است. ترامپ گفت: «من چیزی نمی‌بخشم.» او افزود اکنون این اروپایی‌ها هستند که از آمریکا سلاح خریداری می‌کنند تا آن را به اوکراین برسانند.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در سفرش به ایرلند گفت که منتظر نتایج گفت‌وگوهای روسیه و آمریکا در مسکو است و «برای هر احتمالی آماده» است. به گفته او، اگر امکان رسیدن به «یک راه‌حل سریع و جامع» وجود داشته باشد، مذاکره در عالی‌ترین سطح ادامه خواهد یافت. زلنسکی همچنین گفت که برای دیدار با ترامپ نیز آمادگی دارد، اما احتمال عدم دستیابی به توافق را هم منتفی ندانست.

زلنسکی بار دیگر بر لزوم تضمین‌های امنیتی بلندمدت تاکید کرد و گفت: «باید جنگ را طوری پایان دهیم که روسیه سال آینده برای سومین بار در ده سال به ما حمله نکند.» او افزود: «آنها نتوانستند به هدفشان یعنی اشغال کشور ما برسند.» زلنسکی روز دوشنبه نیز در پاریس با مقامات فرانسوی دیدار کرده بود.