عبدالله اوجلان، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ـ ۲۷ فوریه ۲۰۲۵، ساعت۱۷ پیامی را از طریق هیئتی از حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها (دم پارتی) منتشر کرد. این هیئت، شامل احمد ترک، پروین بولدان، سری ثریا اُندر، تولای حاتم‌اوغلو، تونجر بکرخان، چنگیز چیچک و فائق اوزگور اَرول، پس از سومین دیدار خود با اوجالان در زندان جزیره امرالی، در هتل Elite World استانبول، با افکار عمومی در میان گذاشته شد. این پیام که به‌عنوان نقطه عطفی در تحولات سیاسی و مسئله کردها تلقی میشود، توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرده است. در شهرهای مختلف ترکیه، از جمله آمد (دیاربکر)، وان و مرسین، صفحه‌نمایش‌های بزرگی برای پخش زنده این پیام نصب شده بودند. همچنین، در مناطق کردنشین سوریه مانند قامشلو، حسکه، دیرک، رقه، طبقه، کوبانی و حلب، این پیام به‌صورت زنده پخش شد. این پیام در پارک عمومی سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق نیز به صورت زنده پخش شد و تلویزیون روداو به زبان کُردی حدود دو ساعت به پوشش خبری برنامه های پرداخت. اوجالان در این پیام، خواستار پایان مبارزه مسلحانه، خلع سلاح پ‌ک‌ک و تبدیل آن به یک حزب سیاسی در ترکیه شد. (متن ترجمه شده پیام ضمیمه است)
مذاکرات میان اوجالان و دولت ترکیه از سال گذشته میلادی ۲۰۲۴ در اوج جنگ های اسرائیل و آمریکا با نیروهای نیابتی حزب الله، حماس و حوثی های یمن آغاز شد. این مذاکرات توسط رهبر حزب حرکت ملی(MHP) و متحد رجب طیب اردوغان، دولت باغچلی، علنی شده است. مذاکرات در شرایطی به مساله ای جدی و ادامه دار تبدیل شد که بشار اسد نیروی اصلی و مرکزی نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی سقوط کرد، و به روسیه فراری شد. جمهوری اسلامی که در طول چندین سال گذشته حامی پ. ک.ک شناخته میشود، با شکست های حزب الله و حماس و سقوط بشار اسد از بازیگر اصلی منطقه به حاشیه ای ترین و بی اهمیت ترین دولت و نیرو در منطقه تبدیل شد و بجای او دولت ترکیه و رجت طیب اردوغان تبدیل به بازیگر اصلی در منطقه شد. و به یکی از حامیان مهم و سیاست گذار در سوریه که تحت حمایت او گروه اسلامی هیئت تحریریه شام و احمد شرع فرمانروای سوریه شدند.
پ‌ک‌ک از سوی ترکیه، آمریکا و اتحادیه اروپا به عنوان سازمانی تروریستی شناخته میشود.
پیام اوجالان روندی ادامه دار با گستره وسیع است. به فاکتورهای منطقه ای؛ موقعیت دولت اسلامگرای سوریه به رهبری احمد شرع، به مساله رابطه نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) که مورد حمایت آمریکا هستند با هیئت تحریریه شام حاکم سوریه، به مساله جنگ یا صلح روسیه و اکرائین، مسئله ناتو و سیاستهای ترامپ در منطقه، موقعیت شکست خورده و حاشیه ای جمهوری اسلامی در منطقه و داخل ایران، به تغییر قانون اساسی ترکیه و برای دور بعدی انتخابات نامزدی اردوغان برای ریاست جمهوری، جلب حمایت گسترده جناح‌های مختلف، از جمله برخی از گروه‌ه و احزاب کُرد، و واکنش احزاب اپوزیسیون، ملی‌گرایان، و همچنین سیاست کلی حزب حاکم (عدالت و توسعه)، به موضع احزاب راستگرا از حمله حزب حرکت ملی (حزب فاشیستی دولت باغچلی)، حزب ج ه.پ(حزب آتاتورک) به مسئله برخورد جناح میدانی یا نظامی پ ک.ک و … بستگی دارد. تا انتشار این نوشته حزب حرکت ملی (حزب فاشیست دولت باغچلی) واکنش نشان داده و پیام اوجالان را تاکتیکی برای ریشه‌کن کردن ملی‌گرایی ترک می‌داند. و حزب ج‌ه‌پ (حزب آتاتورک) از پیام اوجالان استقبال کرده است. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، برایان هیوز به فراخوان اوجالان واکنش نشان داد و آن را یک گام مهم در راستای کاهش درگیری دانست. هیوز ابراز امیدواری کرد که این اقدام باعث آرام شدن ترکیه و کمک به متحدین آمریکا در شمال و شرق سوریه شود.
پیام اوجالان با اهداف تأثیرات گسترده بر روند صلح و ثبات در منطقه ارزیابی میشود. انتظار می‌رود که تحولات آتی در خصوص مسئله کُرد و روند صلح در ترکیه و منطقه را، تحت تاثیر قرار دهد.
باید این واقعیت را بپذیریم که پ‌ک‌ک همیشه مجموعه‌ای چندلایه از جناح‌های مختلف با دیدگاه‌های گاه متناقض تشکیل شده است. ورود به یک دوره بحرانی و سردرگمی پس از چنین پیامی، به‌ویژه برای فرماندهان نظامی در قندیل، تقریباً اجتناب‌ناپذیر به نظر میرسد.
یک فاکتور یا عامل مهم در ارتباط با موضع پ‌ک‌ک در برابر پیام عبدالله اوجلان، به رهبری مسلح پ‌ک‌ک بستگی دارد. سناریو اول و محتمل پذیرش مشروط برخی از شاخه‌های پ‌ک‌ک، به‌ویژه آن‌هایی که همچنان به اوجالان وفادارند، ممکن است از این پیام حمایت کنند اما اجرای آن را به تغییرات واقعی در سیاستهای دولت ترکیه مشروط کنند. سناریوی محتمل دوم مخالفت و ادامه مقاومت، جناح‌هایی از پ‌ک‌ک، به‌ویژه فرماندهان نظامی مستقر در قندیل، ممکن است این پیام را رد کنند. آنها ممکن است معتقد باشند که خلع سلاح بدون تضمین‌های قوی سیاسی و حقوقی به ضرر است. در گذشته نیز شاخه‌های نظامی پ‌ک‌ک، مانند جمیل بایک و دوران کالکان، نسبت به برخی مذاکرات صلح محتاط بوده‌اند. «جمیل بایک» ریاست مشترک شورای اجرایی کنفدرالیسم جوامع کردستان (KCK) در مصاحبه‌ای اعلام کرد که «عبدالله اوجالان» نامه‌ای به آنها ارسال کرده و در آن بر لزوم حل مسئله کرد از مسیر دموکراسی تأکید کرده است. بایک همچنین تاکید کرد که اوجالان خواستار انتقال بحران کردها از میدان جنگ به عرصه‌ای دموکراتیک و به دنبال ادامه روندی که پیش‌تر آغاز کرده بود، اما این‌بار با هدفی گسترده‌تر و مؤثرتر است و این رویکرد، خواسته‌ای مشترک برای همه طرف‌هاست، زیرا پایان جنگ و دستیابی به دموکراسی، مطالبه‌ای عمومی است که می‌تواند به حل پایدار مسئله کرد منجر شود. و ادامه میدهد؛ کسانی که می‌خواهند جنگ تمام شود باید شرایط وی را تغییر دهند. باید اوجالان را آزاد کنند تا بتواند امید و مطالبات را عملی کند.(منبع خبرگزاری کردپرس)
فاکتور قابل توجه و محتمل، پیام اوجالان ممکن است باعث شکاف میان شاخه‌های سیاسی و نظامی پ‌ک‌ک شود. بخشی از پ.ک.ک که به روند صلح امیدوار است، به سیاست‌ورزی روی میآورد، و احتمال اینکه گروهی از جناح‌های نظامی همچنان به درگیری ادامه دهند، وجود دارد. ترکیه در سال ۲۰۱۳ مذاکرات صلح با اوجالان را آغاز کرد. اما پس از آنکه پ.ک.ک تلاش کرد تا کنترل مراکز شهری در استان‌های کردنشین جنوب‌شرقی ترکیه را در سال ۲۰۱۵ به دست گیرد، گفتگوها شکست خورد و ارتش ترکیه کمپینی برای اخراج نیرهای پ.ک.ک از شهرها آغاز کرد. پ.ک.ک در ترکیه شکست خورد، اما همچنان از طریق ارتباطات نزدیک با PYD که در سوریه مستقر است، فعالیت ها را ادامه داد. و اعضای پ.ک.ک به یگان‌های مدافع خلق پیوستند که عمدتاً تشکیل‌دهنده نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) هستند؛ ائتلافی که نیروی نظامی منطقه خودگردان شمال‌شرقی سوریه را تشکیل میدهد و شریک نزدیک ایالات متحده در مبارزه علیه داعش است. مظلوم عبدی، فرمانده کل SDF، عضو پیشین پ.ک.ک است که زمانی با اوجالان در سوریه همکاری می‌کرد.
موضع‌گیری تاکتیکی: پ‌ک‌ک ممکن است موضعی مصلحتی بگیرد، یعنی در ظاهر از پیام اوجالان حمایت کند اما در عمل، فعالیت‌های خود را متوقف نکند و فقط به کاهش درگیری‌ها بسنده کند.
دولت ترکیه؛ اگر دولت ترکیه گام‌های عملی برای حل مسئله کُرد بردارد (مثلاً آزادی تدریجی زندانیان سیاسی، باز شدن فضای سیاسی برای انتخابات آزاد و شرکت فعالین سیاسی کُرد در انتخابات شهرداری ها و جلوگیری نکردن از حقوق فرهنگی ، آزادی احزاب بشکل علنی در مناطق کردنشین)، بخشهای قابل توجهی از پ .ک.ک به روند سیاسی کشانده میشوند. پیشرفت این روند به این بستگی دارد که دولت ترکیه به سیاستهای امنیتی خود ادامه ندهد، زندانیان سیاسی را آزاد کند. فاکتوری که بعید است به نتایج نهایی و آزادی زندانیان سیاسی منتهی شود. شهرهایی که ساکنین کُرد زبان در آن زندگی میکنند، میلیتاریزه نشود و کلا زندگی مردم این منطقه بدور از میلیتازیرم، دستگیری و تهدید باشد.
در سوریه به نظر میرسد شاخه‌های سیاسی و دیپلماتیک پ‌ک‌ک، مانند حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) در سوریه و برخی جناح‌های مدنی یا غیر مسلح، احتمالاً مسیر پیوستن به اهداف پیام پ.ک.ک تن خواهند داد، چراکه برای آنها یک راهکار سیاسی و بین‌المللی‌پسند می‌تواند جذاب‌تر از درگیری نظامی باشد. و این تمایل در شرایطی است که حملات فاشیستی ارتش و دولت ترکیه در این مناطق گسترده شده و تلفات جانی از ساکنین این مناطق را میگیرد حملاتی که زیر بناها و مراکز اقتصادی را هدف گرفته است.
اما سناریوی محتمل در کنار سناریوهای دیگر ماندن گروهی مسلح همچنان در قندیل است. تداوم حضور مسلحانه این گروه با نام پ.ک.ک یا هر نام دیگر به ادامه حاکمیت جمهوری اسلامی در درجه اول مربوط است. ادامه فعالیت های پژاک در گرو حضور پ.ک.ک و نزدیکی و همکاری با جمهوری اسلامی مربوط خواهد شد. پژاک سازمانی تحت هدایت و مدیریت سیاسی و ساختاری پ.ک.ک است. بحرا در پ.ک.ک بحران سیاسی و عقیدتی در پژاک خواهد بود.
نتیجه گیری؛ همچنانکه در شروع این نوشته بیان شده، پیام اوجالان پدیده ای مربوط به موقعیت ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی، دولت ترکیه، سوریه، پ.ک.ک و نیروهای نیابتی در منطقه خاورمیانه است. اوجالان و رهبران مسلح پ.ک.ک نظاره گر ساده اوضاع منطقه نبوده، بلکه آنها حضور و ادامه کاری و مانورهای سیاسی و نظامی خود را بر اساس تغییرات در منطقه مورد ارزیابی قرار داده اند. و همواره به شیوهای مختلف با اوجالان در حال بررسی شرایط کنونی بوده اند. نامه های اوجالان به رهبران مسلح پ.ک.ک در قندیل تاکیدی است بر روابط منظم اوجالان و نیروهای مسلح در قندیل. شکست نیروهای نیابتی به ادامه فعالیت نظامی و حضور پ.ک.ک در شمال سوریه مربوط است. پ.ک.ک در چندین سال گذشته تحت حمایتهای مالی و لجستیکی جمهوری اسلامی بوده. پ.ک.ک در تعدادی از شهرها از جمله تهران و مناطق مرزی در غرب دارای مقر و دفاتر بوده، همواره با سپاه پاسداران و نیروهای سپاه قدس همکاری دارد و داشته است. پ.ک ک در ردیف سازمانهای نیابتی جمهوری اسلامی در شمال سوریه شناخته شده است. حضور پ.ک.ک در شمال سوریه در ارتباط با سپاه قدس و رژیم بشار موقعیت دوفاکتو اداره مناطق شمال سوریه و ایجاد خودمدیریتی در این مناطق را تقویت کرد. با شکست های نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی حزب الله و حماس و سقوط بشار اسد در سوریه پ.ک.ک در نامناسبترین موقعیت سیاسی و ژئوپلتیک در منطقه قرار گرفت. متحد اصلی و حمایت کننده او جمهوری اسلامی بازیگر اصلی در منطقه نیست، دو متحد دیگر پ.ک.ک حزب اتحادیه میهنی که این حزب هم حزب نیروی مقاومتی جمهوری اسلامی است از ضعیف ترین موقعیت سیاسی در اقلیم کردستان قرار گرفته است. حزب دموکرات کردستان عراق حزب بارزانی متحد اصلی دولت ترکیه و اردوغان در اقلیم کردستان و “پارلمان” قراردادی اقلیم کردستان از موقعیت برتری برخوردار است. حشدالشعبی نیروی مقاومتی جمهوری اسلامی در بغداد بعد از شکست های نیروهای نیابتی اقبال ماندن را به مرور از دست میدهد. ادغام در ارتش عراق و انحلال این نیرو محتمل ترین فاکتور است. با توجه به این راکتها پیامدهای پیام اوجالان و پروسه “صلح” و یا ادامه جنگ مشخص خواهد شد.
این نوشته یک روز بعد از پیام اوجالان با توجه شرایط ژئوپلتیک منطقه نوشته شده است.
نسان نودینیان ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ ـ ۲۸ فوریه ۲۰۲۵
…………………………………..
پیام عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان
“فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک”
ترجمە شدە توسط: رزگار روشنی
حزب کارگران کردستان؛ در قرن بیستم، خشونت‌آمیزترین قرن تاریخ و در بستر جنگ‌های جهانی اول و دوم، سوسیالیسم واقع‌گرا و فضای جنگ سرد کە حاکم بر جهان بود و به‌ویژه در شرایط انکار واقعیت موجودیت کُردها و محدودیت‌های ناشی از ممنوعیت آزادی‌ها شکل گرفت.
از نظر نظریه، برنامه، استراتژی و تاکتیک، حزب کارگران کردستان به شدت تحت تأثیر واقعیت سیستم سوسیالیسم واقع‌گرای قرن قرار داشت. فروپاشی سوسیالیسم واقع‌گرا در دهه ۱۹۹۰ به دلایل داخلی و همچنین حل بحران انکار هویت در کشور و پیشرفت‌هایی که در زمینه آزادی بیان حاصل شد، باعث ایجاد فقر معنایی و تکرار مفرط در پ.ک.ک گردید. بنابراین، همانند دیگر نمونه‌های مشابه عمر خود را به پایان رسانده و انحلال آن ضروری شده است.
روابط ترک-کرد؛ ترک‌ها و کردها در طول بیش از هزار سال تاریخ مشترک خود، برای حفظ موجودیت خویش و مقاومت در برابر قدرت‌های هژمونیک، همواره بر اساس تمایل متقابل در یک اتحاد ناگزیر باقی مانده‌اند.
مدرنیته سرمایه‌داری طی ۲۰۰ سال گذشته این اتحاد را هدف اصلی خود برای تخریب قرار داده است. نیروهای متأثر از این روند با مبانی طبقاتی خود این هدف را پذیرفته‌اند. با تفاسیر تک‌بعدی جمهوری، این روند سرعت بیشتری گرفت. وظیفه اصلی امروز بازسازی این رابطه تاریخی که بسیار شکننده شده است، با روحیه برادری و بدون نادیده گرفتن باورهاست.
نیاز به جامعه دموکراتیک اجتناب‌ناپذیر است. حرکت انقلابی و تشدد پ.ک.ک که طولانی‌ترین و گسترده‌ترین حرکت در تاریخ جمهوری [ترکیه]بوده است، ناشی از بسته بودن کانال‌های سیاست دموکراتیک بوده است.
نتیجه اجتناب‌ناپذیر گرایش افراطی ملی‌گرایانه؛ راهکارهایی چون دولت ملی جداگانه، فدراسیون، خودمختاری اداری و راهکارهای فرهنگی نمی‌توانند پاسخگوی جامعه‌شناسی تاریخی جوامع باشند.
احترام به هویت‌ها، بیان آزادانه خودشان و سازمان‌دهی دموکراتیک آنها تنها با وجود جامعه دموکراتیک و فضای سیاسی ممکن است که هر گروه بتواند ساختارهای اجتماعی-اقتصادی و سیاسی مورد نظر خود را ایجاد کند.
قرن دوم جمهوری تنها زمانی می‌تواند با ثبات دائمی و برادرانه ادامه یابد که با دموکراسی مزین شود. برای جستجوها و تحقق سیستم‌های جدید هیچ راهی جز دموکراسی وجود ندارد. نمی‌تواند وجود داشته باشد. توافق دموکراتیک روش اساسی است.
زبان دوره صلح و جامعه دموکراتیک نیز باید مطابق با واقعیت توسعه یابد.
در این فضایی که با فراخوان آقای دولت باغچلی، اراده‌ای که توسط آقای رئیس جمهور مطرح شده و رویکرد مثبت سایر احزاب سیاسی نسبت به فراخوان مذکور شکل گرفته است، من فراخوان خلع سلاح را مطرح می‌کنم و مسئولیت تاریخی این فراخوان را می‌پذیرم.
همانند هر جامعه یا حزب مدرن دیگری که وجود آن به زور پایان نیافته باشد، برای ادغام داوطلبانه با دولت و جامعه کنگره خود را برگزار کنید و تصمیم بگیرید؛ همه گروه‌ها باید سلاح را کنار بگذارند و پ‌ک‌ک باید منحل شود.
به تمامی گروه‌هایی که به زندگی مشترک باور دارند و به فراخوان من بلە می‌گویندسلام می‌رسانم.
۲۵ فوریه ۲۰۲۵
عبدالله اوجالان
