اجلاس‌های تغییرات اقلیمی سازمان ملل دیگر «کارآمد نیستند»
گروهی از کارشناسان برجسته سیاست‌گذاری تغییرات اقلیمی اعلام کردند که اجلاس‌های تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (COP) دیگر کارایی لازم را ندارند و باید تغییرات جدی در نحوه برگزاری و اهداف آن‌ها اعمال شود. این گروه از سازمان ملل متحد خواسته‌اند تا روند پیچیده این اجلاس‌ها را بازبینی کرده و کشورهایی که میزبانی این نشست‌ها را بر عهده می‌گیرند، باید تعهد خود به حمایت از اقدامات اقلیمی را به‌طور شفاف نشان دهند.
این گروه شامل چهره‌های برجسته‌ای مانند بان کی‌مون، دبیرکل سابق سازمان ملل متحد، مری رابینسون، رئیس‌جمهور سابق ایرلند، کریستیانا فیگورس، رئیس سابق بخش تغییرات اقلیمی سازمان ملل، و یوهان روکستروم، دانشمند برجسته حوزه اقلیم است.
این گروه در نامه‌ای به سازمان ملل تأکید کردند: «اکنون روشن است که اجلاس‌های COP دیگر مناسب هدف نیستند. ما به یک تغییر بنیادین نیاز داریم؛ از تمرکز بر مذاکره به سمت اجرای عملی اقدامات.»
میزبانی کشورهای پرچمدار سوخت‌های فسیلی: تناقض یا فرصت؟
به گزارش گاردین اجلاس COP29 که در پایتخت جمهوری آذربایجان، باکو، در حال برگزاری است، به دلیل میزبانی یک کشور تولیدکننده عمده سوخت‌های فسیلی مورد انتقاد قرار گرفته است. نفت و گاز نیمی از صادرات این کشور را تشکیل می‌دهند.
این وضعیت پس از میزبانی سال گذشته امارات متحده عربی که ریاست اجلاس توسط سلطان الجابر، مدیرعامل شرکت ملی نفت این کشور انجام شد، به یک موضوع بحث‌برانگیز تبدیل شده است. در آستانه برگزاری COP29، یکی از اعضای تیم برگزارکننده دولت آذربایجان به دلیل ویدئویی که ظاهراً پیشنهاد معامله‌های نفتی را نشان می‌داد، تحت فشار قرار گرفت. همچنین، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، در مراسم افتتاحیه این اجلاس، نفت و گاز کشورش را «هدیه‌ای از سوی خداوند» توصیف کرد.
لابی‌گری سوخت‌های فسیلی: مانعی برای پیشرفت
یکی از مسائل عمده اجلاس‌های COP، حضور گسترده لابی‌گران صنایع سوخت‌های فسیلی است. بر اساس داده‌های تحلیل‌شده توسط ائتلاف فعالان «Kick Big Polluters Out»، بیش از ۱۷۷۳ لابی‌گر صنایع زغال‌سنگ، نفت و گاز در COP29 حضور داشته‌اند. این رقم بیشتر از مجموع نمایندگان ۱۰ کشور آسیب‌پذیرترین در برابر بحران اقلیمی است که تنها ۱۰۳۳ نفر هستند.
کریستیانا فیگورس در این رابطه گفت: «در اجلاس گذشته، تعداد لابی‌گران سوخت‌های فسیلی از نمایندگان مؤسسات علمی، جوامع بومی و کشورهای آسیب‌پذیر بیشتر بود. بدون اصلاحات اساسی در فرآیند COP، نمی‌توان به انتقال عادلانه امیدوار بود.»
تأمین مالی: بزرگترین چالش پیش روی اجلاس
موضوع اصلی اجلاس COP29، چگونگی تأمین مالی کشورهای فقیر برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات آب‌وهوایی است. برآوردها نشان می‌دهد که کشورهای فقیر تا سال ۲۰۳۰ به سالانه ۱ تریلیون دلار نیاز خواهند داشت. یک سوم این مبلغ باید توسط کشورهای توسعه‌یافته از طریق بانک‌های توسعه‌ای یا تأمین مالی مستقیم تأمین شود، در حالی که باقی‌مانده باید از بخش خصوصی جذب شود.
در عین حال، کشورهای توسعه‌یافته هنوز درباره میزان کمک‌های خود و شرایط آن اختلاف‌نظر دارند. همچنین بحث‌هایی درباره مشارکت کشورهای تولیدکننده نفت و گاز و اقتصادهای بزرگ نوظهور مانند چین در تأمین این بودجه در جریان است.
پیشنهادهای جدید برای تأمین مالی
گزارشی که توسط یک گروه کاری به رهبری لورنس توبیانا، دیپلمات سابق فرانسوی و رئیس کنونی بنیاد اقلیم اروپا تهیه شده است، به معرفی روش‌های جدید برای تأمین مالی اقلیم می‌پردازد. از جمله این پیشنهادها:
- مالیات بر تولید رمزارزها: که به دلیل انرژی‌بر بودن می‌تواند سالانه ۵ میلیارد دلار تولید کند.
- مالیات بر تولید پلاستیک: این مالیات می‌تواند بین ۲۵ تا ۳۵ میلیارد دلار در سال درآمد ایجاد کند.
- مالیات بر ثروت: پیشنهادی که توسط برزیل مطرح شده و می‌تواند سالانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار درآمدزایی کند.
- مالیات بر بلیت‌های پروازهای تجاری و کلاس تجاری: که می‌تواند تا ۱۶۴ میلیارد دلار در سال درآمد داشته باشد.
توبیانا در این باره گفت: «یکی از ارکان اصلی توافق پاریس، همبستگی مالی بین کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه است. اما هیچ عدالت اقلیمی بدون عدالت مالیاتی ممکن نیست.»
پیامدهای بی‌عدالتی در اجلاس‌های COP
گروه‌های مدنی که در حاشیه اجلاس COP29 تجمع کرده‌اند، تأکید دارند که باید شرکت‌ها و کشورهایی که بیشترین سهم را در آلودگی اقلیمی دارند، هزینه‌های لازم را پرداخت کنند. بنری با عنوان «آلودگی‌کنندگان باید پرداخت کنند» در محل برگزاری اجلاس نصب شده است و شعارهایی در همین راستا سر داده می‌شود.
با توجه به انتقادات فزاینده نسبت به روند برگزاری اجلاس‌های COP، گروه کارشناسان اقلیمی بر لزوم اصلاحات بنیادین در این فرآیند تأکید دارند. انتخاب کشورهای میزبان با معیارهایی سخت‌گیرانه‌تر، حذف نفوذ لابی‌های سوخت‌های فسیلی و تضمین عدالت مالی و اقلیمی از جمله پیشنهادهای اصلی مطرح‌شده است.
در حالی که مذاکرات COP29 به هفته پایانی خود نزدیک می‌شود، سرنوشت بسیاری از این پیشنهادها همچنان نامعلوم است و نیاز به اراده سیاسی جدی از سوی کشورهای عضو دارد.
