ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، در گفتوگویی که روز پنجشنبه منتشر شد اعلام کرد مسکو قصد دارد تمام منطقه دونباس را «به زور سلاح یا از طریق عقبنشینی نیروهای اوکراینی» تحت کنترل خود درآورد؛ موضعی که اوکراین قاطعانه رد کرده است. این سخنان در حالی بیان میشود که در مسکو، مذاکرات فشرده میان پوتین و نمایندگان دولت ایالات متحده برای دستیابی به چارچوبی جهت پایان جنگ ادامه دارد، اما چشمانداز این گفتوگوها همچنان نامشخص است.
پوتین در مصاحبه با شبکه «ایندیا تودی» که پیش از سفر او به دهلینو ضبط شده بود، بار دیگر تأکید کرد روسیه بدون عقبنشینی کامل نیروهای اوکراینی، از تصرف نظامی مناطق باقیمانده در دونتسک و لوهانسک صرفنظر نخواهد کرد. اوکراین میگوید حاضر نیست خاک خود را که روسیه پس از سه سال جنگ نتوانسته کاملاً بهدست آورد، «هدیه» دهد و ولودیمیر زلنسکی تأکید کرده که نباید به کشوری که آغازگر جنگ بوده، پاداش داده شود.
طبق برآوردها، روسیه اکنون ۱۹,۲ درصد خاک اوکراین را در اختیار دارد؛ از جمله کریمه، کل لوهانسک، بیش از ۸۰ درصد دونتسک و بخش عمدهای از خرسون و زاپوریژیا. حدود پنج هزار کیلومتر مربع از دونتسک همچنان در کنترل اوکراین است.
گفتوگوهای مسکو با فرستادگان ترامپ: «خوب اما مبهم»
روز سهشنبه، پوتین در کرملین با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، و جرد کوشنر دیدار کرد؛ جلسهای که تا ساعات نخست چهارشنبه ادامه داشت. ترامپ در واشنگتن گفت که گزارش ویتکاف و کوشنر از این دیدار «نسبتاً خوب» بوده و برداشت آنها این بوده که «پوتین خواهان رسیدن به توافق است». اما او افزود که مسیر پیش رو «کاملاً نامشخص» است: «برای توافق، دو طرف لازم است.»
ویتکاف و کوشنر قرار است روز پنجشنبه در میامی با مقامات اوکراینی دیدار کنند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد پوتین بخشی از پیشنهادهای آمریکا را پذیرفته و بخشی را غیرقابلقبول دانسته است. او این روند را «مرحلهای طبیعی در تلاش برای یافتن سازش» توصیف کرد و گفت مسکو از تلاشهای ترامپ قدردانی میکند، اما انتشار جزئیات مذاکرات «سازنده نخواهد بود».
به گفته مقامات روس، اکنون کار کارشناسی بر سر بستهای متشکل از ۲۷ پیشنهاد اولیه و چهار سند تکمیلی ادامه دارد؛ بستهای که پیشتر میان واشنگتن و کییف به چهار بخش تقسیم شده، اما محتویات آن علنی نشده است.
اختلافها و نگرانیها؛ اوکراین زیر فشار جنگ و رسوایی سیاسی
در کییف، زلنسکی گفت تیم او در حال آمادهسازی دیدارهای آتی در آمریکا است و تأکید کرد: «صلحِ آبرومند تنها زمانی ممکن است که منافع اوکراین در آن لحاظ شده باشد.»
مذاکرات در شرایطی شدت گرفته که اوکراین در شرق کشور زمین از دست میدهد و همزمان با بزرگترین رسوایی فساد از آغاز جنگ روبهروست؛ رئیس دفتر زلنسکی که هدایتکننده هیأت مذاکرهکننده اوکراین بود، هفته گذشته پس از بازرسی خانهاش استعفا کرد و دولت دو وزیر را برکنار کرده است.
اروپا و آمریکا: چارچوبهای متضاد برای صلح
افشای بسته پیشنهادی ۲۸ مادهای آمریکا در ماه نوامبر، نگرانی اوکراین و اروپا را برانگیخت، زیرا آن را بسیار متمایل به خواستههای مسکو دانستند. پس از آن، کشورهای اروپایی ضدپیشنهاد خود را ارائه کردند و واشنگتن و کییف در مذاکرات ژنو اعلام کردند بر سر یک «چارچوب بهروزشده و اصلاحشده» توافق کردهاند. پوتین اما گفته که اروپاییها میکوشند این روند را با پیشنهادهایی «کاملاً غیرقابلقبول» برای روسیه تخریب کنند.
با وجود تأکید دو طرف بر ادامه گفتوگوها، نه مسکو و نه واشنگتن از دستیابی به هیچ «پیشرفت مشخصی» خبر ندادهاند. پسکوف گفت نتیجهگیریها باید در سطح کارشناسی انجام شود و سپس زمینه برای نشستهای سطح بالا فراهم گردد.
در این شرایط، اصرار روسیه بر تصرف کامل دونباس و تأکید اوکراین بر تمامیت ارضی خود نشان میدهد که مسیر دستیابی به توافق همچنان دشوار، پرتنش و در هالهای از ابهام باقی مانده است.
