گزارشهای میدانی از سوریه حاکی از آن است که حمله سازمانهای جهادی تحت رهبری هیئت تحریر الشام (HTS) به مناطق تحت کنترل دولت سوریه همچنان ادامه دارد. این حمله که از استان ادلب آغاز شده، پس از چهار روز توانسته است بیشتر شهر حلب را تحت کنترل خود درآورد و حتی به مرکز شهر نفوذ کند.
هیئت تحریر الشام، گروهی وابسته به القاعده، توانستهاند ارگ تاریخی حلب، ساختمانهای دولتی و میدان سعدالله الکبیری را به تصرف خود درآورند. تصاویر منتشرشده از این مناطق نشان میدهد که ارتش سوریه مقاومت چندانی از خود نشان نداده و مواضع خود را تخلیه کرده است. این عقبنشینی، نگرانیهای گستردهای را در میان مردم محلی و ناظران بینالمللی برانگیخته است.
وضعیت ارتش سوریه و واکنش دولت
ارتش سوریه اعلام کرده است که در حال بازسازی نیروها و آمادهسازی برای حمله متقابل به مواضع جهادگران است. با این حال، شواهد موجود نشان میدهد که ارتش در بسیاری از نقاط استراتژیک عقبنشینی کرده و هنوز نتوانسته است جلوی پیشرویهای بیشتر جهادگران را بگیرد.
رئیسجمهور سوریه، بشار اسد، در اولین واکنش خود به این بحران اعلام کرد که دولت سوریه به دفاع از تمامیت ارضی و ثبات کشور ادامه خواهد داد. وی همچنین تأکید کرد که تمامی گروههای تروریستی و حامیان آنها شکست خواهند خورد. در بیانیههای دیگری که از سوی مقامات دولتی منتشر شده، بر هماهنگی میان ارتش سوریه و متحدان آن تأکید شده است.
پیشروی به سمت حما
پس از تصرف حلب، جهادگران به سمت استان حما پیشروی کردهاند. آنها توانستهاند ۱۱ شهرک در شمال حما و همچنین مناطق استراتژیکی چون موریک را به تصرف خود درآورند. این پیشرویها باعث شده است که نیروهای جهادی به فاصله ۸ کیلومتری مرکز استان حما برسند. برخی منابع میگویند که درگیریها در حما میتواند به زودی شدت بیشتری پیدا کند و به یک نبرد گسترده تبدیل شود.
نقش ترکیه در بحران
وزیر امور خارجه ترکیه، هاکان فیدان، ادعا کرده است که ترکیه در این درگیریها دخالتی ندارد. با این حال، شواهد متعددی نشان میدهد که ترکیه از برخی گروههای جهادی حمایت میکند. مصطفی وارانک، یکی از مقامات حزب عدالت و توسعه، از جهادگران حمایت کرده و آنها را “فرزندان حلب” نامیده است. این اظهارات به تنشهای موجود در منطقه دامن زده است.
علاوه بر این، ترکیه پایگاههای نظامی خود را در نزدیکی مرزهای سوریه تقویت کرده است و برخی منابع ادعا میکنند که تجهیزات نظامی بیشتری به مناطق مرزی ارسال شده است. این اقدامات ترکیه باعث افزایش نگرانیها در میان ناظران بینالمللی و متحدان دولت سوریه شده است.
وضعیت انسانی و اجتماعی
گزارشها نشان میدهد که هزاران غیرنظامی از مناطق تحت کنترل جهادگران به سمت مناطق امنتر تحت کنترل دولت گریختهاند. بیمارستانهای حلب و حما با ازدحام بیماران مواجه شدهاند و بسیاری از امکانات پزشکی در این مناطق از کار افتاده است. در همین حال، نیروهای جهادگر در تلاشند تا چهرهای مثبت از خود در جامعه جهانی نشان دهند و با انتشار بیانیههایی اعلام کردهاند که به غیرنظامیان آسیبی نخواهند رساند.
در مناطق تحت کنترل جهادگران، گزارشهایی از تلاش برای بازسازی خدمات اولیه و توزیع مواد غذایی منتشر شده است. با این حال، برخی ناظران معتقدند که این اقدامات بیشتر برای جلب حمایتهای بینالمللی انجام میشود.
حملات هوایی و واکنشهای بینالمللی
روسیه به عنوان یکی از حامیان اصلی دولت سوریه، حملات هوایی گستردهای را علیه مواضع جهادگران در حلب و حما انجام داده است. گزارشها حاکی از کشته شدن بیش از ۲۰۰ جهادگر در این حملات است. از سوی دیگر، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) نیز در برخی مناطق خلأهای ایجاد شده را پر کرده و توانستهاند کنترل مناطقی همچون تل رفعت و منبج را در دست بگیرند.
در همین حال، کشورهای غربی واکنشهای متفاوتی به این بحران نشان دادهاند. برخی کشورها از دولت سوریه خواستهاند که از حملات گسترده به مناطق مسکونی خودداری کند، در حالی که دیگران به نقش ترکیه در حمایت از جهادگران اعتراض کردهاند.
در روزهای اخیر، تلاشهای دیپلماتیک برای کاهش تنش در منطقه افزایش یافته است. وزرای خارجه روسیه، ترکیه، ایران و قطر در تماسهای جداگانهای با یکدیگر درباره راهحلهای ممکن برای بحران سوریه گفتگو کردهاند. با این حال، هنوز توافقی رسمی در این زمینه حاصل نشده است.
بحران کنونی در سوریه نشاندهنده ضعف و ناکارآمدی ارتش سوریه در مقابله با حملات ناگهانی جهادگران است. در عین حال، حمایتهای مستقیم و غیرمستقیم ترکیه از این گروهها باعث پیچیدگی بیشتر اوضاع شده است. آینده این بحران به واکنشهای دولت سوریه، همپیمانان آن و همچنین جامعه بینالمللی بستگی دارد. در حال حاضر، مناطق حلب و حما به کانون جدیدی برای درگیریها تبدیل شدهاند که پیامدهای آن میتواند فراتر از مرزهای سوریه گسترش یابد.
یک پاسخ
ترکیه در منطقه نقش دلال محبت آنگلوساکسونها را بازی میکند. بر اساس گزارش الجزیره ده هزار نیروی نطامی ترکیه در کنار نیروهای اسرائیلی علیه فلسطینیها و حزب الله میجنگند.نیروهای داعشی تحریر الشام و النصره از ترکیه به سوریه سرازیر شده اندو فرماندهی این گروههای داعشی را نظامیان ترکیه برعهده دارند .