گزارش تازهای که همزمان با نزدیک شدن نشست سران گروه بیست در ژوهانسبورگ منتشر شده، ابعاد تکاندهندهای از رشد نابرابری جهانی را آشکار میکند. بنا بر یافتههای اوکسفام، ثروت میلیارددلاریهای کشورهای عضو گروه بیست تنها در مدت یک سال ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته است؛ رقمی چنان بزرگ که به گفته این سازمان، میتوانست ۳/۸ میلیارد نفر از مردم جهان را از فقر نجات دهد. در حالی که اجلاس گروه بیست در روزهای ۲۲ و ۲۳ نوامبر در آفریقای جنوبی برگزار میشود، این گزارش بر ضرورت اجرای سیاستهای مالیاتی تازه برای مهار انباشت بیسابقه ثروت تأکید میکند.
طبق دادههای گزارش، ثروت مجموع میلیاردرهای گروه بیست از ۱۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد دلار در سال گذشته به ۱۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد دلار رسیده است؛ افزایشی برابر با ۱۶/۵ درصد. کمیته ویژه کارشناسان مستقل گروه بیست درباره نابرابری جهانی، به ریاست جوزف استیگلیتز، اعلام کرده است که ۴۱ درصد از کل ثروت ایجادشده در یک سال گذشته تنها به دست یک درصد ثروتمندترین افراد جهان رسیده، در حالی که نیمی از جمعیت فقیر جهان تنها یک درصد از این ثروت را دریافت کردهاند. این شکاف عظیم، به باور اوکسفام، پیامدهای سیاسی و اجتماعی جدی در پی دارد و از جمله موجب «فرسایش دموکراسیها» میشود.
اوکسفام با اشاره به این که هزینه لازم برای پایاندادن به فقر جهانی حدود ۱۶۵۰ میلیارد دلار برآورد میشود، نتیجه میگیرد که افزایش ثروت میلیاردرها در یک سال اخیر «بیش از اندازه لازم برای ریشهکن کردن فقر» بوده است. این سازمان، بار دیگر از دولتها میخواهد ثروتهای کلان را بهطور عادلانه مالیاتگذاری کنند تا همزمان با کاهش فقر، در جهت مقابله با بحران اقلیمی نیز منابع لازم تأمین شود. مدیر اجرایی اوکسفام، آمیتاب بهر، در این باره میگوید: «نابرابریها نتیجه یک انتخاب سیاسی آگاهانهاند… نابرابری، فرصتها و حقوق اکثریت شهروندان را از بین میبرد و فقر، گرسنگی، بیاعتمادی و بیثباتی ایجاد میکند.»
گزارش همچنین سیاستهای دولت ایالات متحده را که در نشست جاری گروه بیست حضور ندارد، مورد انتقاد قرار میدهد. اوکسفام مدعی است که دولت آمریکا، پس از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، از همکاریهای بینالمللی مالیاتی عقبنشینی کرده و حتی تلاش داشته کشورهای دیگر را از اصلاحات ضروری مالیاتی بازدارد؛ روندی که این سازمان آن را «سقوط به یک چرخه مخرب» مینامد.
در نشست سال گذشته گروه بیست در برزیل، اعضا تصمیم گرفته بودند نظام مؤثرتری برای مالیاتستانی از میلیاردرها طراحی کنند، اما اکنون طبق آمار ارائهشده، تنها ۸ درصد مالیاتهای جمعآوریشده در کشورهای گروه بیست از ثروت بزرگترین داراییداران تأمین میشود؛ رقمی بسیار دور از وعدههای اعلامشده. اوکسفام از دولتها میخواهد تعهدات خود را تجدید کنند و برنامهای جهانی برای ایجاد نظام مالیاتی کارآمد بر درآمد و دارایی افراد بسیار ثروتمند تدوین کنند.
آنچه اکنون روشنتر از همیشه به نظر میرسد، این است که موضوع عدالت مالیاتی در سراسر جهان به ضرورتی مشترک تبدیل شده و چالش مهار نابرابری، بیش از هر زمان دیگری، به تصمیمهای سیاسی قاطع نیاز دارد.
