در حالیکه حماس با آزادی اسیران اسرائیلی و واگذاری ادارهی غزه به نهادی مستقل فلسطینی موافقت کرده، ارتش اسرائیل با نقض دستور توقف حملات از سوی واشنگتن، شهر غزه را هدف سنگینترین بمبارانها طی هفتههای اخیر قرار داده است. همزمان، دو کودک دیگر در غزه بر اثر گرسنگی جان دادهاند و افشاگری تازه دربارهی نقش نتانیاهو در حمله به کاروان دریایی کمکرسانی، خشم جهانیان را برانگیخته است.
در پی اعلام موضع تازهی حماس نسبت به طرح ۲۰ مادهای دونالد ترامپ برای پایان جنگ غزه، وضعیت میدانی بار دیگر بحرانیتر شده است. در حالی که رئیسجمهور آمریکا روز جمعه تأکید کرده بود اسرائیل باید «فوراً بمباران را متوقف کند»، جنگندهها و توپخانهی ارتش اسرائیل بامداد شنبه مناطق مختلف شهر غزه را بهشدت هدف قرار دادند.
به گزارش منابع محلی، در این حملات دستکم ۶۶ فلسطینی، از جمله چند کودک، کشته و بیش از ۲۶۰ نفر زخمی شدند. وزارت بهداشت غزه اعلام کرده است که شمار قربانیان جنگ از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون به بیش از ۶۷ هزار نفر رسیده است؛ اکثریت آنان زنان و کودکاناند.
در همین حال، دو کودک دیگر نیز بر اثر گرسنگی و سوءتغذیه جان خود را از دست دادهاند تا شمار تلفات ناشی از قحطی به ۴۵۹ نفر برسد؛ ۱۵۴ نفر از آنان کودک بودهاند. پزشکان میگویند بسیاری از مناطق شمالی نوار غزه عملاً از مواد غذایی و آب آشامیدنی محروماند و حتی امدادگران قادر به رسیدن به قربانیان نیستند.
پاسخ حماس به طرح ترامپ: آزادی اسیران، نه قیمومت خارجی
جنبش حماس روز جمعه با انتشار بیانیهای اعلام کرد در واکنش به طرح پیشنهادی ترامپ آمادهی آزادی تمامی اسیران اسرائیلی – چه زنده و چه کشتهشده – است، مشروط بر آنکه «شرایط میدانی» برای این تبادل فراهم شود. در این بیانیه تأکید شده است حماس حاضر است ادارهی نوار غزه را به یک نهاد مستقل از تکنوکراتهای فلسطینی واگذار کند، نهادی که بر پایهی توافق ملی و با حمایت عربی و اسلامی تشکیل شود.
حماس با این موضعگیری، ضمن استقبال از پایان جنگ و تبادل اسیران، حاکمیت خارجی بر غزه را قاطعانه رد کرده و گفته است تعیین آیندهی این سرزمین تنها باید به دست فلسطینیان انجام گیرد. موسى ابومرزوق، از رهبران این جنبش، گفت:
«شکلدادن به آیندهی مردم غزه موضوعی ملی است و حماس بهتنهایی در این باره تصمیم نخواهد گرفت. اولویت ما پایان جنگ و کشتار است، نه معامله بر سر آیندهی مردم.»
در همین چارچوب، جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز با صدور بیانیهای اعلام کرد از موضع حماس حمایت میکند. در بیانیهی جهاد آمده است: «واکنش حماس بازتاب موضع تمام گروههای مقاومت فلسطینی است و ما در مشورتهای مربوط به آن مشارکت داشتهایم.»
حمایت دو گروه اصلی مقاومت از این طرح، میتواند زمینهی مذاکرات دربارهی آزادی اسیران را تسهیل کند؛ اما همزمان تردیدهای جدی دربارهی نیت واقعی واشنگتن و تلآویو برای توقف جنگ وجود دارد.
ترامپ: حماس آمادهی صلح پایدار است – اما اسرائیل گوش نمیدهد
رئیسجمهور آمریکا جمعه شب در حساب خود در «تروت سوشیال» نوشت:
«بر اساس بیانیهی منتشرشده از سوی حماس، باور دارم آنها آمادهی صلحی پایدارند. اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند تا بتوانیم اسیران را سالم بیرون بیاوریم.»
ترامپ تأکید کرد که تیم او در حال گفتوگو برای تعیین جزئیات اجرای طرح است و افزود: «این فقط دربارهی غزه نیست، بلکه گامی است برای صلحی دیرپا در خاورمیانه.»
با وجود این مواضع، ارتش اسرائیل نهتنها حملات را متوقف نکرده بلکه بر شدت آن افزوده است. سخنگوی نظامی اسرائیل در پیامی به زبان عربی هشدار داده است: «شهر غزه هنوز منطقهی جنگی خطرناکی است. هرگونه بازگشت به آن ممنوع است.»
در همین حال، بیمارستان معمدانی در غزه اعلام کرده دستکم چهار نفر در اثر حمله به منطقه تفاح کشته شدهاند و بیمارستان ناصر در خانیونس نیز از کشتهشدن دو کودک و زخمیشدن هشت آواره در حملهی پهپادی به چادرهای پناهجویان خبر داده است.
کنفرانس آیندهی غزه در قاهره و واکنشهای بینالمللی
یکی از مقامات ارشد حماس به خبرگزاری فرانسه گفته است که مصر بهزودی میزبان نشستی میان گروههای فلسطینی برای بررسی آیندهی پساجنگ غزه و سازوکار ادارهی آن خواهد بود. این گفتوگوها قرار است زمینهساز تشکیل دولت تکنوکرات فلسطینی باشد که حماس از آن سخن گفته است.
فرانسه نیز از تحرکات تازه استقبال کرده است. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، روز جمعه نوشت: «فرصتی برای پیشرفت قاطع به سوی صلح فراهم شده است. آزادی اسیران و آتشبس در دسترس است و باید بدون تأخیر دنبال شود.» او همچنین از تلاشهای ترامپ تشکر کرد و گفت پاریس در کنار آمریکا و سایر شرکا نقش خود را ایفا خواهد کرد.
سخنگوی دبیرکل سازمان ملل نیز اظهار داشت که آنتونیو گوترش از واکنش حماس «دلگرم شده» و بر لزوم استفاده از این فرصت برای پایان دادن به بحران انسانی غزه تأکید دارد.
افشاگری تازه دربارهی حمله به کاروان کمکرسانی
همزمان با تحولات سیاسی، شبکهی سیبیاس در گزارشی جنجالی فاش کرد که بنیامین نتانیاهو شخصاً دستور حملهی پهپادی به کاروان دریایی «گلوبال صمود» را صادر کرده بود. این کاروان، که ماه گذشته در نزدیکی سواحل تونس هدف قرار گرفت، حامل فعالان و امدادگرانی بود که قصد داشتند کمکهای انسانی را به غزه برسانند.
به گفتهی منابع اطلاعاتی آمریکا، حمله از سوی زیردریایی اسرائیلی انجام شد و یک «تحریک عمدی و غیرضروری» بوده است. این افشاگری نشان میدهد دولت اسرائیل حتی خارج از میدان جنگ نیز در پی جلوگیری از هرگونه فعالیت همبستگی با مردم غزه است.
کاروان «صمود» در بیانیهای اعلام کرد:
«تأیید نقش اسرائیل ما را شگفتزده نمیکند، فقط چهرهی واقعی نظامی را برملا میکند که با غرور و مصونیت، جان غیرنظامیان را به بازی میگیرد. جهان باید بداند که تلاش برای خاموشکردن صدای ما هرگز موفق نخواهد شد.»
بحران انسانی، بنبست سیاسی
با وجود همهی مواضع رسمی دربارهی «فرصت صلح»، واقعیت میدانی چیز دیگری است. اسرائیل همچنان از توقف حملات خودداری میکند و همزمان دولتهای غربی نیز گام عملی برای فشار بر تلآویو برنداشتهاند. درون آمریکا، نظرسنجی جدیدی نشان میدهد اکثریت رأیدهندگان دموکرات از محدود کردن واردات تسلیحات و نرمافزارهای امنیتی اسرائیل حمایت میکنند؛ نشانهای از شکاف عمیق میان سیاست رسمی واشنگتن و افکار عمومی این کشور.
در چنین شرایطی، اعلام آمادگی حماس برای واگذاری قدرت و آزادی اسیران، میتوانست گشایشی تاریخی باشد؛ اما تا زمانی که اسرائیل به بمباران ادامه میدهد و غزه در محاصرهی کامل است، «صلح» همچنان در حد کلمهای دور از واقعیت باقی میماند.
یک پاسخ
مرگ بر خامنه ای