دونالد ترامپ لحظاتی بعد از حملات هوایی آمریکا به تاسیسات هستهای ایران مدعی شد: «تأسیسات کلیدی غنیسازی اورانیوم ایران بهطور کامل و تمامعیار نابود شدهاند.»، اما در کمتر از بیست و چهار ساعت، ارزیابیها محتاطانهتر شده است. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، روز یکشنبه گفت عملیات ارتش ایالات متحده علیه تأسیسات هستهای ایران در روز شنبه «تأثیر مطلوب» را داشته است، اما ارزیابی تأثیر کامل این حمله هنوز در حال انجام است. معاون رئیس جمهور آمریکا گفت: «ما در حال جنگ با ایران نیستیم. ما در حال جنگ با برنامه هستهای ایران هستیم.» وزیر خارجه آمریکا نیز خواستار گفتگوی مستقیم با ایران شد
دونالد ترامپ لحظاتی بعد از حملات هوایی آمریکا به تاسیسات هستهای ایران مدعی شد: «تأسیسات کلیدی غنیسازی اورانیوم ایران بهطور کامل و تمامعیار نابود شدهاند.»، اما در کمتر از بیست و چهار ساعت، ارزیابیها محتاطانهتر شده است. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، روز یکشنبه گفت عملیات ارتش ایالات متحده علیه تأسیسات هستهای ایران در روز شنبه «تأثیر مطلوب» را داشته است، اما ارزیابی تأثیر کامل این حمله هنوز در حال انجام است. هگزت گفت، ایالات متحده معتقد است که حمله به تأسیسات زیرزمینی فردو ایران «موجب نابودی قابلیتها شده است». هگزت گفت: «ارزیابی خسارات نبرد در حال انجام است، اما ارزیابی اولیه ما … این است که تمام مهمات دقیق ما به جایی که میخواستیم اصابت کردند و اثر مطلوب را داشتند.»
ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش، گفت که اظهار نظر در مورد اینکه آیا ایران هنوز برخی از قابلیتهای هستهای خود را حفظ کرده است یا خیر، در حالی که ارزیابیها در حال انجام است، «خیلی زود» خواهد بود. کین همچنین گفت ایالات متحده در حال انجام اقدامات «پیشگیرانه» برای محافظت از نیروهای آمریکایی در منطقه است.
وزیر دفاع آمریکا پیت هگزث و ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش، در یک کنفرانس خبری جزئیات عملیات بمباران مراکز هستهای ایران را توضیح داده و گفتند ارتش ایالات متحده سه سایت کلیدی هستهای در ایران را هدف قرار داد.
به گفته مقامات، این حمله تحت عنوان رمز «چکش نیمهشب» طراحی و اجرا شد و نشان داد ارتش آمریکا در صورت استفاده کامل از قدرت هوایی و دریایی خود، چه ظرفیتی برای وارد کردن ضربات دقیق و ویرانگر به اهداف راهبردی دارد.
ژنرال کین اعلام کرد در ارزیابی اولیه، هر سه تأسیسات مورد هدف — از جمله سایتهای «فوردو»، «نطنز» و «اصفهان» — دچار «تخریب بسیار شدید» شدهاند. اگرچه ارزیابی نهایی هنوز تکمیل نشده، اما وزیر دفاع آمریکا تکرار کرد که این سایتها طبق ادعای رئیسجمهور ترامپ «محو شدهاند». با این حال، ژنرال کین هنوز درباره باقیماندن توان بالقوه ایران برای ساخت سلاح هستهای اظهارنظر قطعی نکرد.
این عملیات در ساعت ۶:۴۰ تا ۷:۰۵ بعدازظهر به وقت شرق آمریکا در روز شنبه انجام شد. بمبافکنهای B-2 از پایگاه هوایی وایتمن در ایالت میزوری به پرواز درآمدند و پس از سفری بیش از ۷۰۰۰ مایل، وارد حریم هوایی ایران شدند. برای نخستین بار در تاریخ، از بمبهای سنگرشکن GBU-57 با وزن ۳۰ هزار پوند استفاده شد — بمبهایی که فقط توسط B-2 قابل حمل هستند.
به گفته ژنرال کین، در مجموع ۱۴ بمب GBU-57 و حدود ۲۵ موشک کروز تاماهاوک که از یک زیردریایی آمریکایی شلیک شده بودند، در عملیات به کار رفتند. در کل، نزدیک به ۷۵ مهمات هدایتشونده با دقت بالا استفاده شد.
ژنرال کین تأکید کرد که این عملیات «بسیار محرمانه» بوده و فقط شمار اندکی در واشنگتن از جزئیات آن آگاه بودهاند. او گفت که عنصر غافلگیری کاملاً حفظ شده و در طول پرواز به سمت هدف، نشانهای از حمله متقابل از سوی پدافند هوایی یا جنگندههای ایرانی گزارش نشده است.
علاوه بر هفت بمبافکن اصلی که از خاک آمریکا برخاسته بودند، گروهی از B-2 دیگر از سمت اقیانوس آرام به عنوان عملیات فریب به پرواز درآمدند. جنگندههای نسل چهارم و پنجم — شامل احتمالا F-35 و F-22 — نیز با حمله به سامانههای پدافندی ایران مسیر را برای نفوذ بمبافکنها هموار کردند.
این مأموریت، که به گفته ژنرال کین با هدف «ضربه سنگین به زیرساختهای برنامهی تسلیحات هستهای ایران» طراحی شده بود، یکی از دقیقترین و سنگینترین حملات راهبردی نیروی هوایی آمریکا در دهههای اخیر محسوب میشود.
معاون رئیسجمهور، جیدی ونس، روز یکشنبه حاضر نشد بگوید که آیا سه سایت غنیسازی اورانیوم ایران که شب گذشته توسط نیروهای آمریکایی بمباران شدند، بهطور کامل نابود شدهاند یا نه، اما اظهار داشت که توان بالقوه ایران برای ساخت سلاح هستهای بهطور قابلتوجهی عقب رانده شده است.
ونس در گفتوگو با کریستن ولکر در برنامهی «میت د پرس» شبکه NBC گفت: «ما در حال جنگ با ایران نیستیم. ما در حال جنگ با برنامه هستهای ایران هستیم.»
او با قاطعیت تأکید کرد ایالات متحده قصد سرنگونی رهبری ایران را ندارد.
ونس گفت: «کاری که ما کردیم، نابود کردن برنامه هستهای ایران بود»؛ اما در ادامه افزود: «فکر میکنم این برنامه را بهطور قابل توجهی عقب راندیم، و این کار را بدون به خطر انداختن جان خلبانان آمریکایی انجام دادیم.»
زمانی که ولکر بار دیگر درباره ادعای ترامپ در شب شنبه مبنی بر «نابودی کامل» سه سایت مورد بمباران پرسید، ونس پاسخی مستقیم نداد.
ونس گفت: «من نمیخواهم وارد جزئیات اطلاعات حساس درباره آنچه در زمین در ایران دیدهایم شوم، اما چیزهای زیادی دیدهایم و بسیار مطمئن هستم که توسعه سلاح هستهای آنها را بهطور قابلتوجهی به تأخیر انداختهایم. و این هدف این حمله بود.»
ونس افزود: «اتفاق بعدی به تصمیم ایرانیها بستگی دارد.» او گفت پیامهایی «غیرمستقیم» از سوی ایران به ایالات متحده پس از حمله ارسال شده، اما جزئیاتی در اینباره ارائه نداد.
ونس با اشاره به فرصت پیشرو گفت: «فکر میکنم اگر رئیسجمهور اقدام نمیکرد، این بیمسئولیتی بود.»
او همچنین نگفت که ترامپ چه زمانی تصمیم نهایی را برای حمله گرفت، اما تأکید کرد که رئیسجمهور پس از آن تصمیم به اقدام نظامی گرفت — اقدامی که ونس آن را «دقیق» توصیف کرد — که به این نتیجه رسید که ایران در مذاکرات برای محدودسازی برنامه غنیسازیاش با «حسن نیت» عمل نمیکند. پیشتر مقامهای دولت بهصورت علنی ابراز امیدواری نسبت به این مذاکرات کرده بودند.
ونس گفت: «در مارس امسال، ما کمی خوشبین بودیم. چطور از آنجا به این نقطه رسیدیم؟ پاسخ این است که ما قویاً احساس کردیم ایرانیها دارند وقتکشی میکنند. آنها این روند را جدی نمیگرفتند. آنها تلاش میکردند تا روند مذاکرات را تا جایی که ممکن است طول بدهند تا بتوانند بدون ترس از واکنش آمریکا، برنامه تسلیحاتی هستهای خود را دوباره بسازند. ما یک فرصت محدود داشتیم تا بهویژه تأسیسات فردو را هدف قرار دهیم.»
ونس افزود: «تا اواسط ماه مه، همهی افراد در جامعه اطلاعاتی و تیم ارشد رئیسجمهور به این نتیجه رسیدند که ایرانیها دیگر جدی نیستند. آنها دیگر هیچ امتیازی نمیدادند و حتی به پیشنهادهای ما پاسخ هم نمیدادند.»
اظهارات علنی ترامپ در اواخر ماه مه همچنان نشان از خوشبینی داشت و او میگفت که احتمال توافق با ایران وجود دارد. ترامپ در آن زمان گفته بود: «ما دیروز و امروز گفتوگوهای بسیار خوبی با ایران داشتیم. باید ببینیم چه میشود. اما فکر میکنم خبرهای خوبی در راه است.»
در پایان آن ماه، ایالات متحده پیشنهادی مشخص به ایران ارائه داد، اما ایران آن را رد کرد.
ونس تأکید کرد که حملات انجامشده «هدفمند و جراحیگونه» بودهاند.
ونس گفت: «من کاملاً درک میکنم که مردم آمریکا پس از ۲۵ سال درگیری خارجی در خاورمیانه خستهاند.» او که بارها منتقد این درگیریها بوده، افزود: «اما تفاوت در اینجاست که آن موقع ما رئیسجمهورهای نادانی داشتیم، ولی حالا رئیسجمهوری داریم که واقعاً میداند چطور اهداف امنیت ملی آمریکا را محقق کند.»
۵۰۰ نفر از کارکنان و پیمانکاران، نمایندگی دیپلماتیک آمریکا در عراق را ترک کردهاند
سیانان میگوید به نقل از یک منبع آگاه میگوید بیش از ۵۰۰ نفر از کارکنان و پیمانکاران تا صبح یکشنبه، نمایندگی دیپلماتیک ایالات متحده در عراق را ترک کردهاند. وی خاطرنشان کرد برنامههای خروج، پیش از حملات ایالات متحده به ایران، در حال انجام بوده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه روز یکشنبه تأیید کرد «پرسنل اضافی» روز شنبه «به عنوان بخشی از تلاش مداوم ما برای سادهسازی عملیات» عراق را ترک کردند.
این سخنگو گفت: «این خروجها نشاندهنده ادامه روندی است که از ۱۲ ژوئن آغاز شد»، زمانی که سفارت «به دلیل احتیاط فراوان و به دلیل تشدید تنشهای منطقهای» دستور خروج صادر کرد. آنها گفتند: «سفارت و کنسولگری همچنان باز و فعال هستند.»
روبیو خواستار مذاکره مستقیم بین آمریکا و ایران شد
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در پی حملات نظامی روز شنبه، خواستار مذاکرات مستقیم بین ایالات متحده و ایران شد و گفت آمریکا «آماده است تا فردا با آنها صحبت کند». دیپلمات ارشد آمریکایی بار دیگر تأکید کرد که ایران میتواند برنامه هستهای غیرنظامی داشته باشد اما غنیسازی اورانیوم انجام ندهد.
روبیو در مصاحبه با فاکس نیوز گفت: «رژیم ایران باید از خواب بیدار شود و بگوید، ‘بسیار خب، اگر ما واقعاً انرژی هستهای در کشورمان میخواهیم، راهی برای انجام آن وجود دارد.’ آن پیشنهاد هنوز وجود دارد. ما آمادهایم که فردا با آنها صحبت کنیم و روی آن کار کنیم.»
روبیو گفت: «استیو ویتکاف سفرهای زیادی به سراسر جهان داشته تا با آنها به آن توافق برسد، اما آنها خیلی بازی درمیآورند. خیلی خیلی بازی درمیآورند. و حالا متوجه شدهاند.»
روبیو مدعی شد ایران «سعی کرد در مذاکرات بازی کند»، بنابراین «رئیس جمهور مجبور شد در پاسخ اقدامی انجام دهد.» او گفت ایران پیشنهاد آمریکا را رد کرد، به پیشنهادهای آمریکا «پاسخی نداد» و پیش از عملیات نظامی «به مدت ۱۰ روز ناپدید شد». روبیو گفت اگرچه ایران «به طور مداوم» به طرفهای مذاکره پیام میدهد، اما «آنها حتی مستقیماً با ما صحبت نمیکنند.»
روبیو روز یکشنبه گفت: «آنها میخواهند پیامها و یادداشتها را طوری رد و بدل کنند که انگار ما بچههای کلاس سوم هستیم. ما دیگر این کار را نمیکنیم. مذاکرات مستقیم. بیایید در مورد چگونگی حل مسالمتآمیز این مشکل صحبت کنیم. اروپاییها در این مورد به آنها فشار آوردهاند و ما آنها را تشویق میکنیم که به این کار ادامه دهند و از اینکه تاکنون این کار را انجام دادهاند، سپاسگزاریم.»
روبیو گفت ایران تصمیم بسیار سادهای در مقابل خود دارد. اگر چیزی که آنها میخواهند رآکتورهای هستهای است تا بتوانند برق داشته باشند، در بسیاری از کشورهای دیگر جهان رآکتورهای هستهای زیادی وجود دارند که این کار را انجام میدهند و لازم نیست اورانیوم خود را غنیسازی کنند، میتوانند این کار را انجام دهند.»
