بر شاخه نشستن و بُن بریدن! – بهاره سلیمانی

در نقد بیانیه هشدار آمیز روشنفکران

در هفته گذشته و به فاصله چند روز، دو بیانیه با امضای بیش از هزار نفر از فعالین مدنی و “اصحاب علم و فرهنگ و هنر” منتشر شد. اولی در مقابله و هشدار به تهدیدهای آمریکا و اسرائیل و حمله نظامی به ایران و دومی هشدار به سیاست های فرهنگی حکومت در مقابله نکردن؟! با مردم در برپایی جشن های نوروزی، بود.

فحوای هر دو بیانیه، تاکید بر حفظ تمامیت ارضی و انسجام ملی بود. نقد و پرداختن به بیانیه اول ، موضوع این نوشتار نیست.

اما بیانیه دوم، بیش از هر چیزی نشانگر این است که بیش و پیش از فروپاشی اقتصادی، جامعه دچار فروپاشی اندیشه شده است، آن هم در سطوح بالای علم و فرهنگ و هنر. خطاب کردن ملیت های دیگر در ایران به عنوان قوم و قبیله و طایفه، اعتراض به حکومت در مجوز دادن برای برگزاری مراسم نوروز مردم کرد ارومیه، اعتراض به آموزش زبان های محلی و تاکید بر استفاده از زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و شکایت از “قومی سازی مناسبات اجتماعی” اگر برتری طلبی ملت غالب نیست، پس چیست؟ امضاء کننده گان بیانیه، مسئولین حکومتی را “تجزیه طلب و قوم گرا”! خطاب می کنند که خود در چهل و شش سال گذشته، فعالین عرب، کرد، بلوچ، لر و ترک را با اتهام تجزیه طلبی، زندان، اعدام و سر به نیست کرده اند. مردم غیر فارس، سال ها هزینه دادند تا حق آموزش به زبان مادری را به دست بیاورند. حالا این به اصطلاح نخبگان و “اصحاب فرهنگ و هنر” به اصل پانزده قانون اساسی معترض هستند و می گویند: “آموزش زبان های قومی و محلی” یک طرح کارشناسی نشده است. حال، تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل

مردم کرد، ترک، بلوچ ّّو عرب و لر قوم و طایفه نیستند. آنها ملت هستند. یعنی می توانند سرزمین، دولت، زبان و فرهنگ خودشان را داشته باشند. این تجزیه طلبی نیست، حق آنهاست. حالا بنا بر شرایط تاریخی و سیاسی در ایران زندگی می کنند و شوربختانه، بخش بزرگی از آنها تحت ستم هستند، ستم ملی.

         این بیانیه نمونه تیپیک و آشکار این ستم ملی و برتری طلبی ملت فارس است. اگر چه بخشی از امضاء کننده گان، خودشان متعلق به این ملیت ها هستند ولی تفکرشان تحت تاثیر فرهنگ شوونیستی غالب است

گسل ملی (و نه گسل قومی به تعبیر این الیت شوونیست) سال هاست که در این کشور فعال است. هیچ پست کلیدی به مردم این ملیت ها داده نمی شود. در سال های اخیر از پست های اداری هم تاحد زیادی بومی زدایی شده است. مردم اهل تسنن در گزینش استخدام رسمی، رد می شوند. شهر و روستای این مناطق، کمترین امکانات و بیشترین تبعیض ها را شاهد هستند. بیشترین سرکوب ها و بازداشت ها متعلق به  آنهاست.

“اصحاب فرهنگ و هنر” در بیانیه شان از حکومت شاکی هستند که: “چرا واگرایی تقویت شده، مدیران ایران دوست به کار گرفته نشده اند و با عوامل داخلی و خارجی اقدامات ضد ملی برخورد نشده.” شما لازم نیست نگران باشید، جمهوری اسلامی حکومتی است که ریشه هایش با خون مردم کردستان، بلوچستان، عرب های خوزستان، ترکمن صحرا و گنبد آبیاری شده و پا گرفته است. آنها جان دادند تا شمایی که با رانت های همین حکومت فیلم ساختید، کنسرت برگزار کردید، هیئت علمی شدید و مقاله و کتاب چاپ کردید. روزی بایستید و بابت خطر از دست رفتن انسجام ملی و ایران و تمامیت ارضی فریاد بکشید. کدام تمامیت ارضی و انسجام ملی؟ جامعه ایران، همین الان و عملا تجزیه شده است. به دلیل همین ستمگری ملی و مذهبی و تبعیض های ناشی از آن. از زمان تشکیل دولت مدرن در دوران رضا خان، این ستم ملی در رابطه بامردم این مناطق، اعمال شده است. بعد از سرنگونی پهلوی در سال ۵۷ به واسطه یک دولت دینمدار ستم مذهبی در کنار ستم ملی به آن اضافه شده است

نوروز فقط متعلق به ایران نیست، مردم افغانستان، تاجیکستان، و چهارپارچه کردستان آن را جشن می گیرند. جدا از این که، نوروز در کردستان تاریخ خود را دارد که ربطی به ایران و ایرانی ندارد، ملت کرد و دیگر ملت ها می توانند سرزمین یک پارچه خودشان را داشته باشند.  با دادن حق تعیین سرنوشت، علیه وحدت اجباری و نابرابری که به این مردم تحمیل شده، مقابله می شود و اتفاقا باعث اتحاد آگاهانه و همگانی خواهد شد

این بیانیه، اگر چه به ظاهر در نقد حاکمیت است، ولی بسیار عقب تر از سیاست های خود حاکمیت در این باره است و به همین دلیل باعث شعف مسئولین و رسانه ها شده و آن را تبلیغ و تمجید می کنند. در شرایط کنونی که بحران سرتاپای حاکمیت را فراگرفته و درآستانه مذاکرات با امریکا قرار دارد، از آن به عنوان سند مشروعیت بهره برداری می کنند. با این عنوان که “اصحاب علم و فرهنگ و هنر” هم همانی را می خواهند که حاکمیت می خواهد و انجام می دهد. تمامیت خواهی، فاشیسم ایرانشهری، تمامیت ارضی و دیگری ستیزی .

چقدر نفس کشیدن در هوایی که شما در آن نفس می کشید سخت است. در ایرانی که آباد و آزاد نیست و زندان ملل است

بهاره سلیمانی