سه باشگاه بزرگ فوتبال اروپا از قراردادهای تجاری برای تبلیغ گردشگری رواندا سود می‌برند، این در حالی است که به دلیل حمایت نظامی این کشور از شورشیان در شرق کنگو، این باشگاه‌های بزرگ اروپایی با انتقادات فزاینده‌ای برای قطع همکاری روبه‌رو هستند.
در چند هفته اخیر درگیری نظامی و وضعیت بحرانی در شرق کنگو وخیم‌تر شده است. در این منطقه گروه شورشیان شبه‌نظامی «ام-۲۳» با حمایت ارتش رواندا دست به حمله زده و مناطقی را تصرف کرده است. از جمله گوما، بزرگ‌ترین شهر در شرق کنگو. در این مدت صدها مورد تجاوز، هزاران کشته و صدها هزار آواره گزارش شده است.
بنا بر اعلام وزارت بهداشت جمهوری دموکراتیک کنگو پس از حمله شبه‌نظامیان ام-۲۳ حدود ۸۰۰ جسد در سردخانه‌های بیمارستان‌های اطراف گوما انباشته شده است.
رواندا، کشور کوچک و همسایه غربی جمهوری دموکراتیک کنگو، گروه شبه‌نظامی «ام-۲۳» را با تسلیحات و نیروهای نظامی حمایت می‌کند. این موضوع را بنتو کیتا، رئیس مأموریت صلح‌بانان سازمان ملل در کنگو نیز حدود دو هفته پیش در جلسه اضطراری شورای امنیت تأیید کرد.
با وجود درخواست‌های مکرر سازمان ملل، دولت پل کاگامه که ۲۵ سال است رییس جمهور روانداست؛ همچنان نیروهای خود را از خاک کنگو خارج نکرده است.
حمایت مالی از گردشگری رواندا
این دلیل اصلی بالا گرفتن انتقادهای بین‌المللی از کشور رواندا است و البته همین طور از سه باشگاه فوتبال آرسنال، پاری‌سن‌ژرمن و بایرن مونیخ که هر سه با لوگوی «به رواندا سفر کن» روی آستین پیراهن‌شان برای گردشگری در این کشور تبلیغ می‌کنند و پول خوبی از این کشور دریافت می‌کنند.
هر سه باشگاه قراردادهای پرسود اسپانسرینگ با سازمان گردشگری رواندا بسته‌اند. آرسنال که از سال ۲۰۱۸ برای سفر به رواندا تبلیغ می‌کند، بنا بر گزارش رسانه‌ها سالانه حدود ۱۰ میلیون پوند می‌گیرد.
بایرن مونیخ در سال ۲۰۲۳ یک قرارداد پنج ساله مشارکت تجاری با رواندا برای توسعه فوتبال و گردشگری در این کشور امضا کرده است. گفته می‌شود گردشگری رواندا به عنوان «شریک پلاتین» سالانه پنج میلیون یورو به ثروتمند‌ترین باشگاه آلمان می‌دهد.
پاری‌سن‌ژرمن فرانسه نیز از سال ۲۰۱۹ «ویزیت رواندا» را تبلیغ می‌کند و بنا بر گزارش‌ها سالانه از قرار معلوم بین ۸ تا ۱۰ میلیون یورو از رواندا می‌گیرد.
این مبالغ برای یک کشور کوچک آفریقایی با تولید ناخالص داخلی ۱۴ میلیارد دلاری و درآمد سرانه هزار دلاری که به گفته بانک جهانی ۶۰ درصد از ۱۲ میلیون نفر جمعیت‌اش در فقر شدید و با کمتر ۱/۹۰ دلار در روز زندگی می‌کنند، پول بسیار زیادی است.
هر چند رواندا در دوران حکومت کاگامه و بعد از پایان جنگ داخلی در این کشور رشد اقتصادی داشته، اما از این رونق تنها اقشار خاصی سود برده‌اند در حالی که اکثر مردم به شدت فقیر باقی مانده‌اند و مخالفان سیاسی هم به شدت سرکوب می‌شود.
دولت بریتانیا در سال ۲۰۲۱ این کشور را مسئول «اعدام‌های فراقانونی، مرگ در بازداشت، ناپدید شدن اجباری و شکنجه» دانست. رواندا تلاش می‌کند این وجهه را با سرمایه‌گذاری در فوتبال جهان، فرمول یک و دوچرخه‌سواری بهبود دهد. سیاستی که در جهان سیاست به پدیده «ورزش‌شویی» مشهور است.
رواندا نه تنها پارسال میزبان کنگره فیفا بود، بلکه قرار است به عنوان اولین کشور آفریقا در ماه سپتامبر میزبان مسابقات جهانی دوچرخه‌سواری هم باشد که البته وضعیت آن نامعلوم است. چرا که یک مرحله از این مسابقات در ۱۵ کیلومتری شهر گوما در کنگو به پایان می‌رسد که حالا به تصرف شورشیان «ام-۲۳» درآمده است.
نامه وزیر خارجه به باشگاه‌ها
با توجه به مداخله نظامی رواندا در کنگو و وخیم‌تر شدن بحران انسانی در شرق این کشور، ترزه کایکوامبا واگنر، وزیر خارجه جمهوری دموکراتیک کنگو یک نامه به سه باشگاه بایرن مونیخ، آرسنال و پاری سن ژرمن نوشت و از آنها خواست که به قراردادهای اسپانسرینگ «خون‌آلود» خود با رواندا پایان دهند.
او در این نامه خطاب به این باشگاه‌ها نوشت: «هزاران نفر در حال حاضر در شهر گوما گرفتار شده‌اند و دسترسی محدودی به غذا، آب و امنیت دارند… تعداد بی‌شماری از انسان‌ها جان خود را از دست داده‌اند؛ تجاوز، قتل و غارت بیداد می‌کند. مسئول مستقیم این فاجعه، اسپانسر شماست.»
پاسخ تند رواندا
انتقادهای وزیر خارجه کنگو در رواندا بی‌پاسخ نماند. سازمان توسعه رواندا که طرف قرارداد اسپانسرینگ با سه باشگاه اروپایی است، پنجشنبه (۲۰ فوریه) درخواست خانم واگنر را نامناسب خواند و حتی اعلام کرد که می‌تواند بر درگیری در شرق کنگو نیز تأثیر بگذارد.
در بیانیه دولت رواندا آمده است: «دولت رواندا تلاش‌های اخیر جمهوری دموکراتیک کنگو را برای تضعیف همکاری‌های بین‌المللی رواندا از طریق اطلاعات نادرست و فشارهای سیاسی رد می‌کند.»
«این اقدامات نه‌تنها حقیقت را تحریف می‌کنند، بلکه پایه‌های صلح منطقه‌ای، ثبات و همکاری اقتصادی را نیز تهدید می‌کنند؛ مسائلی که ما با تلاش بی‌وقفه برای تحقق آنها کوشیده‌ایم.»
تومار هواداران
این نخستین بار نیست که این باشگاه‌ها به دلیل شراکت تجاری‌شان با رواندا مورد انتقاد قرار می‌گیرند. پیش از بحران کنگو هم گروه‌های هواداری و حقوق بشری اروپایی از این باشگاه‌ها انتقاد کرده بودند. اما حالا این انتقادها و فشارها با جنایت‌های شورشیان مورد حمایت رواندا در کنگو ابعاد دیگری پیدا کرده است.
یان کریستین درزن، رییس هیات مدیره باشگاه بایرن مونیخ، در واکنش به این انتقادها گفت که باشگاه‌اش با وزارت خارجه آلمان در تماس است و باشگاه دو نفر را به رواندا فرستاده تا وضعیت را بررسی کنند.
باشگاه آرسنال همچنان درباره شراکت‌اش با رواندا سکوت کرده است. خانم واگنر هفته گذشته حتی به روزنامه بریتانیایی گاردین گفت که وزارت خارجه کنگو با این باشگاه تماس گرفته و پیشنهاد یک جلسه را به منظور بحث درباره اسپانسرینگ رواندا داده، اما باشگاه جواب آنها را نداده است.
باشگاه آرسنال حتی پس از آنکه دیوان عالی بریتانیا برنامه دولت این کشور برای اخراج دسته‌جمعی مهاجران غیرقانونی به رواندا را «غیرقانونی» اعلام کرد، همچنان به اسپانسر خود وفادار ماندند.
در پاریس هم هواداران یک تومار تهیه کرده‌اند که در آن خواستار پایان دادن به قرارداد اسپانسرینگ با گردشگری رواندا شده‌اند. هدف هواداران جمع‌آوری صد هزار امضا است.
تا روز شنبه ۸۸ هزار نفر آن را امضا کرده بودند. در متن این تومار آمده است: « با تداوم همکاری با “ویزیت رواندا”، این تصور می‌تواند ایجاد شود که باشگاه ما واقعیت‌های ژئوپلیتیکی و انسانی را نادیده می‌گیرد.»
سینا حاتمی – بی بی سی
همچنین بخوانید:
کنگو و رواندا؛ جنگ در سایه با ۷ هزار کشته و ۴.۵ میلیون نفر بی خانمان در دو ماه
