ولی فقیه مستبد نظام و مذاکره – احمد هاشمی

مقدمه  

با نگاهی به فرازو فرودهای دشمنی های متقابل دوکشور ایران و آمریکا در چهار دهه گذشته، این نکته  بدیهی است که مهمترین فرد تاثیرگذار بر این دشمنی ها، ولی فقیه مستبد بوده است.

تسخیر سفارت آمریکا و ماجرای ایران – کنترا، در زمان حیات خمینی اتفاق افتاد. 

در دوره خاتمی با افشای محل های تولید مواد اولیه سوخت هسته ای در نطنز و اراک، تقابل ایران و آمریکا در رابطه با انرژی هسته ای آغاز شد.

از اظهار تاسف و عذرخواهی به علت رفتارهای گذشته دولت آمریکا در قبال ایران توسط بیل کلینتون رئیس جمهور و مادلین آلبرایت وزیرخارجه و خود داری خاتمی از دیدار با کلینتون در اجلاس سازمان ملل متحد تا گنجاندن ایران در محور شرارت توسط بوش پسر و از گفتگوی تلفنی حسن روحانی با باراک اوباما تا ممنوعییت دیدار ظریف با ترامپ  درا جلاس سران ۷ در بیاریتز، سایه سنگین ولی فقیه مستبد را می توان دررابطه با ادامه دشمنی های متقابل مشاهده نمود.

در شرایط کنونی نیز این سئوال مطرح است که ایا در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، شاهد تشدید تقابل و تنش ها خواهیم بود و یا دور جدیدی از مذاکره و دیپلماسی در پیش است؟

 ولی فقیه مستبد نظام پس از کش و قوس های فراوان، مذاکره با ترامپ را “به دلیل هوشمندانه، عاقلانه و شرافتمندانه نبودن، رد کرد”. او همچنین مدعی شد که “مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی را حل نمی کند”. 

پیچیدگی وضعیت موجود و متغیرهای تاثیرگذار در مذاکره

رویکرد عدم مذاکره ولی فقیه نظام، در شرایط کنونی به معنی ادامه وضع موجود است. سقوط اسد منجر به زوال محور مقاومت و همچنین پایان “عمق استراتژیک”، جمهوری اسلامی شده است.

اکنون با اجرای سختگیرانه و دقیق تر تحریم ها در دوره ترامپ، دور زدن تحریم از طریق همکاری منطقه ای و بهره گیری از رمزارزها  تقریبا غیرممکن شده است. از سوی دیگر ترامپ درصدد است با رهگیری دریایی و مسئله  عدم دسترسی ایران به بیمه، خدمات بندری و سایر زیرساخت های مورد نیاز برای صادرات نفت، صادرات نفت را به صفر برساند

اهداف ترامپ

در گام اول، رویکرد عدم مذاکره ولی فقیه نظام، در تضاد با اهداف ترامپ در کوتاه مدت، در میان مدت و در بلندمدت در رابطه با جمهوری اسلامی است. این اهداف ترامپ در یک برنامه ریزی دوساله عبارتند از:

– در کوتاه مدت کاهش توان مالی و اقتصادی ایران از در آمدهای نفتی و بستن مجاری احیای حمایت های مالی، نظامی به محور مقاومت در منطقه غرب آسیا در شرایط کنونی است. از سوی دیگر ترامپ در صدد بنای یک ائتلاف علیه جمهوری اسلامی به همراه اسرائیل و عربستان سعودی و با همکاری امارت متحده عربی، مصر و ترکیه است.

– در میان مدت محدود کردن توان اقتصادی – نظامی ایران به مرزهای ملی و عدم دخالت در امور منطقه ای و کاهش توان نظامی، هسته ای، موشکی،

– در بلندمدت مهار نظامی استراتژیک با هدف فرپاشی نظامی و سیاسی- اقتصادی جمهوری اسلامی،

در چارچوب این اهداف، رویکرد تداوم وضع موجود در دستورکار ترامپ قرار ندارد. هدف اصلی ترامپ مذاکره مستقیم است و در شرایط ویژه می تواند مذاکره غیرمستقیم و غیرعلنی نیز در دستورکار او قرار گیرد.

امتناع از مذاکره توسط ولی فقیه منجر به اجرا گذاشتن راهبرد فشار حداکثری یعنی حفظ و تشدید تحریم ها و در گام بعد فعال کردن مکانیسم ماشه، خواهد بود و در نهایت نیز مهار نظامی استراتژیک ایران در دستور کار قرار خواهد گرفت.

مذاکره و امنیت ملی

مادامی که منافع، حیثیت و امنیت ملی حفظ شود مذاکره کردن یا نکردن تابو نیست. در رابطه با این مذاکرات پذیرش این موارد در چارجوب منافع، حیثیت و امنیت ملی قرار دارد:

– عدم توسعه سلاح هسته ای و مسدود کردن تمام راه های دستیابی به آن،

– برنامه موشکی ایران باید محدود گردد،

– پشتیبانی از محور مقاومت در چارچوب تدارکات مجدد نیروهای نیابتی و توانمندی‌سازی تسلیحاتی برای جنگ های نامتقارن، باید متوقف شود،

–  عدم ساخت موشک‌های بالستیک قاره ‌پیما،

– محرومیت سپاه پاسدران از دسترسی به منابع مالی.