سناتور تد کروز میگوید وزیر خارجۀ جدید آمریکا از اجرای سازوکار ماشه علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت کرده است.
به گفتۀ سناتور کروز، مارکو روبیو در پاسخ به پرسش کمیتۀ روابط خارجی سنا نوشته که اعتقاد دارد اجرای سازوکار ماشه از سوی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در راستای «منافع ملی» آمریکا است.
در همین حال الیزا استفانیک گزینۀ دونالد ترامپ برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل هم تأکید کرد که یکی از اهداف او در سازمان ملل احیای دوباره سازوکار ماشه علیه ایران است.
خانم استفانیک، جمهوری اسلامی را حامی حزبالله و گروه افراطی حماس و مرتبط با حمله این گروهها به اسرائیل معرفی کرد و گفت مقابله با سیاستهای تهران یکی از اولویتهای در دستور کار او در سازمان ملل خواهد بود.
«مکانیسم ماشه» اشاره به بازگشت فوری و خودکار تمامی تحریمهای سازمان ملل علیه ایران دارد. مکانیسم ماشه (در روندی مشخص) فرایندی است که در برجام پیشبینی شده و تا زمان انقضای توافق هستهای قدرتهای جهانی با ایران، یعنی شهریور سال آینده اعتبار دارد.
طبق قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که در تیرماه سال ۱۳۹۴ پس از دستیابی ایران و شش قدرت جهانی به توافق هستهای موسوم به «برجام» صادر شد، این کشورها تا اوایل پاییز سال آینده از فرصت اِعمال دوبارهٔ سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران برخوردارند.
بازگشت احتمالی تحریمهای بینالملللی علیه ایران، جمهوری اسلامی را ملزم خواهد کرد که تمامی فعالیتهای مرتبط با غنیسازی اورانیوم و بازفرآوری هستهای، از جمله تحقیق و توسعه را تعلیق کند، و ارسال هر وسیله و مادهای که بتواند به این فعالیتها کمک کند هم به ایران ممنوع خواهد شد.
همزمان مکانیسم ماشه یا «اسنپبک» به مفهوم بازگشت تحریمهای تسلیحاتی متعارف است و از همه کشورها خواهد خواست هر نوع محمولۀ ارسالی به ایران و از ایران را بازرسی کرده و هر محمولۀ ممنوعهای را توقیف کنند.
اگرچه آمریکا در دورۀ اول ریاستجمهوری دونالد ترامپ از برجام خارج شد، اما قدرتهای اروپایی همچنان برای احیای سازوکار ماشه تا مهر سال آینده فرصت دارند.
از میان سه کشور اروپایی برجام، تنها بریتانیا و فرانسه عضو دائم شورای امنیت هستند و بازگشت سازوکار ماشه علیه جمهوری اسلامی ایران، به تصمیمات لندن و پاریس بستگی دارد.
آلمان، فرانسه و بریتانیا حدود شش هفته پیش، پس از آنکه مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران غنیسازی اورانیوم در سطح ۶۰ درصدی را سرعت داده، در نامهای به شورای امنیت نوشتند در صورت لزوم، آماده بازگرداندن فوری همه تحریمهای بینالمللی علیه تهران هستند.
طرفهای اروپاییِ توافق هستهای، باتوجه به حمایت نظامی جمهوری اسلامی ایران از جنگ روسیه علیه اوکراین، موضع خود را علیه تهران سختتر کردهاند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در آستانۀ بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید مذاکراتی را با نمایندگان جمهوری اسلامی در وین انجام دادند.
اما حامیان عمدۀ دونالد ترامپ در آمریکا مذاکره با تهران را اتلاف وقت دانسته و خواهان آن شدهاند که واشینگتن از اعتماد به تهران خودداری کند.
سناتور تد کروز این هفته دولت جو بایدن را متهم کرد که با «کوتاه آمدن» مقابل تهران، عملاً زمینهساز پیشرفت محسوس برنامه هستهای ایران شد.
جو ویلسون، نماینده جمهوریخواه در کنگره هم روز دوم بهمن گفت: «رژیم ایران دروغ میگوید، جز هرج و مرج هدف دیگری برای منطقه ندارد، فشار حداکثری بر ایران به زودی اعمال خواهد شد و دونالد ترامپ وضعیت را درست خواهد کرد».
مارکو روبیو که از روز دوم بهمن رسماً کار خود در وزارت خارجه آمریکا را آغاز کرد، هفته گذشته به کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفته بود تهران از امتیاز و فرصت، برای گسترش برنامه هستهای و ایجاد تنش در خاورمیانه استفاده خواهد کرد.
عراقچی: تا دولت ترامپ به برجام بازنگردد یا سیاستش را اعلام نکند مذاکره نمیکنیم
از سوی دیگر عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفته است تهران برای بازگشت واشینگتن به برجام مذاکره نمیکند و از موضع دولت جدید آمریکا نسبت به برجام بیاطلاع است.