کابینه امنیتی اسرائیل روز جمعه توافق آتش‌بس را تأیید کرد؛ توافقی که ممکن است تا یکشنبه آزادسازی نخستین گروگان‌ها از غزه را در پی داشته باشد و به جنگ ۱۵ماهه‌ای پایان دهد که این باریکه ساحلی را ویران ساخته است. این توافق همچنان منوط به تصویب کابینه کامل اسرائیل است که عصر جمعه در حال جلسه بود.
جنگ میان نیروهای اسرائیلی و حماس، بخش عمده مناطق پرجمعیت غزه را ویران کرده، به گفته مقام‌های محلی، بیش از ۴۶هزار نفر را به کشتن داده و بیشتر جمعیت ۲.۳ میلیونی غزه را بارها آواره کرده است.
در صورت موفقیت، آتش‌بس می‌تواند تنش‌ها را در خاورمیانه کاهش دهد. این جنگ، ایران و گروه‌های نیابتی آن – شامل حزب‌الله در لبنان، حوثی‌ها در یمن، گروه‌های مسلح در عراق و همچنین کرانه باختری تحت اشغال اسرائیل – را نیز درگیر کرده بود.
روز جمعه در غزه، جنگنده‌های اسرائیل حملات سنگینی انجام دادند. پزشکان و نیروهای امدادی گفتند دست‌کم ۱۰۴ فلسطینی، از جمله ۵۸ زن و کودک، از زمان اعلام توافق در روز چهارشنبه کشته شده‌اند.
طبق مرحله اول شش‌هفته‌ای در چارچوب این توافق سه‌مرحله‌ای، حماس ۳۳ گروگان اسرائیلی از جمله تمامی زنان (سرباز و غیرنظامی)، کودکان و مردان بالای ۵۰ سال را آزاد خواهد کرد.
اسرائیل نیز تمامی زنان فلسطینی و کودکان زیر ۱۹ سال را که در زندان‌هایش نگه می‌دارد، تا پایان مرحله اول آزاد می‌کند. شمار فلسطینیان آزادشده متناسب با شمار گروگان‌های آزادشده خواهد بود و ممکن است بین ۹۹۰ تا ۱۶۵۰ نفر (شامل مردان، زنان و کودکان) متغیر باشد.
روز جمعه، وزارت دادگستری اسرائیل فهرست ۹۵ زندانی فلسطینی را منتشر کرد که قرار است در نخستین مبادله روز یکشنبه آزاد شوند.
حماس در بیانیه‌ای گفت موانع بر سر راه توافق آتش‌بس در غزه برطرف شده است.
پس از تعویق لحظه آخری در روز پنجشنبه که اسرائیل آن را به گردن حماس انداخت، دفتر نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو در نخستین ساعات بامداد جمعه اعلام کرد کابینه امنیتی برای تصویب توافق آتش‌بس تشکیل جلسه خواهد داد. حماس هم روز پنجشنبه گفت که به این توافق، که از روز یکشنبه اجرا می‌شود، پایبند است.
حصول توافق بر سر گروگان‌ها
دفتر نخست‌وزیر اسرائیل در بیانیه‌ای گفت: «به بنیامین نتانیاهو اطلاع داده شد که در موضوع آزادی گروگان‌ها، توافق‌هایی به دست آمده است.»
فلسطینیانی که روز جمعه در جنوب غزه در انتظار دریافت غذا بودند، ابراز امیدواری کردند که آتش‌بس به پایان ساعت‌ها صف کشیدن برای گرفتن وعده‌ای اندک منتهی شود.
توافق با مخالفت شدید تندروهای ائتلاف نتانیاهو روبه‌روست؛ آن‌ها می‌گویند این کار نوعی تسلیم‌شدن در برابر حماس است که کنترل غزه را در اختیار دارد. ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی و راست‌گرای افراطی، تهدید کرد اگر این آتش‌بس تصویب شود، استعفا می‌دهد؛ هرچند گفت قصد ندارد دولت را سرنگون کند.
پس از نشست کابینه امنیتی، بن‌گویر بار دیگر مخالفت خود با توافق آتش‌بس را در بیانیه‌ای تکرار کرد و از اعضای کابینه کامل خواست به این توافق رأی مخالف بدهند.
دیگر چهره تندروی کابینه، بزالل اسموتریچ وزیر دارایی، هم تهدید کرده که اگر دولت پس از پایان مرحله اول شش‌هفته‌ای، جنگ را برای شکست حماس از سر نگیرد، استعفا می‌دهد.
روز جمعه حملات هوایی در غزه ادامه داشت. به گفته پزشکان، این حمله دو نفر را کشت و هفت نفر دیگر را در اردوگاهی نزدیک بیمارستان ناصر در خان‌یونس زخمی کرد.
ارتش اسرائیل درباره این حملات اظهارنظر نکرد.
درخواست خانواده‌های گروگان‌ها برای اقدام سریع
اسرائیل می‌گوید ۹۸ گروگان همچنان در غزه در بند هستند که تصور می‌شود حدود نیمی از آن‌ها زنده باشند؛ از جمله اسرائیلی و غیر اسرائیلی. از این تعداد، ۹۴ نفر در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل اسیر شدند و چهار نفر دیگر از سال ۲۰۱۴ در غزه نگهداری می‌شوند.
برای نخستین‌بار، مقام‌های اسرائیلی به خانواده‌های گروگان‌ها رسماً اسامی ۳۳ نفری که قرار است در مرحله اول آزاد شوند را اعلام کردند اما هنوز مشخص نیست چه تعداد از افراد موجود در فهرست، زنده‌اند.
این توافق چهارشنبه پس از میانجی‌گری قطر، مصر و ایالات متحده – حامی اصلی اسرائیل – شکل گرفت. علاوه بر آزادی گروگان‌ها و زندانیان فلسطینی، عقب‌نشینی تدریجی نیروهای اسرائیلی از غزه را نیز در بر دارد.
همچنین راه را برای ورود حجم گسترده کمک‌های بشردوستانه به این باریکه ساحلی باز می‌کند؛ جایی که اکثریت جمعیت اکنون آواره شده‌اند و با گرسنگی، بیماری و سرما روبه‌رو هستند.
یک مقام سازمان بهداشت جهانی روز جمعه گفت طبق مفاد این توافق، می‌توان واردات اقلام کمکی به غزه را به‌طور قابل توجهی تا حدود ۶۰۰ کامیون در روز افزایش داد.
بر اساس داده‌های سازمان ملل، ورود کامیون‌های حامل کمک به غزه در ابتدای ژانویه به‌طور میانگین روزانه ۵۱ دستگاه بوده است و حالا نیاز است این رقم بیش از ده برابر افزایش یابد.
اسرائیل پس از حمله نیروهای حماس به شهرک‌های نزدیک مرز در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (که طی آن، به گزارش آمارهای اسرائیل، ۱۲۰۰ سرباز و غیرنظامی کشته و بیش از ۲۵۰ نفر گروگان گرفته شدند) عملیات نظامی در غزه را آغاز کرد.
سؤالات بی‌پاسخ
استیو ویتکوف، فرستاده منطقه‌ای دولتِ در آستانه شروع ترامپ، در هفته‌های پایانی به مذاکرات پیوست و هم دولت کنونی و هم تیم ترامپ ادعا می‌کنند که در پیشبرد این توافق نقش داشته‌اند.
با این حال، هنوز پرسش‌های طولانی‌مدتی درباره غزه باقی مانده؛ از جمله اینکه چه کسی بر این منطقه حکومت خواهد کرد و چه کسی وظیفه بازسازی عظیم آن را برعهده خواهد گرفت.
اسرائیل تحت فشار شدید جهانی قرار گرفته است، از جمله از سوی نزدیک‌ترین متحد خود یعنی ایالات متحده، به دلیل آمار بالای تلفات غیرنظامیان در غزه. اسرائیل، حماس را مسئول این تلفات دانسته و می‌گوید این گروه از مدارس، بیمارستان‌ها و مناطق مسکونی برای اهداف نظامی استفاده می‌کند.
حماس نیز زیر فشار سهمگینی قرار گرفته: ارتش اسرائیل شهرها و مناطق بزرگ غزه را تصرف کرده و مرز میان غزه و مصر را در کنترل دارد. رهبران ارشد حماس ــ از جمله یحیی السنوار، که تصور می‌شد مغز متفکر حمله سال ۲۰۲۳ باشد ــ کشته شده‌اند.
اما نیروهای حماس در برخی مناطق که به‌شدت آسیب دیده‌اند، پس از عقب‌نشینی نیروهای اسرائیل دوباره گردهم آمده‌اند؛ همین امر احتمال شکل‌گیری شورشی طولانی‌مدت را در صورت ادامه جنگ افزایش می‌دهد.
