جمهوری اسلامی پیشنهاد داده است میزان ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را در حد ۶۰ درصد حفظ کند که پایین‌تر از سطح خلوص مورد نیاز برای ساخت یک بمب هسته‌ای است. این اقدام از سوی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی، به عنوان یک گام مثبت توصیف شده است.
اقدامی مثبت در جهت کاهش تنش‌ها
رافائل گروسی در وین اعلام کرد: «این اقدام یک گام عملی در جهت درست است. ما این موضوع را تأیید کرده‌ایم و برای نخستین بار ایران راهی متفاوت را پذیرفته است.» این اقدام، نتیجه مذاکرات گروسی با مقامات ایرانی از جمله مسعود پزشکیان در جریان سفر اخیر وی به تهران است.
هدف از این اقدام، جلوگیری از تلاش‌های دیپلمات‌های اروپایی در شورای حکام آژانس برای درخواست گزارشی جامع از پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای است که می‌تواند به اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل منجر شود. توافق کنونی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران را پوشش می‌دهد، در سپتامبر سال آینده منقضی می‌شود؛ ده سال پس از امضای آن در سال ۲۰۱۵.
احتمال بازگشت تحریم‌های شورای امنیت
بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، موسوم به “اسنپ‌بک”، در صورت “عدم اجرای چشمگیر تعهدات ایران” بر اساس توافق هسته‌ای رخ می‌دهد. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های گسترده اقتصادی و نظامی علیه ایران خواهد بود.
گروسی گفت: «من هفته گذشته به تهران رفتم و به نتیجه‌ای رسیدم. با پیشبرد گام به گام و کسب نتایج عملی، ممکن است مسیر به سمت کاهش تنش‌ها پیش رود.»
واکنش ایران به احتمال صدور قطعنامه
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، با تأکید بر حسن نیت کشور، هشدار داد که اگر کشورهای اروپایی – شامل فرانسه، آلمان و بریتانیا – در جلسه شورای حکام آژانس قطعنامه‌ای تصویب کنند، ممکن است ایران پیشنهاد خود برای محدود کردن غنی‌سازی را پس بگیرد.
وی در بیانیه‌ای اظهار داشت: «اگر سایر طرف‌ها به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران بی‌توجهی کنند و اقدامات غیرسازنده‌ای را در دستور کار جلسه شورای حکام قرار دهند، ایران به طور متناسب و مقتضی پاسخ خواهد داد.» او افزود که این پیشنهاد ایران نشانه‌ای از حسن نیت است.
دوراهی اروپا و ایران
در حالی که ایران این پیشنهاد را اقدامی سازنده می‌داند، قدرت‌های اروپایی ممکن است این اقدام را کمتر از حد انتظار بدانند. به گفته گروسی، این اقدام پس از دو سال بن‌بست، نشانه‌ای از پیشرفت سازنده است. همچنین ایران موافقت کرده که چهار بازرس جدید و باتجربه از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد کشور شوند.
اما نگرانی‌های اروپا همچنان پابرجاست. این نگرانی‌ها شامل ادامه امتناع ایران از ارائه دسترسی به سایت‌های هسته‌ای و افزایش تدریجی ذخیره اورانیوم با غنای نزدیک به سطح تسلیحاتی است.
اختلافات داخلی ایران درباره تولید سلاح هسته‌ای
حملات و اقدامات متقابل میان اسرائیل و ایران در سال جاری بحث‌های داخلی در ایران را درباره احتمال کنار گذاشتن فتوای منع تولید سلاح هسته‌ای دامن زده است. برخی از مقامات ایرانی ادعا کرده‌اند که تکنیک‌های لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای تقریباً به طور کامل تسلط یافته است. با این حال، ایران همواره تأکید کرده که فعالیت‌های هسته‌ای آن صرفاً برای اهداف صلح‌آمیز و غیرنظامی است.
واکنش اسرائیل و ایالات متحده
اسرائیل و ایالات متحده هر دو تأکید کرده‌اند که اجازه نخواهند داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. با این حال، دولت جدید آمریکا به جای حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران، تاکنون بر تشدید تحریم‌های اقتصادی متمرکز بوده است.
گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
طبق آخرین گزارش آژانس، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران ۱۷.۶ کیلوگرم افزایش یافته و به ۱۸۲.۳ کیلوگرم رسیده است. در صورتی که این روند ادامه یابد، دولت جدید آمریکا در ژانویه با شرایطی مواجه خواهد بود که ایران ذخایر کافی برای ساخت چهار بمب اتمی در اختیار دارد. تبدیل اورانیوم ۶۰ درصدی به مواد تسلیحاتی تنها چند روز زمان می‌برد.
گام‌های آینده
به گزارش گاردین پیشنهاد ایران برای محدود کردن سطح غنی‌سازی اورانیوم به ۶۰ درصد، هرچند از نظر قدرت‌های اروپایی کمتر از حد انتظار است، اما می‌تواند نشانه‌ای از آمادگی تهران برای مذاکره و تعامل بیشتر باشد. اینکه آیا این گام می‌تواند از اعمال تحریم‌های جدید جلوگیری کند یا خیر، به واکنش قدرت‌های جهانی و ادامه تلاش‌های دیپلماتیک بستگی دارد. ایران از یک سو برای نشان دادن حسن نیت، این پیشنهاد را ارائه داده است و از سوی دیگر تهدید کرده که در صورت برخورد نامناسب، از مواضع خود عقب‌نشینی خواهد کرد.
