ائتلاف «آزادی نرگس» در نامه‌ای که چندین نهاد حقوق بشری ایرانی و بین‌المللی آن را امضا کرده‌اند، خواستار مداخله شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای آزادی نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳، به دلایل پزشکی شدند.
در این نامه آمده است: «ما، سازمان‌های امضاکننده مدافع آزادی بیان و حقوق بشر، این نامه را در پاسخ به اخبار منتشر شده مبنی بر نیاز فوری نرگس محمدی، برنده ایرانی جایزه صلح نوبل، به مراقبت‌های پزشکی می‌نویسیم. با توجه به بررسی وضعیت حقوق بشر ایران در چارچوب مکانیزم بررسی ادواری جهانی (UPR) شورای حقوق بشر سازمان ملل که طی دو ماه آینده در ژنو برگزار می‌شود، از شما می‌خواهیم از مقامات ایرانی بخواهید تا به دلایل انسانی به محمدی مرخصی درمانی اعطا کنند تا او بتواند از مراقبت‌های پزشکی جامع و ضروری برای درمان شرایط وخیم جسمانی خود بهره‌مند شود.»
نرگس محمدی که طی سال‌های اخیر چندین بار به زندان رفته و آزاد شده است، از آبان ۱۴۰۰ مجددا زندانی شده و هنوز در بند است. این کنشگر سرشناس مدافع حقوق بشر، روزنامه‌نگار، نویسنده و معاون سابق مرکز مدافعان حقوق بشر در ایران، بیش از ۱۰ سال از زندگی خود را در زندان سپری کرده و دوره فعلی بازداشت او از آبان ۱۴۰۰ آغاز شده است. او هم‌اکنون به اتهاماتی نظیر «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و «تبانی علیه امنیت کشور» به تحمل مجموعاً ۱۳ سال و ۹ ماه زندان محکوم شده است.
محمدی که نویسنده و فعال برجسته بین‌المللی است، به جز نوبل، دریافت‌کننده جوایز متعدد بین‌المللی از جمله جایزه جهانی آزادی مطبوعات یونسکو/گی‌یرمو کانو ۲۰۲۳، جایزه آزادی نوشتن PEN/Barbey ۲۰۲۳ و جایزه شجاعت خبرنگاران بدون مرز در سال ۲۰۲۲ است.
در بیانیه ائتلاف با یادآوری این که سلامتی محمدی طی دوران طولانی حبس به شدت آسیب دیده به چندین مورد حمله قبلی او در سال ۱۴۰۱ اشاره و به نقل از وکیل او گفته شده که در طول معاینه اخیر پزشکی، پزشکان یک ضایعه استخوانی مشکوک به سرطان در پای راست او کشف کرده‌اند. تحت عمل جراحی برای برداشتن بخشی از استخوان پای خود، از جمله پیوند استخوان قرار گرفت، اما تنها دو روز پس از جراحی، برخلاف توصیه پزشکان و درخواست وکلا برای مرخصی درمانی، به زندان بازگردانده شد.
امضاکنندگان این بیانیه با انتقاد از رفتار مقامات زندان در محروم کردن محمدی از درمان‌های پزشکی ضروری و فوری و «بی‌توجهی آشکار» به سلامت و رفاه او در دوران حبس نوشته‌اند که این «الگوی سیستماتیک» در بی‌توجهی به نیازهای پزشکی زندانیان، از جمله مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و نویسندگان است.
آنها نوشته‌اند: «ما با درخواست اخیر ۲۲ زندانی زن در بند زنان زندان اوین هم‌صدا هستیم که حکومت و قوه قضاییه ایران را مسئول ایجاد شرایطی می‌دانند که جان زندانیان را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد و از ذی‌نفعان بین‌المللی حقوق بشر درخواست می‌کنیم در راستای ایجاد تغییرات لازم همکاری کنند.»
همزمان با سومین سالگرد بازداشت نرگس محمدی در ۲۵ آبان، سازمان‌های امضا کننده نامه مذکور «درخواست فوری برای آزادی کامل و بی‌قیدوشرط» محمدی و نیز «اعطای فوری مرخصی درمانی به دلایل انسانی» به او با توجه به «وضعیت وخیم سلامتی‌اش و نیازش به مراقبت‌های پزشکی جامع» را مطرح کرده‌اند.
آنها علاوه بر این، از مقامات ایرانی خواسته‌اند که «جرم‌انگاری فعالیت‌های حقوق بشری را متوقف کرده و از فراخواندن مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و نویسندگان برای اجرای احکام زندان در حالی که وضعیت سلامتی آنان در شرایط بحرانی است، خودداری کنند.»
آنها از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواسته‌اند که با فشار آوردن بر حکومت ایران، اطمینان حاصل کند که دولت ایران «بدون تأخیر» توصیه‌ای را که در چرخه قبلی بررسی ادواری جهانی پنج سال پیش پذیرفت، اجرا کند، مبنی بر اینکه «تمام افراد در بازداشت، مراقبت‌های بهداشتی کافی و درمان مناسب از جمله اقدامات پیشگیرانه مانند غربالگری شرایط پزشکی را به صورت رایگان و بدون تبعیض دریافت کنند.»
پیش از این نیز کنشگران حقوق بشر و نیز تقی رحمانی، همسر نرگس محمدی، در چند مورد گزارش‌هایی از وضعیت حاد پزشکی او در زندان به رسانه‌ها داده بودند.
شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳، بنیاد نرگس، بنیاد برومند، کمپین حقوق بشر ایران، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر، انجمن فمن، چند نهاد طرفدار حقوق قومیت‌ها و شاخه‌‌های انجمن قلم در چندین کشور از جمله امضاگنندگان این نامه هستند.
