در حالیکه مرحله نخست توافق آتشبس میان اسرائیل و حماس وارد مرحله اجرایی میشود، تحولات سیاسی و دیپلماتیک پیرامون این توافق همچنان با سرعت در جریان است.
پایان جنگ از نگاه حماس
رهبر دفتر سیاسی حماس در غزه، خلیل الحیه، در سخنانی که از شبکه الجزیره پخش شد اعلام کرد که این جنبش از ایالات متحده، میانجیهای عربی و ترکیه تضمینهایی دریافت کرده است مبنی بر اینکه جنگ در غزه بهطور کامل پایان یافته است. او گفت:
«ما از میانجیهای برادر و دولت آمریکا تأییدیههایی دریافت کردهایم که جنگ بهطور کامل به پایان رسیده است.»
موضع اسرائیل و تنش در کابینه نتانیاهو
در اسرائیل، نشست کابینه برای تصویب نهایی توافق برگزار شد. به گفتهی سخنگوی دولت، آتشبس ظرف ۲۴ ساعت پس از رأیگیری دولت اجرایی میشود و در پی آن، ۴۸ گروگان اسرائیلی که هنوز در غزه هستند، طی ۷۲ ساعت آینده آزاد خواهند شد.
با این حال، اختلافنظر در دولت نتانیاهو بالا گرفته است. ایتامار بنگویر، وزیر امنیت داخلی از جناح راست افراطی، اعلام کرد که به توافق رأی منفی خواهد داد، زیرا این توافق مستلزم آزادی صدها زندانی فلسطینی است. او نوشت:
«اگرچه بازگشت گروگانها مایه خوشحالی است، اما آزادی هزاران تروریست از جمله ۲۵۰ قاتل، بهایی است غیرقابلتحمل.»
موضع ترامپ و مرحله بعد
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا که این طرح را شخصاً هدایت کرده، در واشنگتن اعلام کرد:
«هیچکس در غزه مجبور به ترک سرزمین خود نخواهد شد. برعکس، این طرح صلحی بزرگ و تاریخی است که همه از آن حمایت کردهاند.»
ترامپ افزود که آزادی گروگانها احتمالاً دوشنبه یا سهشنبه آینده انجام خواهد شد و گفت قصد دارد برای امضای رسمی توافق به مصر سفر کند.
او همچنین اشاره کرد که مرحله دوم طرح شامل خلع سلاح حماس و عقبنشینی تدریجی نیروهای اسرائیلی خواهد بود.
نقش میانجیها و حضور بینالمللی
عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر، در تماس تلفنی با ترامپ از او دعوت کرد در مراسم رسمی امضای توافق در قاهره شرکت کند. در همین حال، رجب طیب اردوغان اعلام کرد ترکیه در نیروی ناظر بر اجرای توافق آتشبس شرکت خواهد کرد و در بازسازی غزه نیز مشارکت میکند.
در همین زمینه، عبدالملک الحوثی، رهبر جنبش انصارالله یمن، گفت نیروهای او نیز اجرای توافق را رصد خواهند کرد و در صورت تخلف اسرائیل، دوباره از غزه حمایت خواهند کرد.
واکنش فلسطینیان و جامعه بینالمللی
در رامالله، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین محمود عباس ابراز امیدواری کرد که توافق آتشبس، راه را برای تشکیل دولت مستقل فلسطینی هموار کند.
در سطح جهانی، ایران از این توافق استقبال کرد و آن را گامی در جهت توقف «جنگ نسلکشی» دانست. در روسیه نیز ولادیمیر پوتین اعلام کرد مسکو از اجرای کامل طرح آمریکا برای پایان جنگ حمایت میکند.
فرانسه نیز روز پنجشنبه میزبان نشستی بینالمللی درباره آینده غزه بود. امانوئل مکرون در آغاز این نشست هشدار داد توسعه شهرکسازیهای اسرائیلی تهدیدی وجودی برای تشکیل کشور فلسطین است و وعده داد که پاریس در نیروی بینالمللی ثبات و بازسازی غزه مشارکت خواهد کرد.
وضعیت میدانی و انسانی
با وجود اعلام آتشبس، حملات پراکنده اسرائیل در برخی مناطق غزه ادامه دارد. در ساعات گذشته دستکم ده فلسطینی جان باخته و دهها نفر زخمی شدهاند.
به گفته صلیب سرخ مصر، ۱۵۳ کامیون حامل کمکهای بشردوستانه پس از اعلام توافق از گذرگاه رفح وارد نوار غزه شدهاند.
دبیرکل سازمان ملل آنتونیو گوترش ضمن استقبال از توافق گفت:
«تیمهای ما آمادهاند تا عملیات امدادرسانی و بازسازی را فوراً آغاز کنند. ما هرگز نباید بهای انسانی غیرقابلتحمل این جنگ را فراموش کنیم.»
چشمانداز پیشرو
اگرچه آتشبس فعلاً امیدی برای توقف خونریزی بهوجود آورده، اما اختلافات درباره خلع سلاح حماس، نحوه اداره غزه در دوران پس از جنگ، و سرنوشت زندانیان فلسطینی هنوز حلنشده باقی مانده است.
اکنون، جهان در انتظار است تا ببیند آیا این آتشبس شکننده واقعاً پایان جنگی دو ساله و خونبار را رقم خواهد زد، یا تنها مقدمهای بر فصلی تازه از بحران در خاورمیانه خواهد بود.
