انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان عراق در دوره ششم با مشارکت گستردهای از سوی مردم برگزار شد. کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق در بیانیهای اعلام کرد که میزان مشارکت در این انتخابات ۷۲ درصد بوده است. در این انتخابات، ۲ میلیون و ۶۸۳ هزار و ۶۱۸ نفر واجد شرایط رأیدهی بودند و ۱۱۹۱ نامزد برای کسب کرسیهای پارلمان رقابت کردند.
طبق گزارشهای منتشر شده، میزان مشارکت در استانهای مختلف اقلیم کردستان متفاوت بود. به طوری که در اربیل میزان مشارکت ۷۴ درصد، در سلیمانیه ۶۵ درصد، در حلبچه ۶۹ درصد و در دهوک ۷۸ درصد اعلام شده است.
بر اساس نتایج غیررسمی که توسط خبرگزاری رووداو – وابسته به دولت اقلیم کردستان – منتشر شده است، حزب دمکرات کردستان (KDP) در جایگاه نخست قرار گرفته و اتحادیه میهنی کردستان (PUK) در جایگاه دوم و حزب نسل جدید در جایگاه سوم قرار گرفتهاند.
نتایج نهایی شامل رأیگیری ویژهای که روز جمعه ۲۷ مهرماه با مشارکت نیروهای امنیتی برگزار شد، هنوز به طور کامل اعلام نشده است. همچنین کمیسیون انتخابات اعلام کرده است که تمامی نتایج به مرکز بغداد ارسال شده و اولین نتایج رسمی به زودی اعلام خواهد شد.
وب سایت زمانه در گزارشی به مناسبت انتخابات اقلیم نوشته است: بارزانیها با حزب دموکرات کردستان سالها است حاکم مطلق اقلیم کردستان شدهاند. مسعود بارزانی، رهبر پیشین اقلیم پس از باخت در قمار همهپرسی استقلال اعلام کرد از سیاست کنارهگیری میکند. جای او را دیگر اعضای خانواده بارزانی، نیچروان و مسرور بارزانی پر کردند.
همهپرسی تنها شکست حزب دموکرات کردستان عراق که امیدوار بود با برگزاری رفراندوم ضعفهایش را پنهان کند، نبود. اختلاف نظر با دولت فدرال عراق بر سر صادرات نفت و گاز و پافشاری بر اینکه اقلیم میتواند به تنهایی نفت و گاز را صادر کند، در نهایت با حکم یک مرجع تجاری بینالمللی در سال ۲۰۲۰ شکست دیگری را بر دولت اقلیم تحمیل کرد.
نتیجه این اختلاف نظر و حکم کاهش درآمد دولت اقلیم عراق که تا پیش از حکم دیوان داوری بینالمللی ۴۰۰ هزار بشکه نفت را از طریق خط لوله به ترکیه صادر میکرد، به صورت مشخص بر زندگی مردم و مزدبگیران دولتی تاثیر منفی داشته است.
در اقلیم کردستان عراق حقوق ماهانه معلمان، کارکنان بخش دولتی و حتی پیشمرگهها با تاخیر پرداخت میشود و درخواستها برای افزایش دستمزد نادیده گرفته میشود.
منتقدان حزب دموکرات کردستان کردستان که مناطق نفتخیر را در کنترل خود دارد، این حزب و دولت را به «سرقت نفت» متهم میکنند و میگویند نتیجه سیاستهای نادرست حزب، افزایش فشار اقتصادی بر اقلیم کردستان و گسترده تر شدن فقر بوده است.
علاوه بر بحران اقتصادی که همچنان ادامه دارد و همینطور اختلاف نظر اربیل و بغداد بر سر کرکوک، نفوذ امنیتی ایران و ترکیه در اقلیم کردستان انکارناشدنی و مسألهای تاثیرگذار است.
بارزانیها به نزدیکی به دولت ترکیه و حزب عدالت و توسعه مشهورند. مسعود بارزانی پیشتر هنگامی که رئیس اقلیم کردستان بود بارها به ترکیه سفر کرد و در برنامههای تبلیغاتی رجب طیب اردوغان حاضر شد. همین سیاست است که به ترکیه اجازه داده است در سالهای اخیر بارها مناطقی از اقلیم کردستان را به بهانه «مبارزه با تروریسم» که برای حمله به گریلاهای حزب کارگران کردستان استفاده میشود، بمباران کند.
واکنش دولت اقلیم کردستان به تجاوزهای نظامی مکرر ترکیه، محکومیت ضمنی این اقدامها همزمان با حمله به حزب کارگران کردستان عراق بوده است. پیشتر اعضای حزب دموکرات کردستان به صراحت گفته بودند که خواهان خروج حزب کارگران کردستان از مناطق اقلیم کردستان هستند. نیروهای مسلح حزب کارگران کردستان ترکیه در کوههای میان کردستان عراق و ترکیه هستند. حملات ترکیه اما مناطق مسکونی در اقلیم کردستان عراق را هم نشانه گرفتهاند و حتی به اردوگاه آوارگان یزدی نیز آسیب رسانده است.
در سلیمانیه نیز طالبانیها به نزدیکی به ایران متهم و مشهورند. ایران به صورت ویژه پس از خیزش «ژن، ژیان، ئازادی» فشار بر حکومت اقلیم کردستان و دولت فدرال عراق را برای انتقال حزبهای کردستانی مخالف جمهوری اسلامی افزایش داد.
نتیجه این فشارها توافق امنیتی سه جانبه تهران، بغداد و اربیل برای خلع سلاح و انتقال احزاب کردستانی از مناطق نزدیک به مرز مشترک با کردستان ایران بود. ایران در همان دوره چند مرتبه اردوگاه احزاب کردستانی را هدف حمله قرار داد و یک مرتبه نیز به ساختمان متعلق به پیشرو دزایی، مدیر شرکت امپایر ورلد که او را عامل شبکه اطلاعاتی اسرائیل در منطقه خواند، حمله کرد.
واکنش حکومت اقلیم کردستان عراق به این حملات نیز تنها محکومیت کلامی بود چرا که پس از آن مسرور بارزانی چند مرتبه در فاصله زمانی کوتاه به ایران سفر و با مقامهای جمهوری اسلامی دیدار کرد.
در اقلیم کردستان گزارش نهادهای حکومتی نرخ بیکاری را کمتر از ۱۴ درصد و نرخ رسمی تورم را حدود ۴ درصد تخمین میزنند. بخش بزرگی از نیروی کار در اقلیم کردستان عراق در بخش خدمات و غیررسمی شاغل است.
اقتصاد متکی به تجارت خارجی وارداتی و همچنین سرمایهگذاری شرکتهای خارجی بخش تولید در اقلیم کردستان را ناتوان و وابسته کرده است. علاوه بر همسایگان اقلیم کردستان، به ویژه ایران و ترکیه که بخش بزرگی از بازار را در اختیار دارند.
گزارش سازمان بینالمللی کار جمعیت بیکاران در اقلیم کردستان را ۲۹۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ برآورد کرده است. استان اربیل با ۱۱۰ هزار نفر بیشترین جمعیت بیکار را در این سال داشت و دهوک با بیش از ۸۴ هزار و سلیمانیه با بیش از ۸۳ هزار بیکار در رتبههای بعدی قرار داشتند.
نرخ بیکاری به صورت مشخص از سال ۲۰۱۷، یعنی پس از همهپرسی استقلال افزایش یافته است.
در سالهای اخیر تحت تاثیر بحران اقتصادی جهانی و همینطور منع صادرات نفت از اقلیم کردستان عراق به ترکیه احتمال میرود نرخ بیکاری بزرگتر شده باشد.