سازمان عفو بینالملل امروز در گزارش تازه ای تصریح کرد کرد مقامات اسرائیلی باید به خاطر ارتکاب جنایت آپارتاید علیه فلسطینیان پاسخگو نگه داشته شوند. گزارش تحقیقی عفو بینالملل جزئیات چگونگی اعمال یک نظام ستم و سلطه بر مردم فلسطین را در هر کجا که اسرائیل حقوق آنها را تحت کنترل خود داشته باشد، تشریح میکند. این شامل فلسطینیهای ساکن در اسرائیل، فلسطینیها ساکن در سرزمینهای فلسطینی اشغالی (OPT) و همچنین پناهندگان آواره فلسطینی در کشورهای دیگر می شود.
گزارش جامع عفو بینالملل با عنوان «آپارتایدِ اسرائیل علیه فلسطینیان: سیستم ظالمانهی سلطه و جنایت علیه بشریت»، چگونگی تصرف گستردهی زمین و املاک فلسطینیها و موارد قتل، نقل مکانِ اجباری، اعمال محدودیتهای حرکتی شدید و محروم کردن آنها از حق تابعیت و شهروندی را مستند میکند و توضیح میدهد که به چه شکل همه اینها اجزای نظامی هدفمند را تشکیل میدهند که در قوانین بینالمللی به عنوان آپارتاید تعریف میشود. بنابر یافتههای عفو بینالملل، تخلفات این نظام، مطابق تعاریفِ اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی (معروف به اساسنامه رم) و کنوانسیون آپارتاید، جنایت علیه بشریتِ آپارتاید محسوب میشوند.
عفو بینالملل از دیوان کیفری بینالمللی (ICC) میخواهد که جنایت آپارتاید را در تحقیقات فعلی خود درباره سرزمینهای فلسطینی اشغالی بررسی کند و از همه دولتها میخواهد که با استفاده از اصل صلاحیت قضایی جهانی مرتکبان جنایت آپارتاید را به دست عدالت بسپارند.
آنییِس کالامار، دبیرکل سازمان عفو بینالملل گفت: «گزارش ما گسترهی واقعی نظام آپارتاید موجود در اسرائیل را نشان میدهد. با فلسطینیان چه در غزه باشند، چه در اورشلیم شرقی و الخلیل و چه در خود اسرائیل، به عنوان یک گروهِ نژادی پست و فرومایه رفتار میشود و آنها به طور سازمانیافته از حقوق خود محروم میشوند. بنابر یافتههای ما، سیاستهای بیرحمانه اسرائیل برای جداسازی، سلب مالکیت و حذف در تمام سرزمینهای تحت کنترلش به وضوح مصداق آپارتاید است. جامعه بینالمللی موظف است تا دست به اقدام بزند.»
«هیچ توجیهی برای نظامی که حول ستمی دنبالهدار، نهادینه شده و نژادپرستانه علیه میلیونها انسان بنا شده، وجود ندارد. آپارتاید در جهان ما جایی ندارد و کشورهایی که تصمیم میگیرند با اسرائیل همراهی کنند، خود را در سمت اشتباه تاریخ خواهند یافت. دولتهایی که همچنان به فروش تسلیحات به اسرائیل ادامه میدهند و مانع از پاسخگویی آن کشور در سازمان ملل متحد میشوند دارند دست به حمایت از یک نظام آپارتاید میزنند، نظم حقوقی بینالمللی را تضعیف میکنند و به درد و رنج مردم فلسطین میافزایند. جامعه بینالمللی باید با واقعیت اعمال آپارتاید توسط اسرائیل روبرو شود و راههای بسیاری که برای حصول عدالت وجود دارد و هنوز به طرز شرمآوری ناآزموده باقی مانده را پی بگیرد.»
یافتههای عفو بینالملل حجم وسیعی از تحقیقات صورتگرفته توسط سازمانهای غیردولتی فلسطینی، اسرائیلی و بینالمللی را تکمیل میکند که به طور فزایندهای از چارچوب حقوقی مربوط به آپارتاید برای بررسی وضعیت موجود در اسرائیل و/یا سرزمینهای فلسطینی اشغالی استفاده کردهاند.
پاسخ تند اسرائیل
در واکنش به گزارش، یائیر لاپید وزیر خارجۀ اسرائیل گفت که عفو بینالملل “دروغهایی را گزارش میکند که توسط سازمانهای تروریستی پخش میشود”.
روز دوشنبه ۳۱ ژانویه، درست در زمانی که گزارش عفو بینالملل به دست رسانهها میرسید، یائیر لاپید از این سازمان خواست که گزارش خود را پس بگیرد. او گفت: “عفو بینالملل قبلاً یک سازمان مورد احترام و معتبر بود، اما امروزه کاملاً برعکس، و به یک سازمان افراطی تبدیل شده”. او افزود: “اسرائیل بینقص نیست، ولی یک دموکراسی متعهد به حقوق بینالمللی و انتقادپذیر است”.
یائیر لاپید سپس به طور غیرمستقیم عفو بینالملل را به یهودستیزی متهم کرد و پرسید: “اگر اسرائیل یک کشور یهودی نبود، آیا عفو بینالملل جرئت داشت چنین انتقاد کند؟”
اما آنیس کالامار در پاسخ به این سخنان گفت: “عفو بینالملل پیوسته از یهودستیزی انتقاد کرده. ما هیچوقت نگفتهایم که اسرائیل از سال ۱٩۴٨ (از زمان تأسیس) یک نظام آپارتاید بوده، اما میگوییم که در سالهای ۲٠۲۱ و ۲۲ آپارتاید در اسرائیل وجود دارد”.
خانم کالامار همچنین حساسیت ویژۀ عفو بینالملل نسبت به اسرائیل یا یهودیان را بیمعنا دانست و یادآوری کرد که این سازمان در مورد ایران – دشمن بزرگ اسرائیل – نیز گزارشهای متعدد منتشر کرده است.
در مقابل، تشکیلات خودگردان فلسطین از “کار شجاعانه و عادلانه”ی عفو بینالملل تقدیر کرد. حتی سازمان اسلامگرای حماس نیز کار “حرفهای” این سازمان را ستود.