چهاردهمین جشنواره فیلم کردی از روز چهارشنبه گذشته در شهر برلین آغاز شد. تمرکز این دوره بر فیلم‌هایی بود که به دنیای دگرباشان جسنی کرد می‌پردازد.
پوسترهای چهاردهمین جشنواره فیلم کردی با رنگ‌های قرمز، زرد و سبز پرچم کردستان و تصویری از شخصیتی که نیمه زن و نیمه مار است در خیابان های برلین نصب شده بود. این شخصیت “شاه‌ماران” است. الهه‌ای از افسانه‌های کردی که توسط جنبش LGBTQIA+ منطقه به عنوان نمادی از قدرت در مبارزه برای حقوق و آزادی استفاده می‌شود.
فاطما پارمکسز، مدیر جشنواره، در مصاحبه با taz می‌گوید: «دگرباشی جنسی هنوز یک تابو است.» به همین دلیل، تمرکز امسال بر فیلم‌های LGBTQIA+ قرار دارد. دوازده فیلم داستانی، کوتاه و مستند به بررسی تجربیات افراد دگرباش کرد و به چالش کشیدن هنجارهای فرهنگی و اجتماعی پرداختند. برنامه نمایش فیلم ها از ۹ تا ۱۵ اکتبر در سینمای بابل برلین برگزار شد و نشان از حضور رو به رشد صداهای دگرباش کردی داشت.
فیلم‌های اصلی جشنواره داستان‌ها و دیدگاه‌های مختلف جامعه LGBTQIA+ کردی را به تصویر می‌کشند. فیلم مستند «تمام زندگی‌های کوجین» درباره بازگشت یک مرد همجنس‌گرا به خانواده‌اش و افشای هویت دگرباشش است. پارمکسز می‌گوید: «بسیاری از کردها از گفتن هویت دگرباشانه خود به والدینشان می‌ترسند. این نباید چنین باشد. باید دگرباش بودن طبیعی شود. تا آن زمان، روایت چنین داستان‌هایی بسیار شجاعانه است.»
در فیلم داستانی «بیتو»، داستان مردی همجنس‌گرا روایت می‌شود که توسط خانواده‌اش مجبور به ازدواج می‌شود – موضوعی که به گفته پارمکسز، غیرمعمول نیست. کارگردان گیتا گسل، با حساسیت به روایت شناخت شخصیت اصلی از هویت جنسی‌اش و زندگی در یک خانواده محافظه‌کار می‌پردازد.
منبع اقتباس این فیلم، کتابی از نویسنده مشهور کردی، یوسف یشیلوز است که در تاریخ ۱۲ اکتبر در جشنواره فیلم کردها یک جلسه کتاب خوانی داشت. مستندهای «ترنس x استانبول» و «ترنس* اما – تکه‌هایی از هویت» به زندگی روزمره و فعالیت‌های سیاسی زنان ترنس در استانبول می‌پردازند.
در کنار برنامه نمایش فیلم‌ها، در تاریخ ۱۱ اکتبر ساعت ۱۴:۳۰ نمایشگاه هنر و عکاسی «فراتر از مرزها: بازنمایی LGBTQIA+ در هنر کردی» نیز برگزار شد.
علاوه بر تمرکز اصلی جشنواره، فیلم‌های معاصر دیگری نیز به نمایش درآمدند. فیلم افتتاحیه «قهرمان بودن» از سولین یوسف که در ۹ اکتبر نشان داده شد، داستان دختری است که از روژاوا فرار کرده و در مدرسه‌ای در برلین به دنبال جایگاهی برای خود است. او با تبعیض مواجه می‌شود، اما از طریق استعداد خود در فوتبال مورد احترام قرار می گیرد.
«لمس آزادی» مستند مبارزه دانشجویان کرد علیه داعش در کوبانی است. «رومانی استانبول» به موسیقی و هویت رومی در کلان‌شهر ترکیه می‌پردازد و «لێگر» به زندگی کردها در آناتولی و بازگشت از تبعید می‌پردازد.
همچنین مسابقه سالانه فیلم کوتاه با ۱۵ فیلم برگزار شد.
فیلم‌هایی به زبان کردی به‌عنوان مقاومت
برنامه جشنواره تحت تأثیر فیلم‌های سیاسی قرار داشت. فاطما پارمکسز می‌گوید: «کرد بودن سیاسی بودن است. هویت ما سیاسی است»، زیرا کردها همواره باید با تبعیض مبارزه کنند. فرهنگ و زبان کردی در مناطق مختلف آن برای مدت طولانی ممنوع بوده است و به همین دلیل، ساخت فیلم‌هایی به زبان کردی نوعی مقاومت به شمار می‌رود.
جشنواره فیلم کردی در برلین یک نقطه مهم برای تبادل و شبکه‌سازی بین کردها محسوب می شود. پارمکسز می‌گوید: «بسیاری از کردها در دیاسپورا احساس تعلق نمی‌کنند. ما همیشه احساس می‌کنیم در جای خود نیستیم. وطن ما کجاست؟ کجا احساس امنیت داریم؟ چنین مکانی نه در دیاسپورا و نه در وطن وجود ندارد. اما از طریق رویدادهای فرهنگی کردی، مانند جشنواره فیلم، این حس تعلق می‌تواند شکل بگیرد.»
او همچنین از کمبود نمایندگی رسانه‌ای، شخصیت‌های کردی، به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان صحبت می‌کند. برای ارائه چشم‌اندازهای جدید و فضایی برای شناسایی، امسال جایزه فیلم کوتاه کودک اهدا شد. این جایزه قرار است فیلمسازان را به ساخت فیلم‌هایی برای مخاطبان جوان تشویق کند.
برگزار کنندگان جشنواره امیدوار هستند برنامه شان مخاطبان زیادی از جامعه کردی دیاسپورا و فراتر از آن را به خود جذب کند: «ما می‌خواهیم داستان‌ها و فرهنگ ما دیده شود. این برنامه باید به گروه‌هایی که کمتر شنیده می‌شوند، صدا بدهد.»
تاتس – برگردان برای اخبار روز: لیلا افتخاری
