حدود ساعت ۲۱شب شنبه، ۳۱ شهریور ۱۴۰۳ بر اثر وقوع انفجاری در معدن زغال‌سنگ «معدنجو» در طبس در استان خراسان جنوبی ده‌ها تن از کارگران این معدن کشته و یا زخمی شده‌اند. تعداد جان‌باختگان این فاجعه تا این لحظه به شکل تصاعدی بالا رفته و تا این لحظه آمار کشته‌ها به بالای ۵۰ تن رسیده است. این انفجار بر اثر بالا رفتن لحظه‌ای گاز متان در یکی از تونل‌های این معدن رخ داده و تراکم گاز به حدی بوده که راه خروجی و امکان امدادرسانی را نیز مسدود کرده است.
گروه کارگری سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) بیش و پیش از هر چیز ضمن ابراز تأسف و تأثر عمیق از وقوع این فاجعه، به خانواده‌های کارگران زحمتکش جان‌باخته در این انفجار تسلیت گفته و خود را در این سوگ همراه و هم‌درد آنان می‌داند و برای آسیب‌دیدگان آرزوی بهبودی و بازیافت سلامت دارد.
پرسش‌های بسیاری در رابطه با سیستم ایمنی کارگران، وضعیت تهویه، راه‌های خروج اضطراری و بسیاری مسائل دیگر در این رابطه مطرح است. از جمله این‌که از طریق سیستم سادۀ اندازه‌گیرى اکسیژن هوا و گاز‌هاى دیگر در عمق ۲۵۰ مترى زمین، امکان پی‌بردن به نشت گاز متان وجود داشت و به این ترتیب، نجات جان کارگران امکان‌پذیر بود.
متأسفانه طی سال‌های گذشته و به ویژه طی ماه‌های اولیهٔ سال ۱۴۰۳ آمار حوادث کارگری و به ویژه انفجار معادن در ایران بالا رفته و جان و سلامتی کارگران زحمتکش بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر قرار گرفته است. یکی از عوامل افزایش این حوادث مرگ‌بار را می‌توان در روند بدون کارشناسی و توجه به استاندارهای لازم در واگذاری معادن به بخش خصوصی جست‌وجو کرد که سابقه‌ای بیش از ۱۰ سال دارد. بر مبنای آمار رسمی سازمان آمار ایران، در سال ۱۳۹۲ نودوهشت‌درصد معادن ایران به بخش خصوصی واگذار شده بود. در حالی که به گفتۀ مسئولین وقت وزارت صنایع و معادن بسیاری از این واگذاری‌ها بدون توجه به میزان تخصص و کارشناسی و بر مبنای رانت‌های بی‌حساب‌وکتاب صورت گرفته است.
«واحد زغال سنگ طبس» از سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را با کارفرماى دولتى گسترش داد. در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و بابت ردّ دیون دولت، صددرصد سهام این شرکت در سال ۱۳۹۳ به بخش خصوصی واگذار شد. در ادامه، «شرکت سرمایه‌گذاری صدر تأمین» به عنوان سهام‌دار اصلی زغال‌سنگ پروردۀ طبس معرفی شد. یک هیئت مدیرۀ پنج‌نفره که برخی از آنان هیچ‌گونه تخصصی در زمینۀ صنعت معدن ندارند و حتی یکی از آنان عضو ستاد نماز جمعۀ شهرستان طبس است، به یمن رانت دولتی ادارۀ این شرکت را بر عهده دارند.
فساد و رانت‌خواری در واگذاری مناقصه‌ها، رقابت آزاد و تخصصی را عملاً امکان‌ناپذیر کرده است. صدور و دریافت مجوز پیش از آغاز مناقصه، دست نیروهایی که در ارگان‌های صدور مجوز نفوذ دارند را در واگذاری مناقصه‌ها باز می‌گذارد. به این ترتیب، شرکت‌هایی وجود دارند که پیش از معرفی پروژۀ خود و بررسی آن از لحاظ شرایط کاری، وضعیت کارگران و تأمین امنیت محیط کار، از طریق رانت در مناقصه برنده اعلام می‌شوند. این شرایط به ویژه در پروژه‌های صنعتی، تولیدی، غذایی و استخراج معادن به شکل اسف‌باری تاکنون رایج بوده است.
این‌که رؤسای قوۀ قضاییۀ جمهوری اسلامی و مجلس شورای اسلامی اعلام کرده‌اند که بررسی و مجازات خاطیان را در دستور کار خود قرار داده‌اند، نشان از آگاهی خود مسئولین نسبت به میزان اهمال‌کاری و خطا در تأمین امنیت کارگران دارد و در عین حال حاکی از نگاهی سطحی به ریشۀ مشکل است. دستگیری و قربانی کردن این یا آن مسئول دست‌چندم تنها اقدامی ظاهری برای پوشاندن اصل مشکل و از دسترس خارج کردن عاملین و آمرین اصلی و باند جنایت‌کار و فاسد حاکم بر اقتصاد بیمار ایران است.
از نظر ما مسئولیت اصلی وقوع چنین فجایعی برای کارگران با مسئولین حکومت ولایی و سیاست‌های رانتی در واگذاری اموال دولتی و صنایع پایه‌ای به بخش خصوصی‌ست. هم‌چنین اشتهای سیری‌ناپذیر سرمایه‌داران وطنی در ادارۀ این صنایع تیشه‌ای دیگر است بر ریشۀ اقتصاد بیمار ایران. قانون ارتجاعی و عقب‌ماندۀ «پرداخت دیه» که مسئول قوۀ قضاییه از طریق آن به دنبال تنبیه «خاطیان» است، برای کارفرما بسیار کم‌هزینه‌تر از تأمین امنیت محیط کاری‌ست و بر همین مبناست که سرمایه‌داری که سیری‌ناپذیر به دنبال کسب سود است، پرداخت «دیه» را بر امن کردن اساسی محیط کار ترجیح می‌دهد.
ما همراه و هم‌صدا با جامعۀ کارگرى، خواهان شفافیت در بررسی علت وقوع این فاجعه و فجایع نظیر آن و محاکمۀ علنی و قانونی ارگان‌ها و مسئولین اصلی فاجعه‌ایم و هم‌صدا و همراه با کارگران و زحمت‌کشان ایران بر لزوم تغییرات اساسی در قوانین و سیستم مربوط به کنترل و کار کارشناسانه برای تأمین امنیت کاری بر مبنای موازین بین‌المللی تأکید داریم.
گروه کارگرى سازمان فداییان خلق ایران(اکثریت)، بار دیگر مراتب هم‌دردی خود را با خانواده‌های داغ‌دار و آسیب‌دیده اعلام می‌دارد و یاد کارگران زحمتکش از دست رفته در این فاجعه را گرامی می‌دارد.
چارۀ رنجبران وحدت و تشکیلات است!
یک‌شنبه، ۱ مهر ۱۴۰۳ (۲۲ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی)
گروه کار کارگری سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
