پلاتفرم سندیکاهای کارگری سوئد- ایران: در شب ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۴ بر اثر انفجار گاز متان در معدن زغال سنگ معدنجو واقع در شهر طبس در استان خراسان جنوبی ۵۰ نفر از کارگران کشته شدند، ۱۷ نفر مصدوم شده اند و هنوز از سرنوشت تعدادی دیگر که در اعماق معدن گرفتار شده اند اطلاعی در دست نیست.
بنا به گزارشهای منتشر شده، کارگاهی که انفجار در آن رخ داده دارای تهویه جداگانه گاز نبوده و سیستم تهویه آن به کارگاه همجوار وصل بوده است که در نتیجه گاز متان به آن کارگاه نیز نشت کرده است. گزارش ها حاکی است که قبل از شروع شیفت کار، درجه گاز اندازه گیری نشده بود. گفته شده که معدن، فاقد سنسور گاز متان و آژیر خطر است. این معدن که چند سال پیش به بخش خصوصی واگذار شد، فاقد ابتدایی ترین استانداردهای ایمنی کار است و آلات و ادوات آن نیز کهنه و فرسوده است.
طبق روال شناخته شده در جمهوری اسلامی ایران، بلافاصله پس از این حادثه، برای جلو گیری از خشم مردم، مقامات مختلف حکومتی از ولی فقیه گرفته تا رئیس جمهور و دیگران پیام تاسف و تسلیت به خانواده های کشته شدگان فرستادند. هم چنین مقام های حکومتی تلاش می کنند که با وعده پرداخت غرامت به خانواده کارگران کشته شده و اعلام عزاداری عمومی به مدت سه روز در سطح استان، توجه افکار عمومی را از قصور دولت در نحوه خصوصی کردن شرکت ها از جمله معادن، عدم انجام وظیفه مقامات دولتی و بازرسان محیط کار، عدم مسئولیت کارفرما در رعایت استانداردهای کار و پرداختن رشوه برای نوشتن گزارشهای جعلی، منحرف کنند و از این طریق بر علل واقعی این فاجعه سرپوش بگذارند.
پلاتفرم سندیکاهای کارگری سوئد به نوبه خود به خانواده های جان باختگان تسلیت می گویید در غم شما شریک میداند
این اولین بار نیست که کارگران ایران قربانی سیاست های سودجویانه کارفرما های خصوصی و دولتی می شوند. آمار کشته شدگان حوادث و سوانح کار در ایران در سالهای اخیر سالیانه بین ۱۸۵۰ تا ۲۱۰۰ نفر بوده است که در سطح جهانی جزو بالاترین رقم های قربانیان حوادث کار محسوب می شود. تعداد زخمی ها و مصدوم شدگان ناشی از حوادث کار دهها برابر تعداد کشته شدگان است.
کشته شدن ۵۰ نفر از کارگران در انفجار معدن طبس اگر چه مرگ بارترین فاجعه بوده اما بخشی از زنجیره حوادث در معادن ایران بشمار می رود که به چند مورد اشاره می کنیم:
در اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در نتیجه انفجار در معدن یورت در استان گلستان 42 نفر از کارگران زیر آوار کشته شدند.
در ۱۶شهریور۱۳۹۹، با ریزش تونل شماره ۲معدن زغال‌سنگ هجدک واقع در اطراف شهر کرمان ۴ نفراز معدن چیان جان باختند و یک نفر دچار مصدومیت شدید شد.
در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ بازهم ۲ کارگر در معدن زغال‌سنگ البرز شرقی در منطقه طرزه دامغان قربانی عدم رعایت استاندارد های ایمنی کارشدند.
در ۲۲شهریور ۱۴۰۰ ریزش معدن زغال‌سنگ هجدک در استان کرمان، ۳۵ کارگر معدن را به کام مرگ کشاند.
در سال ۱۴۰۱ با ریزش معدن زغال سنگ پابدانا در شهرستان کوهبنان ۲کارگر کشته شدند.
در شهریور ۱۴۰۲ باز هم بر اثر انفجار در معدن طرزه ۶ کارگر جان خود را از دست دادند و ماموریت ویژه کمیسیون صنایع برای پیگیری علل وقوع حادثه، بی‌نتیجه ماند.
در ۱۳ خرداد 1403 با ریزش معدن زغال سنگ آبنیل در روستای بی بی حیات در کرمان یک کارگر جان خود را از دست داد و ۵ کارگر دیگر مصدوم شدند .
در 27خرداد ۱۴۰۳، معدن شن و ماسه شازند ریزش کرد و چهار کارگر زیر انبوهی از خاک و سنگ جان باختند؛ هنوز هم پیکر یکی از جان‌باختگان در زیر آوار مانده است.
براساس اعلام وزارت کار علاوه بر کشته شدگان فاجعه در مدن معدنجو در طبس، تنها از ابتدای فروردین ۱۴۰۲ تا ۲۶ خرداد ۱۴۰۳ در نتیجه وقوع ۲۱ حادثه کاری در معادن ایران ۲۶ کارگر جان خود را به دلیل عدم رعایت استاندارد های ایمنی کار ازدست دادند و این در حالی است که علی خضریان نماینده مجلس در رابطه با وضعیت کار در معدن می گوید اگر نحوه کار در این معادن اصلاح نشود ” جان ۱۰ هزار کارگر در طبس در خطر می افتد.”
گفتنی است که کارگران کشته شده در معدن طبس ماهیانه فقط ۱۲ میلیون تومان، معادل ۲۰۰ دلار، دستمزد می گرفتند و مانند اکثیریت کارگران ایران در زیر خط فقر زندگی می کردند.
زنجیره وقوع حوادث کار در معادن ایران، تکرار حادثه در یک معدن آن هم به فاصله کوتاه، و بطور کلی آمار شوک آور و مرگ بار حوادث سالیانه کار در ایران، همگی حاکی از آن است که میلیون ها نفر از کارگران ایران در محیط هایی به کار مشغولند که هر لحظه ممکن است به دلیل عدم رعایت استانداردهای ایمنی کار جان خود را از دست بدهند. آنچه برای دولت و کارفرمایان خصوصی در اولویت قرار دارد نه رعایت استاندارد های ایمنی کار بلکه کاستن از هزینه تولید و کسب سود هر چه بیشتر است. هزینه این سیاست را کارگران ایران با جان خود می پردازد.
ما اتحادیه های کارگری در کشورهای مختلف، بنا به خواست کنشگران و تشکلهای کارگری در ایران، از کنفدارسیون بین المللی اتحادیه های کارگری ITUC در خواست می کنیم که با هماهنگی با سازمان جهانی کار هر چه زودتر مقدمات اعزام هئیتی از سوی سازمان جهانی کار به ایران را با وظایف زیر فراهم کند:
- تحقیق و بر رسی علت وقوع انفجار در معدن معدنجو در طبس،
- تحقیق و بر رسی دلایل آمار بسیار بالای حوادث کار و تعداد قربانیان این حوادث،
- تحقیق و بر رسی در مورد چگونگی اجرای مقاوله نامه های سازمان جهانی کار در ایران که جمهوری اسلامی رسما به آن متعهد شده است.
ما تاکید می کنیم که ضروری است در این تحقیقات، گفتگو با نمایندگان کارگران که شاهد وقوع حوادث کار بوده اند در اولویت قرار داده شود. همچنین لازم است که تشکیل هر کمیته حقییقت یاب احتمالی، شامل نمایندگان کارگران باشد و نیز هر راهکار مورد توافق با دولت ایران درباره نظارت بر رعایت استاندارد ایمنی در محیط کار با تواقق و شرکت نمایندگان کارگری صورت گیرد.
استکهلم ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴
