آلمان و ترکیه بر سر “دونرکباب” اختلاف دارند. اختلاف آنکارا و برلین چنان جدی است که قضاوت نهایی در باره تعیین تکلیف آن به کمیسیون اتحادیه اروپا واگذار شده است. موضوع اختلاف حق مالکیت معنوی هر یک از طرفین بر دونر کباب یا کباب ترکی است. ترکیه با فرض برخورداری از حق انحصاری مالکیت دونر، خواستار آن شده که این کباب محبوب آلمانی ها در رستوران ها و اغذیه فروشی های این کشور با همان مواد و روشی تهیه شود که در ترکیه درست و عرضه می شود. اما دولت آلمان زیر بار این درخواست نمی رود.
بعد از سفر دیپلماتیک و آشتی جویانه اشتاین مایر رئیس جمهور آلمان همراه با یکی از کباب‌زن‌های مهاجر ترک-آلمانی به ترکیه در اردیبهشت سال جاری به نظر نمی آمد که آنکارا و برلین بر سر مالکیت معنوی “دونر” اختلاف داشته باشند. در همان زمان رئیس‌جمهور آلمان، آقای «فرانک والتر اشتین‌مایر» در سفری سه روزه به ترکیه، یکی از کباب‌زن‌های مهاجر ترک-آلمانی و دونر ۶۰ کیلویی را هم با خود به آنکارا برد تا نزدیکی دو کشور را نشان دهد. ولی منتقدان به وی یادآوری کردند از دیپلماسی دونر کاری برنمی‌آید چون طعم تبعیض، عدم برخورداری از حقوق برابر و شهروند درجه دو بودن تندتر از آن است که بتوان لای “دونر” به خورد مهاجران ترک-آلمانی داد.
حالا چند ماه بعد از دیپلماسی دونر، بار دیگر کباب ترکی موضوع مشاجره ی ترکیه با آلمان و چالش اتحادیه اروپا شده است.
به گزارش یورونیوز ترکیه خواستار این شده که کباب ترکی که در این کشور و آلمان تحت عنوان دونر شناخته می‌شود تنها با روش‌های مورد پذیرش آنکارا طبخ شود. در ترکیه این غذا در اصل از گوشت بره درست می‌شود و پیشتر تنها در بشقاب به مشتریان ارائه می‌شد اما از دهه ۱۹۷۰ مهاجران ترک در برلین تصمیم گرفتند آن‌را در نوعی نان ساندویچی به نام پیتا هم سرو کنند. پس از آن مدل ساندویچی دونر هم چه در ترکیه و چه در دیگر نقاط اروپا رایج شد.
دونر از فعل ترکیه dönmek گرفته شده که به معنای «چرخش» است. برای آماده کردن این غذا باید ساعت‌ها گوشت در کنار گرما بچرخد تا رنگ آن تغییر و پخته شود. البته برخی از متخصصان صنایع غذایی می‌گویند به دلیل تراکم گوشت میکروارگانیسم‌های داخلی کباب ترکی هرگز کشته نمی‌شوند و ممکن است از نظر سلامتی تهدیدی متوجه افراد شود.
طبق پیشنهاد ترکیه به کمیسیون اروپا، برای پخت دونر باید از گوشت گاو حداقل ۱۶ ماهه استفاده و با مقادیر خاصی از چربی حیوانی، ماست یا شیر، پیاز، نمک، فلفل سیاه و قرمز و آویشن ترکیب شود و دیگر ارائه دهندگان این غذا اجازه ندارند مواد دیگری به آن بیفزایند.
برای مرغ هم از ترکیبات مشابهی استفاده می‌شود. ترکیه خواستار این شده که دونر در اروپا یکسان‌سازی شود و مراحل تهیه آن در قاره سبز به صورتی قاعده‌مند درآید. در حال حاضر فروشگاه‌های کوچک که عموما شهروندان کشورهای عربی و همچنین ترکیه مدیریت آن‌را برعهده دارند چه در اروپا که حتی در آمریکا و کانادا هم این دونر را به مشتریان ارائه می‌دهند و هر کدام هم با توجه به سلیقه خود این غذا را طبخ می‌نمایند.
حالا اما اگر مناقشه‌ای که از چند ماه پیش بین آلمان و اتحادیه تولیدکنندگان دونر کباب ترکیه به راه افتاده به نتیجه برسد فروشندگان این محصول در اروپا و به ویژه آلمان مجبور خواهند بود تنها از دستورالعمل مورد نظر ترکیه برای طبخ این غذا استفاده کننند.
اما این درخواست ترکیه چندان از سوی وزارت کشاورزی آلمان جدی گرفته نشده و مقام‌های آلمانی می‌گویند درخواست ترکیه خلاف منافع تولیدکنندگان در آلمان به شمار می‌رود. ضمن اینکه رستوران‌ها و اغذیه فروشی‌ها هم ضمن مخالفت با این خواسته ترکیه از دولت آلمان خواسته‌اند مقابل این موضوع به راه افتاده از سوی ترکیه بایستد.
طبق گزارش انجمن تولیدکنندگان دونر ترکیه در اروپا، این غذا تنها در آلمان ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو فروش سالانه دارد و میزان فروش آن در کل اروپا به بیش از ۳ و نیم میلیارد یورو هم می‌رسد. اما در صورتی که کمیسیون اروپا درخواست ترکیه برای تنظیم مقررات برای ارائه دونر را بپذیرد شرایط متفاوت خواهد بود و ارائه این غذا هم دیگر به سادگی پیشین نخواهد بود.
کمیسیون اروپا باید تا ۲۴ سپتامبر تصمیم بگیرد که آیا ۱۱ اعتراض به این درخواست ترکیه که از جمله از سوی وزارت غذا و کشاورزی آلمان طرح شده درست هستند یا خیر. این نهاد آلمانی در بیانیه‌ای گفته است که درخواست ترکیه مایه شگفتی شده است. در ادامه این بیانیه آمده: «کباب بخشی از آلمان است و تنوع در روش‌های تهیه آن نشان‌دهنده وجود تنوع در کشور ما است. تنوعی که باید هم همچنان حفظ شود. ما متعهد هستیم که اطمینان حاصل کنیم کباب دونر همانطور که اینجا تهیه و خورده می‌شود باقی بماند.»
استفاده از برخی سبزیجات، بوقلمون و همچنین کباب گوساله که همه آنها در آلمان محبوب هستند تحت درخواست ترکیه دیگر مجاز نخواهند بود.
چم اوزدمیر وزیر غذا و کشاورزی آلمان که خود اصالتا اهل ترکیه است در شبکه اجتماعی ایکس ضمن مخالفت با درخواست ترکیه تاکید کرد که طبغ دونر در آلمان نیازی به دستورالعمل آنکارا ندارد.
انجمن هتل‌ها و رستوران‌های آلمان هم در اعتراض به این درخواست ترکیه نوشته است که پیشنهادات آنکارا با روند آماده‌سازی مرسوم آلمانی‌ها برای دونر متفاوت است و وضع چنین مقرراتی می‌تواند به ایجاد مشکلات اقتصادی برای کباب فروشی‌ها و همچنین چالش‌های قانونی احتمالی منجر شود. این انجمن همچنین تاکید کرده اقتصاد دونر کباب در آلمان نباید تابع قوانین در ترکیه باشد و تنوع دونر باید حفظ شود.
شهرت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور پوپولیست ترکیه باعث شده که برخی از شهروندان ترکی که صاحب فروشگاه دونتر در آلمان هستند از مخالفت با مقررات پیشنهادی آنکارا بترسند چرا که نگرانند در زمان بازگشت به ترکیه با برخوردهای انتقام‌جویان دولت مواجه شوند.
اگرچه پاسخ رد کمیسیون اروپا به آنکار درمورد درخواست انحصار مالکیت معنوی کباب ترکی قابل پیش بینی است ولی معلوم نیست که ترکیه دست از چالش تجاری خود بردارد و از این لقمه چرب که زیر عنوان دفاع از پخت سنتی پیش می برد چشم بپوشد.
