مقاومت امری جاودانه و پایدار و مستمر در جوامع است که متناسب با شرایط تاریخی هر جامعه در اشکال متفاوتی پدیدار می شود. آنتونیو نگری
در وضعیت انسداد سیاسی طبیعی است که از هر تغییر هر چند اندک خوشحال باشیم. شکست جلیلی رفع اشرار بود که موجب خوشحالی بخشی از جامعه شد ولی پیروزی پزشکیان هنوز امید آفرین نیست زیرا هنوز نشانی از تغییر معنا داری که بشود به ان امید بست دیده نمی شود. امید کاذب سم مهلکی است که مقاومت جامعه را در مقابل استبداد از درون تهی می کند . تجربه زیستی این سالها به ما اموخته است که زود باور نباشیم زیرا هر انچه به فرمان بر قرار شود به راحتی ،به فرمان هم برچیده می شود در یک نظام ولایت محورتغییرات تا نهادینه نشود زیاد نمی توان به ان دل بست . توقیف مطبوعات و دستگیری روزنامه نگاران با استناد به قانون اقدامات تامینی مصوب ۱۳۳۹ در اردیبهشت ۱۳۷۹ یکی از دهها نمونه است که تجربه کرده ایم با یک فرمان بساط مطبوعات آزاد که باخون دل به دست آمده بود را یک شبه جمع کردند.
آنچه مسلم است هر دو جناح حاکمیت به این واقعیت پی برده اند که دیگر نمی توانند به شیوه گذشته حکومت کنند بحرانها دیگربه حد اشباع رسیده است. انباشتگی مشکلات اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی تنگنای سیاسی خارجی شرایط را به نظام، سخت و دشوار کرده است . نوع مواجهه رژیم به این بحرانها آینده را رقم خواهد زد . نگرش و عملکرد نظام حاکی از آن است که بیشتر هدفش، بازسازی و حفظ خود است .رژیم به شدت مراقب است خواسته ها از یک حد معین عبور نکند تا از کنترل خارج شود . مسئله نظام نه ریشه ها و ساختارهای بحران زا ،بلکه باز سازی روشهای ناکارامد گذشته وحفظ ساختارها ی موجود است. نظام به زعم خویش فکر می کند، می شود بدون تغییردر ساختارها و برنامه های بنیان کن با تعویض مدیران و با کمک متخصصین می توان از این بحرانها گذرکرد و دوباره خود را بازتولید کرد. شکل مواجهه با بحرانها ماهیت تغییر مورد نظر نظام را بر ملا می کند. به عنوان نمونه به دومورد اینجا اشاره می کنم.
در شرایطی که به اعتراف اقتصاددانان وکارشناسان خود رژِیم شکاف طبقاتی ، فقر، بیچارگی به حد نهایت رسیده است و ادامه حیات به بخش وسیع جامعه به امر دشواری تبدیل شده است نظام باز به سیاق گذشته فکر می کند می تواند بدون تغییر در ساختارسیاسی و اقتصادی با تغییر یک وزیر و کمک کارشناسان اقتصادی به ابر بحران اقتصادی فایق اید واز آن عبورکند . آنچه مسلم است جنس بحران اقتصادی در ایران بیش ازآنکه اقتصادی باشد ،سیاسی است بحران اقتصادی در ایران ساختاری است .ساختاری بدین معناکه شرایط کنونی به درجاتی از بحران رسیده است که برون رفت از ان صرفا به مدد انحلال ساختارهای موجود امکان پذیر است الیگارشی سیاسی با الیگارشی اقتصادی چنان در هم آمیخته و به چپاول غارت مشغول هستند که با اعداد وارقام معمول اقتصادانان قابل حل نیستند . .مورد دیگر مسئله حجاب اجباری زنان است .هیچ کدام از جناح های حکومتی با نفس مسئله اجباری بودن حجاب مخالفتی ندارند .بلکه مسئله انها شیوه برخورد است .
با تمام تفاصیلی که در بالا ذکر شد .بدین معنا نیست که نیروهای دمکراسی خواه وعدالت جو به آنچه که در جامعه جریان دارد بی تفاوت باشند .ما امروز در یک موقعیت ویژه قرار گرفته ایم باید تحلیل ها بر گرفته ازواقعیتهای موجودجامعه باشد ( بایک غوره سردی وبایک مویز گرمی ) نیروهای آزادیخواه و عدالت جو باید زمان شناس باشند ودر موقعیت حرکت کنند ..برای نیروهای راست برانداز، زمان و موقعیت معنا ندارد انها یکبار برای همیشه رابطه خود را با رژیم مشخص کرده اند . مسئله انها با نظام جنگ قدرت است انها حکومت را حق خود می پندارند و با هر تغییر و اصلاح بشدت مخالفند وآنرا سد راه خود می پندارند . جریان دیگری که سالها بود کنش سیاسی را تعطیل کرده بودند وبعد از انتخابات بسیار فعال شده اند . جریان اصلاح طلب محافظه کار دولت محور هست .این جریان بیشتر توسط اقای عباس عبدی و قو چانی و زید ابادی نمایندگی می شود .انها اصلاح طلبی را به یک نوع دین تبدیل کرده اند در دیدگاه آنها دورا ه بیشتر وجود ندارد . اصلاح از درون حکومت بهشت و هر راه دیگر دوزخ است . رستگاری فقط از مسیر اصلاح طلبی دولت محور عبور می کند این جریان نخبه گرا است به جامعه اعتقاد ندارند . .یاد داشت مورخ ۵./۶./۱۴۰۳با عنوان “سخنی با جناب اقای خاتمی” در روزنامه اعتما د عصاره اندیشه این جریان است . از دید گاه انها تغییرات و تحولات ا ز گذر گفت و گوها و بده بستان های سیاستمداران حرفه ای پشت درهای بسته ممکن است نه به واسطه ی حضور مردم در خیابانها یا همبستگی مردم برای رسیدن به خواست های جمعی
وضعیت جنبشی جامعه ی ایران مهمترین ویژگی از نیمه دوم دهه ی ۱۳۷۰به این سو بود .در این دوره بود که نارضایتی ها تبدیل به اعتراض های گسترده شده و وابان ۹۸ و جنبش زن،زندگی ، ازادی ،همه ی رخدادهای بعد از خود را تحت تاثیر قراردادند .دراین فضا بود که اقای عبدی اصلاح طلبان را به سکوت و انتظار دعوت می کند .او در یاد داشتی که در بالا اشاره شده می نویسد .”در سال ۱۳۹۷ در دیداری که با جنابعلی داشتم (خاتمی) دوست عزیز اقای خانیکی نیز حضور داشت .تحلیل خود را از شرایط سیاسی کشور تقدیم کردم و معتقد بودم که اسب یکدست سازی در حکومت زین شده است و مانعی را بر نمی تابد . در نتیجه شرایط کنونی برای کنشگری موثر سیاسی اصلاح طلبان به طور مشخص جنابعلی مساعد نیست و بهترین گزینه کنار کشیدن موقت از فعالیت سیاسی است “
سعید مدنی زندانی سیاسی در یک تحلیل مفصل از خیزش مهسا بنام”صد سال و صد روز معتقد است آنچه در صد روز از اواخر شهریور تا دی ۱۴۰۱ در جامعه ایران رخ داد ، فارغ از هرگونه پیامد و نتیجه سیاسی چنان اثرات عمیقی بر اندیشه ، روح و وجدان جامعه ی ایرانی گذاشت که تا سالها پس از این در باره ی ان سخن ها گفته و متن ها نوشته خواهد شد .به علاه ، به سختی می توان اینده ای را برای ایران تصور کرد که متاثر از اعتراضات اخیر نباشد “
به قول اقای سعید مدنی شرایط موجود محصول مبارزات مدام ودائمی جامعه است که حافظان وضع موجود واصلاح طلبان محافظه کار را تحت تاثیر قرار داده است ، نه عافیت طلبی اصلاح طلبان دولت محور.
اکنون به جای رادیکالیسم کم مایه ی راست افراطی و بی عملی اصلاح طلبان حکومتی جریانها ی ازادی خواه و عدالت جو باید به تقویت جامعه مدنی ، و تشکیلات بیندیشند .پرداختن به مسائل کارگران ، زنان ، اقوام ، حاشیه نشینان و همه ی انچه به تبعیض و خشونت مربوط می شود .اولویت نیروهای ازادیخواه وعدالت جوست .
