خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع اطلاعاتی اروپایی نوشت که ده‌ها پرسنل نظامی روسیه برای استفاده از سامانه موشک‌های بالستیک دوربرد فتح-۳۶۰ در ایران آموزش دیده‌اند و افزوده‌اند که انتظار می‌رود به زودی صدها سلاح هدایت‌شونده ماهواره‌ای برای استفاده در جنگ علیه اوکراین به روسیه تحویل داده شود.
به گزارش یورو نیوز، این دو منبع اطلاعاتی گفتند که گمان می‌رود نمایندگان وزارت دفاع روسیه در ۱۳ دسامبر در تهران با مقامات ایرانی قراردادی برای فتح-۳۶۰ و یک سامانه موشکی بالستیک دیگر ساخته شده توسط سازمان صنایع هوافضای دولتی ایران به نام ابابیل امضا کرده باشند. این مقامات به دلیل حساسیت موضوع، خواسته‌اند نامشان فاش نشود.
آنها با استناد به منابع اطلاعاتی محرمانه متعدد گفتند که پرسنل روسی به ایران سفر کرده‌اند تا نحوه کار با سامانه دفاعی فتح-۳۶۰ را که موشک‌هایی با حداکثر برد ۱۲۰ کیلومتر و کلاهک ۱۵۰ کیلوگرمی حمل می‌کند، بیاموزند. یکی از این منابع گفت تنها مرحله پس از آموزش، تحویل واقعی موشک‌ها به روسیه خواهد بود.
یک کارشناس نظامی گفت که مسکو موشک‌های بالستیک خود را دارد، اما در حالی که از کلاهک‌های ایرانی برای اهداف دورتر استفاده می‌کند، عرضه فتح-۳۶۰ به روسیه امکان می‌دهد تا زرادخانه بزرگ‌تری را برای اهدافی فراتر از خط مقدم به کار گیرد.
سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده گفت که این کشور و متحدانش در ناتو و شرکای گروه ۷ «در صورتی که ایران بخواهد دست به چنین نقل و انتقالاتی بزند، آماده پاسخگویی سریع و قدرتمندانه هستند».
این سخنگو گفت: «این امر به معنی شدت بخشیدن حمایت ایران از جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین به طرزی شگرف خواهد بود». کاخ سفید بارها نسبت به تعمیق مشارکت امنیتی بین روسیه و ایران از زمان آغاز تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین هشدار داده است.
رویترز که این مطلب را در روز جمعه ۹ اوت (۱۹ مرداد) منتشر کرده، می‌گوید وزارت دفاع روسیه به درخواست این خبرگزاری برای اظهار نظر پاسخ نداده است.
نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک در بیانیه‌ای اعلام کرد که جمهوری اسلامی یک مشارکت راهبردی بلندمدت با روسیه در زمینه‌های مختلف از جمله همکاری‌های نظامی ایجاد کرده است.
در این بیانیه آمده است: «با این وجود، ایران از منظر اخلاقی و تا پایان درگیری روسیه و اوکراین، از انتقال هرگونه سلاح، از جمله موشک‌هایی که به طور بالقوه می‌تواند در این جنگ از آن استفاده شود، خودداری می‌کند».
کاخ سفید تأیید نکرده است که ایران به پرسنل نظامی روسیه در مورد فتح-۳۶۰ آموزش می‌دهد یا این که در حال آماده شدن برای ارسال این تسلیحات به روسیه برای استفاده علیه اوکراین است.
دو منبع اطلاعاتی رویترز هیچ چارچوب زمانی دقیقی برای تحویل موشک های فتح-۳۶۰ به روسیه اعلام نکردند اما گفتند که این کار به زودی انجام خواهد شد. آنها هیچ اطلاعاتی در مورد وضعیت قرارداد موشک ایرانی ابابیل با روسیه ارائه نکردند.
یک منبع سوم اطلاعاتی از یک آژانس اروپایی به رویترز گفته که اطلاعاتی هم دریافت کرده مبنی بر اینکه روسیه سربازانی را برای آموزش استفاده از سامانه‌های موشکی بالستیک ایران به ایران فرستاده است، اما جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرده است.
منبع سوم که او نیز به دلیل حساسیت موضوع از ذکر نامش خودداری کرد، گفت که چنین آموزش‌هایی برای تسلیحات ایرانی ارائه شده به روسیه، روال معمول بین دو کشور است.
یک مقام ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود گفت که ایران به روسیه موشک و پهپاد فروخته اما موشک‌های فتح-۳۶۰ را ارائه نکرده است. این منبع افزود: «تهران برای فروش چنین تسلیحاتی به روسیه هیچ منع قانونی ندارد.»
این مقام مسئول با بیان اینکه ایران به روسیه سلاح برای استفاده در جنگ اوکراین نفروخته، گفت: «ایران و روسیه در خرید متقابل قطعات و تجهیزات نظامی مشارکت دارند.»
این مقام مسئول افزود: «مقامات ایرانی و روس در چارچوب همکاری‌های نظامی، اغلب بین دو کشور رفت و آمد داشتند.»
تا کنون، حمایت نظامی ایران از مسکو عمدتاً به پهپادهای تهاجمی شاهد محدود می‌شد که مقداری مواد منفجره را حمل می‌کردند و سرنگونی آنها آسان‌تر بود، زیرا از موشک‌های بالستیک کندتر هستند.
تسنیم، خبرگزاری نیمه‌رسمی ایران در ژوئیه ۲۰۲۳ اعلام کرد که این سامانه با موفقیت آزمایش شد و برگ جدیدی را توسط نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کشور گشود.
وزارت دفاع اوکراین تا این زمان در این زمینه اظهار نظر نکرده است.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا خاطرنشان کرد که مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران «ادعا کرده که می‌خواهد سیاست‌های ایران را تعدیل و با جهان تعامل کند، اما اقدامات بی‌ثبات‌کننده‌ای از این دست، با آن گونه لفاظی‌ها منافات دارد».
محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بر صادرات برخی موشک‌ها، پهپادها و سایر فناوری‌ها از سوی ایران در اکتبر ۲۰۲۳ به پایان رسید. با این حال، در میانه نگرانی‌ها از صادرات سلاح ایران به نیروهای نیابتی‌اش در خاورمیانه و به روسیه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریم‌ها علیه برنامه موشکی بالستیک تهران را حفظ کردند.
رویترز در ماه فوریه از تعمیق همکاری نظامی ایران و روسیه و علاقه مسکو به موشک‌های زمین به زمین ایران خبر داده بود.
این خبرگزاری در آن زمان به نقل از منابعش گفت که حدود ۳۰۰ موشک بالستیک سطح به زمین فاتح-۱۱۰ با برد بلندتر تحویل داده شده است. اما منابع اطلاعاتی اروپایی به رویترز گفتند که بر اساس اطلاعات آنها هنوز هیچ انتقالی صورت نگرفته است.
مقامات اوکراینی گزارشی از یافتن بقایای موشک‌های ایرانی در طول جنگ نداده اند.
