بازارهای جهانی سهام روز سه‌شنبه شاهد یک بازگشت مثبت بودند و بخشی از افت شدید روز گذشته را جبران کردند، ین ژاپن به طور ملایمی کاهش یافت. بهبود نسبی پس از آن رخ داد که مقامات بانک مرکزی با اظهار نظراتی سعی در آرام کردن نگرانی‌های سرمایه‌گذاران کردند.
شاخص نیکی ژاپن (.N225) بیش از ۱۰% افزایش یافت و به بالای ۳۴,۵۰۰ رسید، در حالی که در روز دوشنبه با افت شدید ۱۲.۴% به ۳۱,۴۵۸ واحد سقوط کرده بود. این بزرگترین افت روزانه از زمان بحران “دوشنبه سیاه” در سال ۱۹۸۷ بود.
وال استریت نیز بهبود یافت و برخی از افت‌های روز دوشنبه که به ۲.۲% رسیده بود را جبران کرد.
بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله خزانه‌داری نیز به ۳.۸۴% بازگشت، در حالی که در برخی مواقع به ۳.۶۶۷% رسیده بود.
مقامات فدرال رزرو تلاش کردند تا بازارها را مطمئن کنند. مری دیلی، رئیس فدرال رزرو سانفرانسیسکو، گفت جلوگیری از ورود بازار کار به رکود بسیار مهم است. دیلی اظهار داشت که امکان کاهش نرخ بهره در صورت لزوم وجود دارد و سیاست باید پیش‌نگر باشد.
ارزها نیز بخشی از افت شدید روز دوشنبه را معکوس کردند، دلار در برابر ین ژاپن و فرانک سوئیس افزایش یافت.
بازده اوراق قرضه خزانه‌داری نیز از کمترین حد خود روند صعودی پیدا کرد.
بوریس کوواچویچ، استراتژیست کلان جهانی در اتریش، گفت: “ارزیابی کف چنین افت‌های تاریخی پیچیده است و سرمایه‌گذاران احتمالاً پیش از بازگشت سرمایه به بازارهای سهام محتاط خواهند بود.”
انتظارات بازار این بود که فدرال رزرو نرخ بهره را در نشست سپتامبر خود ۵۰ واحد پایه کاهش دهد و این احتمال همچنان باقی وجود دارد.
در بازار فلزات گران‌بها، طلا تا روز سه‌شنبه جایگاه خود را محکم کرده و در روز با قیمت ۲,۴۰۸ دلار در هر اونس معامله شد. در حالی که شب قبل ۱.۵۲% کاهش یافته بود.
در بازار انرژی، قیمت نفت اوایل روز سه‌شنبه افزایش یافت. زیرا خطر یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه پس از خبر زخمی شدن چندین نفر از پرسنل آمریکایی در حمله به یک پایگاه نظامی در عراق بیشتر شده است.
دوشنبه سیاه
نگرانی از رکود اقتصادی آمریکا و شکل‌گیری حباب قیمت سهام شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات، بورس‌های جهان از نیویورک تا توکیو و لندن را روز دوشنبه زمینگیر کرد، در خاورمیانه و به ویژه در تهران و تل آویو نیز سایه جنگ موجب برقراری وضعیت قرمز در بازارهای سهام شد.
بازارهای مالی جهان صبح روز دوشنبه را با مخابره خبر سقوط تاریخی بورس ژاپن آغاز کردند. شاخص بورس توکیو (Nikkei 225) بیش از ۱۲ درصد پایین آمد تا بیشترین افت آن از سال ۱۹۸۷ تا کنون رقم بخورد.
کاهش قیمت سهام به سرعت به بازارهای مالی کره جنوبی، چین و اقیانوسیه هم سرایت کرد. در پی آغاز به کار بازارهای سهام در اروپا، شاخص ۴۰ شرکت برتر بورس فرانسه ( CAC 40) ۲.۸۴ درصد و شاخص بورس آلمان (DAX) هم ۳.۴۸ درصد افت کرد. بورس لندن نیز به کاهش ۳.۱ درصدی شاخص قیمت سهام ۱۰۰ شرکت برتر (FTSE 100) تن داد.
سقوط دومینووارِ بورس در شرق آسیا و اروپا پس از رقم خورد که بازارهای سهام در ایالات متحده طی معاملات روز جمعه گذشته شاهد ریزش ۳ تریلیون دلاری قیمت سهام شرکت‌های مختلف، به ویژه شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری اطلاعات بود.
سرمایه گذاران نگرانند که فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) کاهش موثر نرخ بهره بانکی را بیش از حد به تاخیر انداخته باشد؛ فرضیه‌ای که نگرانی‌ها در مورد بروز رکود در بزرگترین اقتصاد جهان را افزایش می‌دهد؛ رکودی که می‌تواند به سرعت تمامی جهان را فرا بگیرد.
در همین حال، گزارش روز جمعه وزارت کار آمریکا نشان داد که اقتصاد ایالات متحده در ماه گذشته تنها ۱۱۴ هزار شغل ایجاد کرده که بسیار کمتر از ژوئن و بسیار پایین‌تر از حد انتظار بود. همزمان، اعلام شد که نرخ بیکاری (۴.۳ درصد) به بالاترین سطح از اکتبر ۲۰۲۱ رسیده و سطح تولید کارخانه‌ها در یک هفته گذشته کاهش پیدا کرده است.
بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس در گزارشی اعلام کرد که احتمال وقوع رکود اقتصادی در ایالات متحده از ۱۵ درصد به ۲۵ درصد افزایش یافته است.
بدین ترتیب، تشدید نگرانی‌ها از شکل‌گیری رکود فراگیر در حالی بازارهای سهام را فرا گرفت که برخی برآوردها نشان داد که ارزیابی‌های اولیه در مورد تاثیر بلند مدت توسعه ابزارهای هوش مصنوعی بر سودآوری شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری اطلاعات بیش از حد بوده است.
بنابراین، وال‌استریت روز جمعه با فروش گسترده سهام شرکت‌های بزرگ همچون آمازون، مایکروسافت و اپل مواجه شد.
در حالی که سرمایه‌گذاران در انتظار واکنش فدرال رزرو و تغییر احتمالی تصمیم خود مبنی بر کاهش نرخ بهره از ماه آینده هستند، تاکید ایران بر دست زدن اقدامی تلافی‌جویانه علیه اسرائیل در واکنش به کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر ستیزه‌جویان حماس در تهران، بیش از پیش سایه وقوع جنگی فراگیر را بر فراز خاورمیانه گسترده است.
در چنین شرایطی، شاخص بورس تهران از روز چهارشنبه گذشته تا روز دوشنبه ۳ درصد کاهش یافت. بورس تل آویو هم طی پنج روز گذشته با افت ۸.۹۱ درصدی شاخص خود مواجه شد.
چشم‌انداز بازارهای سهام در سراسر جهان به تصمیم‌گیری بانک مرکزی ایالات متحده در آن سوی آتلانتیک و نیز سطح رویارویی تهران و تل آویو در خاورمیانه وابسته شده است.
خدا را شکر، خیال جنبش “چپ” راحت شد!
به سلامتی نئولیبرالیسم و سرمایه داری مالی یک صلوات بلند ختم کنید!