بنا بر اظهارات آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، مقدمات “توافق جامع” بین مسکو و تهران تکمیل شده است و این توافقنامه در “آینده‌ای نزدیک” به امضا می‌رسد.
آندری رودنکو، به تاس خبرگزاری رسمی روسیه گفت که تهیه پیش‌نویس این توافقنامه که دو سال و نیم طول کشید، پس از «آخرین مشورت‌های کارشناسان در ماه گذشته در مسکو»، اکنون به پایان رسیده است.
پزشکیان پیشتر به پوتین گفته بود تهران آماده است توافق را در ماه اکتبر امضا کند.
رسانه‌های ایران پیشتر گزارش داده بودند که در گفتگوی تلفنی آقای پوتین و مسعود پزشکیان، دو طرف بر تداوم روابط در «بالاترین سطح» تاکید کردند و پوتین ابراز امیدواری کرد توافق‌هایی که در دولت ابراهیم رئیسی حاصل شدند تداوم داشته باشند.
مسعود پزشکیان هم با پذیرش دعوت پوتین برای شرکت در نشست بریکس گفته بود تهران آماده است در همان نشست که قرار است در مهرماه در شهر کازان روسیه برگزار شود، این توافقنامه را امضا کند.
معاون وزیر خارجه روسیه امضای این توافق را “رویدادی تاریخی” توصیف و ابراز امیدواری کرد که امضای این سند که ویرایش آن به گفته او “تقریبا دو سال و نیم” طول کشیده، در “آینده‌ای نزدیک” صورت بگیرد.
یک ماه و نیم پیش خبرگزاری دولتی «ریا نووستی» به نقل از ضمیر کابلوف، مقام ارشد وزارت امور خارجه روسیه و نماینده ویژه ولادیمیر پوتین در افغانستان، نوشته بود که توافق همکاریهای همه‌جانبه ایران و روسیه به دلیل «مشکلاتی که شرکای ایرانی دارند موقتا تعلیق شده است».
اما ساعتی پس از انتشار این خبر دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، گفته بود که مسکو و تهران توافقنامه همکاری جامع را همچنان پیگیری می‌کنند «اگرچه ممکن است زمان‌بندی برخی رویدادها» تغییر کند. او تاکید کرد که «روسیه قصد دارد روابطش را با ایران توسعه دهد.»
چندی بعد سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در یک نشست خبری اعلام کرد متن توافقنامه جدید به طور کامل مورد توافق طرفین قرار گرفته، اما به دلیل «مشکلات اداری مربوط به طرف ایرانی هنوز قابل امضا نیست.»
انتشار این خبر بلافاصله با واکنش جمهوری اسلامی و روسیه مواجه شد از جمله به دلیل این گمانه‌زنی که «تعلیق» توافق ممکن است مربوط به کشته شدن ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان در سقوط بالگرد باشد.
سایت “خبرآنلاین” روز ۲۸ خرداد در گزارشی نوشت با توجه به اظهارات مقام‌های روسی به نظر می‌رسد پس از سقوط هلیکوپتر ابراهیم رئیسی و همراهانش، مسکو با نگرانی به تحولات سیاسی داخلی ایران چشم دوخته و امضای این توافقنامه را به بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام و تشکیل دولت جدید در تهران موکول کرده است. در این گزارش آمده بود: «ناظران سیاسی می‌گویند برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در ایران و احتمال روی کار آمدن میانه‌روها این تحلیل را بین مقامات روسیه تقویت کرده که احتمال تغییر رویکرد دولت آینده ایران در پیگیری سیاست دولت قبلی وجود دارد و ممکن است علیرغم تعیین سیاست‌های کلی نظام از سوی رهبر، در ابعاد اجرایی تغییرات محسوسی در نحوه اجرای توافقات ایران و روسیه صورت پذیرد.»
پس از برگزاری انتخابات و پیروزی مسعود پزشکیان، او در تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بر “پیگیری و اجرای توافقات صورت‌گرفته” میان دو کشور در دوران ریاست‌جمهوری رئیسی تأکید کرد و گفت تهران آماده است تا توافق جدید با روسیه را در جریان نشست کشورهای “بریکس” که قرار است ماه اکتبر امسال در شهر کازان روسیه برگزار شود، امضا کند.
در رسانه های رسمی دولتی در باره جزئیات سند توافق جامع همکاری روسیه و ایران، دو سال و نیم چانه زنی طرفین روی متن آن، علت تعلیق ناگهانی سند و آنچه که لاورف از موانع اداری و برطرف شدن آن صحبت می کند گزارشی منتشر نشده است. مسلما همکاریهای نظامی جمهوری اسلامی و روسیه در ۲۰ سال آینده بخشی از این توافق است که مردم ایران از جزئیات آن خبر ندارند.
گزارشگر بخش فارسی اسپوتنیک در تفسیر خود در باره ی مزایای سند جامع مورد نظر نوشته است: «وقتی که کشورها توافق همکاری جامع باهم دارند اگر در سطح بین المللی اتفاقی رخ دهد که به این توافق جامع لطمه می زند در کنار هم می ایستند.» و در مثال دیگر یادآوری کرده است: «اگر توافق همکاری های جامع میان ایران و روسیه و چین قبل از سال ۲۰۱۰ وجود داشت و فعال بود احتمال اینکه آمریکا بتواند در شورای امنیت تحریم های بین المللی بر علیه ایران وضع کند بسیار ضعیف می بود چون شانس آن وجود داشت که روسیه و چین آن را وتو کنند. »
با توجه به پنهانکاری در باره ی محتوای توافق جامع همکاری روسیه و ایران روشن نیست جمهوری اسلامی تا چه اندازه با هدف خنثی کردن وتوی آمریکا، انگلیس و فرانسه، دست مسکو را در تدوین سندی که قرار است به زودی امضا شود باز گذاشته است.
