خروج اصلاح طلبان از انفعال به منظور مشارکت در انتخابات – مهرزاد وطن آبادی

تا شروع تبلیغات کاندیداها کمتر از سه هفته باقی مانده است. در طول ۵روز ۸۰ کاندیدا ثبت نام کردند، که هرکدام بعد از ثبت نام بلافاصله تبلیغات را شروع  نمودند و به دنبال آن افکارسنجی هایی نیز منتشر گردید. به طور نمونه چند خبر از عزم اصلاح طلبان برای ورود به انتخابات می آورم.

 محمدعلی ابطحی در گفتگو با یک رسانه عربی آشکار می سازد : « جریان اصلاح‌طلب این بار تصمیم گرفته که برخلاف دوره‌های قبلی مشارکت فعالی در انتخابات پیش‌رو داشته باشد.

خبر دیگری می آید، « اصلاح‌طلبان تصمیم گرفتند از نامزدهای غیر اصلاح‌طلب حمایت نکنند، زیرا حسن روحانی آسیب زیادی به جریان اصلاح‌طلب وارد کرد.»  و افکارسنجی ها حاکی از برتری جبهه پایداری جهت حفظ موقعیت شان نیست! آیا عقربه شانس به سمت اصلاح طلبان در حرکت است؟ به گمان من اقبال به اصلاح طلبان و مستقل ها از افکارسنجی ها نیز استنتاج می شود .اگر انتخابات     ۱۴۰۰ در فضای بدون رقابت برگزار شد؛ انتخابات هشتم تیر از زمره انتخاباتی ترین سال های کل تاریخ است. چون هفتاد شش کشور جهان پای صندوق رای خواهندرفت، که بعضی از آنها خیلی مهم هستند. مثل انتخابات هند با یک میلیارد رای دهنده، انتخابات اوکراین که گرفتار جنگ با روسیه ست، چون معلوم نیست برگزار می شود یا نه، انتخابات تایوان (در گیرودار اختلاف با چین)  قرار است برگزار شود. و شاید مهمتراز همه، امسال احتمالا رقابت جو بایدن و دونالد ترامپ خواهد بود که ۵ نوامبر برابر ۱۵ آبان ۱۴۰۳خورشیدی برگزار می شود.

طبق برنامه ریزی قرار بود همچون گذشته انتخابات ایران ۶ ماه بعد از انتخابات آمریکا برگزار شود، ولی مرگ زودرس رئیس جمهور ایران باعث شد، این بار انتخابات ریاست جمهوری ایران قبل از انتخابات آمریکا برگزار شود. برای همین ضرورت دارد، هم نامزد های انتخاباتی، هم مردم و هم اپوزیسیون دریابند، که انتخابات ۸ تیر در چه بازده زمانی حساس و سرنوشت ساز برگزار می شود. 

هنوز برای کثیری از کنشگران چپ دشوار است تا نیک بنگرند و دریابند واقعیت چیست؟ به همین دلایل که انتخابات چهاردهمین ریاست جمهوری در چنین اوضاع جهانی، منطقه ای و داخلی برگزار می شود.

غفلت نباید کرد، یکی از شاخص ترین تمایز انتخابات اخیر تعدد کاندیداها از مشرب های سیاسی داخل کشور است، نامزدهایی که از گرایش های گوناگون درون و برون حکومتی آمده اند و گمان می رود، حاکمیت در صدد تغییر ریل برآمده است. این نکته ای است که باید بر آن تدقیق نمود و جای تامل بسیار دارد، زیرا بجز جبهه پایداری، هیچ‌یک ازگرایش های سیاسی از حرکت روی ریل‌گذاری قبلی حاکمیت یکدست راضی نبوده و نیستند. همچنین همه کاندیداها مدعی‌اند وآمده‌اند شرایط را بهبود بخشند، تا  وضعیت را تغییر دهند. ادعاهای تبلیغاتی از این قماش می تواند بیانگر تحلیل و ارزیابی ها شود، که حاکمیت قصد تغییر رویکرد دارد. برای همین باید دریابیم، چه بسا هر برنامه و هر نتیجه ای در تغییر رویکرد حاکمیت اثرگذار است. بنابراین یافتن پاسخی درخور که آیا جمهوری اسلامی با این فرصت یعنی انتخابات زودهنگام و ماقبل انتخابات آمریکا چه خواهد کرد؟  حائز اهمیت است.

دقت بیشتری می طلبد، تا دریافت که شاید بار دیگر در اوضاع بغرنج داخلی و خارجی امکان وقوع تحولاتی از عمق در حال جوشش است که باید احتمال سرریزشدن و تاثیرات آن را درنظر گرفت تا این بار هم نظیر تجارب قبلی تحولات جریان چپ را آچمز نکند.

آنچه که مانع آچمز شدن چپ برای چندمین بار می شود، دقت روی تجربه های گذشته می تواند باشد. این درست است که گاهی ممکن است، دوری از مشارکت اثرگذار باشد، تا قهر از صندوق چراغ قرمزی شود، که حاکمیت را متوجه خطرات عدم مشارکت جامعه کند. اما  کاربرد قهر با صندوق به عنوان یک سیاست مسلم امری غیرسیاسی است که چپ را از عرصه فعال بودن جهت اثرگذاری به وادی انفعال می برد.

بنابراین باید با این گمانه که اصرار دارد، تغییر رئیس جمهور تغییری جدی در سیاست های جمهوری اسلامی ایجاد نمی کند، به چالش برخاست. آیا واقعا چنین رویکردی در دستور کار هست که می توان با نگاهی دیگر افق آینده را ارزیابی کرد به نوعی که چپ در روند تغییر رویکرد حاکمیت عامل موثری شود؟ به گمان مکن چنین نیست و  جریان چپ برای خروج از انفعال و ورود به عرصه جامعه باید فعالانه به کارزار انتخاباتی وارد شود.                       

   در انتخابات پیش رو باید از نگاه غیرواقعی پرهیز کرد، از تردیدها کاست و اندکی بر جسارت سیاسی افزود، انتخابات ۸ تیر را باید متفاوت از انتخابات قبلی دید. با در نظرداشتن تعدد کاندیداها و تنوع رویکردهای متفاوت از گرایشات جناح های موجود، گمان می برم که در پستوی سیاست ایران خبری هست، که از آن بیخبریم و این بیخبری را هم باید در شناسایی پدیده ای که قرار است در انتخابات پیش رو اتفاق ببیفتد در نظر بگیریم و دچار مطلق گرایی نشویم.

اوضاع بغرنج منطقه و تنگ تر شدن حلقه تحریم ها جمهوری اسلامی را به این واداشته است، تا به چاره اندیشی بر بیابد که آیا باید بر برگشت ناپذیری سیاست های گذشته اصرار بورزد، یا جهت برون رفت از بحرانها و بازگرداندن امید به مردم چاره ای بیندیشد! تصور اینکه حاکمیت راه دوم را برگزیند غیرممکن نیست. اپوزیسیون باید راه تاثیرگذاری را بیابد.                                                                                                          در میان ما سالهاست این فکر وجود دارد که ما با جبهه تحریمی‌ها کاری نداریم و باید رای خاکستری و نظر اکثریت خاموش را جلب کرد. این درست است.

باید از کاندیداهای مطرح اصلاح طلب و مستقل خواست برنامه شان را برای ترغیب مردم به رای دادن اعلام کنند. در تأکید بر مطالبات اقشار مختلف جامعه کوتاهی نکنند. مطالبات طیفی را تشکیل می دهند، که شامل معضلات اقتصادی،‌مشکلات سیاسی مانند آزادی احزاب، مشکلات اجتماعی همچون رفع حجاب اجباری و برقراری رابطه با آمریکا می باشد. کاندیداها ی اصلاحات پس از حمایت مردم باید متعهد شوند که وعده های شان را زیر پا نگذارند.

جریان چپ نبایستی دوباره از نقطه پیشداوری حرکت کند. باید در پرتو هشیاری سیاسی ارزیابی نماید، که مشارکت در نهایت به چه نتیجه‌ای خواهد انجامید، یعنی آیا رویکرد حاکمیت مردم محور نیز خواهد بود، یا در بر پاشنه دیگری خواهد چرخید. به گمان من، موقعیت جمهوری اسلامی، اوضاع منطقه و شرایط داخلی فرصت چرخیدن در بر پاشنه گذشته را به جمهوری اسلامی نمی دهد. گشایش و تغییر فضای انتخابات و ایجاد فرصت برای حضور کاندیداهای مشرب های مختلف سیاسی نشانه هایی است، که امکان دوم را دشوار می کند.

مهرزاد وطن آبادی

چاپ کن