جولیان بورگر خبرنگار گاردین در واشنگتن: هنوز مشخص نیست چه کسی مسئول انفجار بمب در میان جمعیت در شهر کرمان در جنوب شرقی ایران است، اما هر کسی که پشت آن است آشکارا مایل است خطر شعله ور کردن یک جنگ منطقه‌ای را بیشتر کند.
در واشنگتن، مقامات به نقش احتمالی دولت اسلامی یا برخی از گروه‌های افراطی سنی وابسته، و عدم مشارکت اسرائیل و گروه شورشی مجاهدین خلق اشاره کرده‌اند که ظاهراً در پشت سر حملات گذشته در عمق ایران قرار داشته اند.
حملات قبلی عمدتاً ترورهای هدفمند، اغلب علیه دانشمندان، یا اقدامات خرابکارانه بوده است. مقامات آمریکایی و بریتانیایی استدلال می کنند بمباران روز چهارشنبه در کرمان با الگوی مورد نظر مطابقت ندارد. هدف آن، عزاداران چهارمین سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه پاسداران ایران و دشمن سرسخت اسرائیل و ایالات متحده بوده اند که توسط هواپیمای بدون سرنشین آمریکا کشته شد. اما این حمله اقدامی وحشتناکی بود که تعداد زیادی غیرنظامی در میان کشته شدگان برجای گذاشت. بنابراین این دلیلی برای انجام آن از سوی مجاهدین خلق و موساد وجود ندارد.
در ظاهر، رهبری ایران در روز چهارشنبه هیچ تردیدی در مورد عاملان این جنایت نشان نداد. رئیس جمهور، ابراهیم رئیسی، اسرائیل را به صراحت متهم کرد و هشدار داد “بهای تاسف باری” خواهد پرداخت. برای رژیم تهران غیرممکن خواهد بود واکنشی به بدترین حمله تروریستی از زمان تأسیس ایران نشان ندهد، اما رئیسی فضایی را فراهم کرد که مشخصاً به اقدام فوری انتقام‌جویانه متعهد نشود، او بر یک اقدام در زمان و مکان نامعلوم تاکید کرد.
در واشنگتن و تل آویو چنین ارزیابی می شود که ایران حداقل در شرایط کنونی خواهان درگیری با اسراییل و حامیان غربی آن نیست. شرکای منطقه‌ای ایران، حزب‌الله در لبنان و نیروهای حوثی در یمن، در همبستگی با رنج غزه، اسرائیل را به دردسر انداخته اند، اما حملات موشکی برون مرزی حزب‌الله و تهدید کشتیرانی توسط حوثی ها با هدفی پائین تر از آستانه ی مورد نیاز برای شعله ور کردن یک جنگ منطقه ای همه جانبه تنظیم شده است.
با این حال، استفاده از کالیبر مناسب یک موضوع ظریف است، به خصوص زمانی که با مواد منفجره قوی انجام شود. آن گاه خطر اشتباه محاسباتی شروع می شود و مدام افزایش می یابد.
بسیاری از پهپادها و موشک های پرتاب شده توسط حوثی ها در کشتیرانی دریای سرخ در روزهای اخیر توسط یک گروه ضربت به رهبری ایالات متحده رهگیری شده اند. به طور معجزه آسایی، هیچ تلفاتی در کشتی های مورد هدف وجود نداشته است. این شانس ممکن است ادامه پیدا نکند، و در حال حاضر گرایشی در پنتاگون وجود دارد که معتقد است حوثی‌ها تهدیدی برای کشتی رانی آزاد هستند و اجازه داده شده این تهدید بیش از حد طولانی شود.
در اولین ساعات شب سال نو، بالگردهای آمریکایی سه قایق حوثی ها را که در حمله به کشتی ها شرکت داشتند غرق کردند و خدمه آنها را کشتند. حملات مستقیم به سایت‌های موشکی و مراکز فرماندهی در یمن، که قبلاً به دلیل ترس از منحرف کردن روند صلح از آن اجتناب می‌شد، از جمله گزینه‌های نظامی روی میز است. روز چهارشنبه، ایالات متحده و ۱۱ متحد جهانی آن به حوثی ها هشدار دادند که “مسئولیت عواقب” حملات بیشتر به کشتی ها بر عهده ی آن ها خواهد بود.
یک مقام ارشد دولت آمریکا گفت: “من پیش بینی نمی کنم هشدار دیگری وجود داشته باشد. این بیانیه صرح است.”
در همین حال، غیرممکن است بدانیم در تهران محاسبات هزینه و فایده چگونه تحت تأثیر روند رو به افزایش حوادث از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر به غیرنظامیان در جنوب اسرائیل، قرار گرفته است.
در ۲۵ دسامبر، یکی از اعضای ارشد سپاه پاسداران در حمله هوایی اسرائیل به دمشق کشته شد و سپس روز سه شنبه، صالح العاروری، معاون سیاسی حماس، در یک حمله منتسب به اسرائیل در بیروت کشته شد . حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، ترور العاروری را «تجاوز آشکار اسرائیل به ضاحیه بیروت» خواند و با اشاره به حومه جنوبی لبنان که پایگاه سازمان اوست، تصریح کرد او آن حمله را، حمله به حزب‌الله و لبنان می‌داند.
دیپلمات‌ها در واشنگتن می گویند سفارت لبنان در واشنگتن به دولت بایدن اطمینان داده است این قتل باعث انتقام‌جویی‌های دسته‌جمعی حزب‌الله که می‌تواند باعث تشدید جنگ در امتداد مرز مورد مناقشه «خط آبی» بین اسرائیل و لبنان شود، نخواهد شد. اما دولت لبنان همیشه در ارزیابی های خود از اهداف حزب الله پیش بینی های درستی نکرده است.
یکی دیگر از عناصر بسیار پیش بینی نشده در آشفتگی های روزافزون، سیاست اسرائیل است. از ۷ اکتبر، اسرائیلی‌ها در مرز شمالی دیگر آمادگی تحمل حضور دشمن در آن سوی حصار را ندارند . ایالات متحده اکنون دو بار بلافاصله پس از حمله حماس در ماه اکتبر و سپس دوباره در حوالی کریسمس، برای جلوگیری از حمله پیشگیرانه اسرائیل به حزب الله که زرادخانه ای با تخمین بیش از ۱۲۰۰۰۰ موشک دارد، مداخله کرده است.
با این حال، واضح است وقتی نوبت به غزه یا لبنان می‌رسد، نگرانی‌های سیاسی داخلی بر فشار ایالات متحده بر نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، خواهد چربید.
یک دیپلمات اروپایی می گوید: «نتانیاهو آنقدر که همه انتظار داشتند به دیگران گوش نمی دهد. برای نتانیاهو، جنگ احتمالا فرصتی برای اصلاح و جبران ۷ اکتبر است، اما سیاست داخلی اش نیز در محاسبات او وجود دارد.»
شعار وزیران دولت اسرائیل با این حال یکسان است: اگر جامعه بین المللی کاری در مورد حضور حزب الله در مرز انجام ندهد، اسرائیل خود این موضوع را حل خواهد کرد.
ایالات متحده و فرانسه در ماه های اخیر به دنبال راه حل دیپلماتیک احتمالی با حضور نیروهای خارجی و ارتش لبنان به عنوان حائل بوده اند. گزینه دیگر تقویت مأموریت ضعیف فعلی نیروهای سازمان ملل متحد مستقر در امتداد خط آبی است. با این حال، پس از ترور العاروری و اکنون وحشیگری در کرمان، امید به چنین راه حلی مسالمت آمیز بیش از پیش کم رنگ شده است.
برگردان: همایون فرزاد
