در آخر هفته گذشته، محور بحثها در مجمع اروپایی در وین صلح، سیاست اجتماعی و دموکراسی بود.
مجمع اروپایی نیروهای چپ، سبز و مترقی European Forum of Left, Green and Progressive Forces، یک گردهمایی سالانه برای همه کسانی است که برای اروپایی بهتر و اتحادیهای دیگر تلاش میکنند. این نشست که در سال ۲۰۱۷ در مارسی شکل گرفت و با الهام از «فوروم اجتماعی جهانی» پورتو آلگره آغاز شد، این بار در وین نهمین دوره خود را برگزار کرد. نمایندگان احزاب چپ، سبز و سوسیالدموکرات، اتحادیههای کارگری، سازمانهای غیردولتی و جامعه مدنی درباره اروپایی دیگر و مسیر رسیدن به آن بحث کردند. عنوان نشست این بود: «برای صلح، عدالت اجتماعی و اقلیمی».
تراکم چهرههای سیاسی برجسته در وین بسیار بالا بود؛ از سیاستمدار بریتانیایی چپگرای جرمی کوربین گرفته تا هاینتس بیربائوم، رئیس هیئت مدیره بنیاد رزا لوکزامبورگ (RLS) در آلمان، و هلن بیدار، معاون شهردار پاریس، تا سوکراتیس فاملوس، رئیس حزب سیریزا در یونان و والتر بایر، رئیس حزب چپ اروپایی (EL). این «سازمان چتری» متشکل از نزدیک به پنجاه حزب عضو و ناظر و شریک، متولی اصلی مجمع اروپایی است. بایر در گفتوگو با روزنامه «nd» تأکید کرد: «این نشست فرصتی بینظیر است تا فراتر از مرزهای احزاب و سازمانها درباره بدیلهای اروپا مشورت کنیم و برای اقدامات مشترک توافق کنیم. ما میخواهیم با سیاست ریاضت مقابله کنیم، در برابر نظامیسازی ایستادگی کنیم و برای عدالت اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی مبارزه کنیم.»
کورنلیا هیلدبراند از اتاق فکر چپ اروپایی Transform!Europe در همان ابتدای نشست به ضرورت این اقدامات اشاره کرد. او گفت: «در اروپا هر پنج کودک، یکی در فقر رشد میکند.» همچنین تأکید کرد که ده درصد بالای اروپاییها دو سوم ثروت کل را در اختیار دارند، در حالی که نیمه پایین فقط ۱٫۲ درصد از آن را دارد. با این حال، تنها ۱۴ درصد از بودجه اتحادیه اروپا برای اقدامات اجتماعی مانند مبارزه با فقر، آموزش و اشتغال اختصاص یافته است. هیلدبراند افزود: «تمام اینها در پسزمینه جنگ در اروپا و تشدید بحران اقلیمی رخ میدهد؛ بحرانی که سالانه میلیاردها هزینه بر جا میگذارد.»
وضعیت بیکاری و بحران صنعت
بایر اتریشی نیز در سخنرانی خود بر وخامت اوضاع تأکید کرد. او به نخستوزیر سوسیالدموکرات سابق اتریش، برونو کرایسکی، اشاره کرد که گفته بود: «چند میلیارد بدهی کمتر از دهها هزار بیکار مرا نگران میکند.» اما به گفته بایر، امروز صدها هزار بیکار در اتریش و ۱۳ میلیون نفر در سراسر اروپا وجود دارد و صنعت اروپا در بحران است. هاینتس بیربائوم رئیس هیئت مدیره بنیاد رزا لوکزامبورگ این تصویر را حتی تیرهتر توصیف کرد: به گفته این استاد اقتصاد، اقتصاد اتحادیه اروپا توسط ایالات متحده آمریکا، جنگها و تسلیحات و بحران آب و هوا تهدید میشود.
مبارزه با راست افراطی
در تمام بحثها بر این نکته تأکید شد که عدالت اجتماعی و اقلیمی بهطور جداییناپذیر با مبارزه علیه راست افراطی مرتبط است. بایر تأکید کرد: «این مبارزه در حوزه سیاست اجتماعی و اقتصادی پیروز یا شکست خواهد خورد.» افزایش ناامنی در میان طبقه متوسط اجتماعی و سیاسی، زمینه را برای نیروها و احزاب راست پوپولیست و راست افراطی فراهم میکند. هماکنون راست رادیکال در یکسوم کشورهای اتحادیه اروپا در دولت مشارکت دارد و پس از انتخابات جمهوری چک، در پنج کشور، نخستوزیران را از میان خود دارد. کوربین تأکید کرد که «تقویت هولناک راست افراطی» عمدتاً ناشی از عقبنشینی سیاست اجتماعی است.
مارکوس اشتروهمایر، دبیر بینالملل اتحادیه کارگری اتریش (ÖGB)، درباره انتخابات اخیر در هلند توضیح داد: پیروزی حزب چپلیبرال D66 و قرار گرفتن حزب راست پوپولیست PVV به رهبری خیرت ویلدرز در رتبه دوم، ناشی از تمرکز D66 بر مسائل اجتماعی، بهویژه کمبود مسکن و اجارههای بالا بود.
تجربههای «وین سرخ»
مسکن قابلپرداخت برای همه تقریباً بهطور طبیعی یکی از موضوعات اصلی نشست وین بود. هیلدبراند یادآور شد که یکدهم خانوارها بیش از ۴۰ درصد درآمدشان را برای مسکن میپردازند. حزب چپ اروپایی (EL) مسکن را به یکی از محورهای اصلی کار سیاسی خود تبدیل کرده و در وین یک نشست کامل پلنوم به این موضوع اختصاص داشت. فعالان از افزایشهای اخیر هزینههای مسکن خبر دادند: ۱۵ درصد در پرتغال و ۱۲ درصد در کرواسی. بهطور کلی، هزینههای مسکن در اروپا از سال ۲۰۱۰ تاکنون ۶۰ درصد افزایش یافته است.
در این زمینه، تجربه اتریش و شهر وین، جایی که تضمین مسکن قابلپرداخت بهتر از دیگر کشورها عمل میکند، مورد توجه قرار گرفت. اشتروهمایر گفت: «وین سرخ هنوز زنده است و این را میتوان بهویژه در موضوع اجاره مشاهده کرد. با مدل تعاونی خود، به کارگران نزدیک میشویم و همراه با شهرداری وین تلاش میکنیم قیمتها را کنترل کنیم.» هرچند حتی در وین هم اجارهها طی سالهای اخیر ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است. نمایندگان دیگر شهرها نیز برای مطالعه «مدل وین» به این شهر میآیند.
نمونههای مثبت دیگر
نمونههای موفق نقش مهمی در سایر میزگردها داشتند؛ میزگردهایی که به مبارزه با سیاست ریاضت، نظامیسازی، فمینیسم، خاورمیانه، نقش اتحادیههای کارگری و حفظ دموکراسی میپرداختند. یک فعال سندیکایی قبرسی از همکاری فراتر از خط تقسیم جزیره خبر داد و یک فعال فرانسوی درباره ابتکاری محلی علیه بخارهای سمی کارخانهها گزارش داد. فعال اقلیمی فیلی کافمان پروژه «Wir Fahren Gemeinsam» را معرفی کرد که هدف آن بهبود شرایط کاری کارکنان حملونقل، بهویژه رانندگان اتوبوس است. او به «nd» گفت: «این کمپین دو مسئله مهم زمان ما را به هم پیوند میدهد: عدالت اجتماعی طبقه کارگر و بحران اقلیم. همکاری با کارگران تنها راه پیشبرد هم در حوزه اجتماعی و هم محیطزیست است.»
خط اصلی: صلح
مسئله صلح، در تمام جلسات عمومی و کارگاهها موضوع مشترک بود. بحثها درباره جنگ روسیه در اوکراین نیز بخشی از این موضوع بود؛ شرکتکنندگان با وجود اختلافنظر درباره میزان حمایت از اوکراین، همعقیده بودند که این جنگ باید سریع و بهصورت دیپلماتیک پایان یابد. رویکرد اسرائیل در غزه تقریباً بهطور یکصدا محکوم شد و همبستگی با مردم فلسطین اعلام گردید. در بیانیه پایانی آمده است: «ما منطق بلوکها، تسلیح و نظامیسازی را رد میکنیم و تعهد خود را به راهحل مذاکرهای مناقشات تأیید میکنیم.» از دیگر محورهای بیانیه میتوان به مطالبه بازتوزیع ثروت اجتماعی، گذار انرژی عادلانه، دموکراتیک و پیشرو و حفاظت از حقوق دموکراتیک، بهویژه حقوق زنان، اشاره کرد.
سند پایانی وین، در ادامه سنت فورومهای پیشین از مارسی تا بوداپست ۲۰۲۴ قرار دارد. با این حال، چپهای جوان اتریش، جلوهای ویژه به گردهمایی امسال افزودند: در دفتر مرکزی اندیشکده چپگرای اروپایی، کمونیستهای جوان یک مهمانی هالووین ترتیب دادند و از شرکتکنندگان گردهمایی اروپا دعوت کردند. با این حال، اینکه چه کسی جایزه اول ترسناکترین لباس را برد، همچنان یک راز باقی ماند.
