در حالی که ارزیابی تازه سازمان ملل نشان میدهد غزه پس از دو سال جنگ زیر بیش از ۶۱ میلیون تُن آوار مدفون شده و سهچهارم ساختمانهای آن از میان رفتهاند، نهادهای امدادی نسبت به ادامهی ممانعت اسرائیل از ورود کمکها هشدار دادهاند. همزمان، واشنگتن از گفتوگو با متحدان منطقهای برای تشکیل یک نیروی چندملیتی بینالمللی در غزه خبر داده است.
هشدار سازمان ملل: فاجعه زیستمحیطی و انسانی
بر پایهی گزارش جدید برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP)، نزدیک به دو سوم این حجم از آوار در پنج ماه نخست جنگ ایجاد شده و تنها از آوریل تا ژوئیه ۲۰۲۵ حدود هشت میلیون تُن نخاله ساختمانی عمدتاً در جنوب غزه، میان رفح و خانیونس، انباشته شده است. این نهاد هشدار داده است که ۲.۹ میلیون تُن از آوارها آلوده به مواد خطرناک صنعتی است و خطر «دههها آلودگی خاک و آب» را در پی دارد.
بر اساس تصاویر ماهوارهای مرکز فضایی سازمان ملل، از زمان آغاز جنگ در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، بیش از ۱۹۳ هزار ساختمان در غزه ویران شده که معادل حدود ۷۸ درصد کل سازههای شهری پیش از جنگ است. کارشناسان میگویند پاکسازی این حجم از ویرانی به چند دهه زمان نیاز دارد.
بحران کمکرسانی و اعتراض نهادهای بینالمللی
در حالی که وضعیت انسانی غزه همچنان بحرانی است، سازمانهای مردمنهاد بینالمللی از جمله «بنیاد انساندوستانه غزه» (GHF) اعلام کردهاند آمادهاند پس از آتشبس اخیر که با میانجیگری آمریکا برقرار شد، ارسال کمکها را از سر بگیرند. این نهاد آمریکایی، که بهدلیل نقش مبهمش در توزیع کمکها مورد انتقاد قرار گرفته، اعلام کرده است «دستور آمادهباش» دریافت کرده اما تا اطلاع ثانوی اجازه فعالیت ندارد.
به گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل، در ماههای گذشته صدها فلسطینی هنگام مراجعه به مراکز توزیع کمکهای GHF هدف تیراندازی نیروهای اسرائیلی قرار گرفته و کشته شدهاند. گروهی از گزارشگران ویژه سازمان ملل در ماه اوت خواستار انحلال این بنیاد شده بودند.
اظهارات روبیو: تقسیم غزه دائمی نخواهد بود
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، روز شنبه گفت ایالات متحده «هیچگونه تقسیم دائمی غزه» را نمیپذیرد، هرچند نیروهای اسرائیلی همچنان در بخشی از نوار غزه باقی ماندهاند. او در مسیر پرواز از اسرائیل به قطر تأکید کرد که هدف نهایی واشنگتن، تشکیل یک نیروی چندملیتی بینالمللی برای تأمین امنیت و نظارت بر بازسازی غزه است.
روبیو توضیح داد: «طرح ما ایجاد یک نیروی ثبات بینالمللی است که مرحلهبهمرحله کنترل امنیت را در سراسر غزه در دست گیرد تا منطقه کاملاً غیرنظامی شود. اسرائیل گفته است قصد اشغال دائمی غزه را ندارد.» او افزود که این موضوع در نشست روز یکشنبه در دوحه با کشورهای عربی بررسی خواهد شد.
عملیات و درگیریها در غزه و کرانه باختری
در حالی که روند آتشبس شکننده ادامه دارد، ارتش اسرائیل اعلام کرد روز شنبه در منطقه نُصَیرات در مرکز غزه، یکی از اعضای گروه جهاد اسلامی را هدف حمله هوایی قرار داده است. منابع بیمارستانی در بیمارستان «العوده» از زخمی شدن دستکم چهار نفر خبر دادند.
در کرانه باختری نیز خشونت شهرکنشینان اسرائیلی علیه فلسطینیان ادامه یافت. خبرگزاری وفا گزارش داد بیش از ۲۰ شهرکنشین نقابدار با حمایت سربازان اسرائیلی به روستای بدوی «مُخِمص» در جنوب رامالله حمله کرده و درختان زیتون را به آتش کشیدند. در حادثهای جداگانه در شهر صُریف در شمال غرب الخلیل، دو مرد سالمند ۸۲ و ۷۲ ساله به دست شهرکنشینان مسلح مجروح شدند.
همزمان، نیروهای اسرائیلی با یورش به جنین خانهای را در شهر محاصره کرده و به گفته منابع محلی به سمت دوربینهای امنیتی آتش گشودند.
دیدار ترامپ با امیر قطر در مسیر آسیا
در بعد دیپلماتیک، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در مسیر سفر به آسیا در پایگاه هوایی «العدید» در دوحه توقف کرد و با شیخ تمیم بن حمد آلثانی، امیر قطر، و شیخ محمد بن عبدالرحمان آلثانی، نخستوزیر این کشور، دیدار کرد. کاخ سفید اعلام کرد دو طرف درباره تقویت توافق آتشبس و ادامه نقش قطر در میانجیگری منطقهای گفتوگو کردهاند. ترامپ گفت: «نقش قطر در برقراری صلح خاورمیانه حیاتی است و من از همکاری آنها سپاسگزارم.»
تهدیدهای نظامی اسرائیل ادامه دارد
ایزرائل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل، مدعی شد که هنوز ۶۰ درصد از تونلهای حماس در غزه باقی مانده و «نابودی کامل این زیرساختها» را شرط اصلی پیروزی دانست. او گفت دستور داده است ارتش «تخریب تونلها را در منطقه موسوم به خط زرد» ــ که هماکنون زیر کنترل اسرائیل است ــ در اولویت قرار دهد.
در شمال، ارتش اسرائیل اعلام کرد در حملهای هوایی در جنوب لبنان یک فرمانده ضدزره حزبالله را کشته است؛ ادعایی که منابع لبنانی هنوز تأیید نکردهاند.
تحولات انسانی و سیاسی
به گفته کارشناسان سازمان ملل، با وجود آتشبس نسبی، خطر انفجار دهها هزار بمب و مهمات عملنکرده در سراسر غزه همچنان باقی است و عملیات پاکسازی ممکن است دهها سال طول بکشد. همزمان، سازمانهای امدادی از تداوم رد مجوزهای حملونقل کمکها از سوی اسرائیل خبر میدهند و هشدار دادهاند که در صورت ادامه محدودیتها، بحران انسانی بار دیگر شدت خواهد گرفت.
