در آستانهی رأیگیری سالانهی سازمان ملل دربارهی محاصرهی ایالات متحده علیه کوبا، بار دیگر بحث فشارهای واشنگتن و مقاومت هاوانا به صدر اخبار جهان بازگشته است. این محاصره که بیش از شصت سال ادامه دارد، از سوی اکثریت قاطع کشورها ناقض حقوق بینالملل دانسته میشود. در حالیکه آمریکا تلاش دارد با تهدید و تبلیغات دولتهای دیگر را وادار به همراهی کند، موج تازهای از همبستگی جهانی در پشتیبانی از کوبا شکل گرفته است.
یک هفته پیش از سیوسومین رأیگیری مجمع عمومی سازمان ملل برای لغو محاصرهی آمریکا علیه کشورش، وزیر خارجهی کوبا، برونو رودریگس، ایالات متحده را متهم کرد که کشورهای دیگر را تحت فشار قرار میدهد. او روز چهارشنبه در هاوانا اعلام کرد که ایالات متحده در چارچوب یک کارزار جهانی بیسابقه میکوشد با تهدید، باجخواهی و انتشار اطلاعات گمراهکننده، بهویژه دولتهای آمریکای لاتین و اروپا را وادار به عقبنشینی کند.
در یک نشست خبری، رودریگس نامههایی از وزارت خارجهی آمریکا به تاریخهای ۸ و ۱۷ اکتبر را ارائه کرد که به گفتهی او، برای شماری از دولتها فرستاده شده و حاوی «تلاشهای مستقیم برای ارعاب» بودهاند. از جمله ابزارهای فشار ذکرشده در این نامهها، میتوان به عدم صدور ویزا، افزایش تعرفههای تجاری و اعمال تحریم علیه شرکتهای خصوصی اشاره کرد. پیشتر خبرگزاری رویترز از دستور وزارت خارجهی آمریکا به تاریخ دوم اکتبر گزارش داده بود که بر اساس آن، سفارتخانههای آمریکا موظف شدهاند در کشورهای میزبان خود برای «تغییر رفتار رأیدهی» در این موضوع تلاش کنند. به گفتهی رودریگس، طراح اصلی این کارزار مارکو روبیو، وزیر خارجهی آمریکا است که از طریق واسطهها، بهویژه در آمریکای لاتین و اروپا، در پی تغییر فضای سیاسی است.
کوبا از سال ۱۹۹۲ تاکنون هر ساله قطعنامهای را برای محکومیت محاصرهی بیش از شصتسالهی ایالات متحده ارائه میکند. سال گذشته، ۱۸۷ کشور به این قطعنامه رأی موافق دادند، تنها ایالات متحده و اسرائیل مخالف بودند و مولداوی رأی ممتنع داد.
بهمنظور مقابله با انزوای مستند خود در سطح بینالمللی، دولت واشنگتن این بار میکوشد دستکم چند دولت راستگرا را با خود همراه کند. یکی از محورهای اصلی تبلیغاتی این کارزار این ادعاست که کوبا «تهدیدی برای صلح جهانی و امنیت بینالمللی» است. رودریگس این ادعا را «پوچ و توهینآمیز» خواند و یادآور شد که هاوانا میزبان اجلاس اعلام آمریکای لاتین و کارائیب بهعنوان «منطقهای برای صلح» بوده است. او گفت: «در حالیکه ایالات متحده با محاصرهی خود میخواهد گرسنگی، ناامیدی و سرنگونی دولت ما را برانگیزد، همزمان کوبا را تهدیدی برای صلح معرفی میکند. این ریاکاری از هر توصیفی فراتر است.»
رودریگس همچنین اتهام مطرحشده در نامههای آمریکایی را مبنی بر اینکه کوبا ۲۰ هزار مزدور برای جنگ در اوکراین در اختیار روسیه قرار داده، «دروغی آشکار» دانست. بر اساس گزارشی از رویترز، وزارت خارجهی آمریکا مدعی است هاوانا «بهطور فعال» با هزاران شهروند کوبایی از روسیه حمایت میکند که گویا «در کنار نیروهای روسی میجنگند». طبق گزارش خبرگزاری اسپانیایی «افه»، منبع این اتهامات بیاساس، سازمان اطلاعات نظامی اوکراین (GUR) و یکی از نمایندگان حزب «خدمتگزار مردم» وابسته به رئیسجمهور ولودیمیر زلنسکی بوده که در یک گردهمایی تبعیدیان ضدانقلاب کوبایی در میامی چنین ادعاهایی را مطرح کرده است.
رودریگس در پاسخ گفت: «مردم کوبا میدانند جنگ یعنی چه. ما قربانی تروریسمی بودهایم که از میامی سازماندهی میشد.» او افزود که تهمتهای آمریکا او را به «بدترین دوران جنگ سرد» یادآور میشود. وزارت خارجهی کوبا (مینرکس) نیز مجدداً بر سیاست «تحمل صفر در برابر مزدوری» تأکید کرد. بر پایهی آمار رسمی، تاکنون ۲۶ نفر به اتهامهای مربوطه به حبسهایی بین پنج تا چهارده سال محکوم شدهاند.
در کنار انتشار اخبار جعلی دربارهی مشارکت احتمالی کوبا در جنگ، واشنگتن همچنین کارزار قدیمی علیه «بریگادهای پزشکی بینالمللی کوبا» را از سر گرفته و آنها را «شکل نوینی از بردهداری» میخواند. هدف از این حملات، خدشهدار کردن اعتبار جهانی بیش از ۶۰۵ هزار متخصص سلامت کوبایی است که از سال ۱۹۶۳ در ۱۶۵ کشور جهان بیش از ۱٫۹ میلیارد درمان انجام دادهاند. تنها «تیپ هنری ریوه» در ۵۵ کشور بیش از هشت میلیون بیمار را درمان کرده است. روزنامهنگار کلمبیایی، هرناندو کالوو اوسپینا، در واکنش به این حملات نوشت: «آنجا که ایالات متحده و اروپا سرباز، تانک و بمب میفرستند، کوبا پزشک اعزام میکند.»
به موازات این کارزارهای بدنامسازی، رسانههای غربی نیز این روزها روایتی را ترویج میکنند که میکوشد آثار فاجعهبار اقدامات اجباری آمریکا را کماهمیت جلوه دهد. چنین استدلالی ظاهراً بهعنوان توجیهی برای دولتهایی بهکار میرود که زیر فشار واشنگتن تسلیم میشوند. در همین راستا، خبرگزاری «افه» در ۱۳ و ۲۰ اکتبر دو گزارش تقریباً یکسان منتشر کرد که در آنها «هشت تن از شناختهشدهترین اقتصاددانان مستقل کشور» اظهار میدارند: «تحریمهای آمریکا اقتصاد کوبا را تضعیف کرده و توان بالقوهی آن را محدود میکنند، اما علت بنیادی بحران شدید کنونی نیستند.»
در ادامهی گزارش آمده بود که زمان انتشار این اظهارات تصادفی نیست و موضوع درست پیش از رأیگیری مجمع عمومی دربارهی قطعنامهی سالانهی هاوانا دوباره در دستور کار رسانهها قرار گرفته است. پیام اصلی که این «اقتصاددانان مستقل» سالهاست تکرار میکنند، روشن است: «اکثریت کارشناسان مورد پرسش، نخستین علت بحران اقتصادی شدید کوبا را در نظام سیاسی و اقتصادی خود جزیره میدانند.»
با وجود تهاجم رسانهای و سیاسی آمریکا، رودریگس انتظار دارد که قطعنامهی کوبا بار دیگر با اکثریتی قاطع به تصویب برسد. او تأکید کرد: «اکثر کشورها میدانند که محاصره، علت اصلی مشکلات اقتصادی کوباست و هر روز رنج انسانی ایجاد میکند.» وی پیشبینی کرد که مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر سیاست آمریکا را قاطعانه محکوم خواهد کرد و این، نشانهای از همبستگی فزایندهی جهانی با این جزیره خواهد بود.
در آستانهی رأیگیری سازمان ملل، در کشورهای مختلف اروپا و سایر نقاط جهان، تجمعهایی در حمایت از لغو محاصرهی کوبا برگزار میشود. در آلمان نیز کنشگران همبستگی بینالمللی روز ۲۹ اکتبر در برلین با شعار «سازمان ملل را تقویت کنیم – محاصرهی آمریکا علیه کوبا را لغو کنید!» گرد هم خواهند آمد.
