فهرست رسمی وزارت بهداشت غزه تا پایان ژوئیه ۲۰۲۵ شامل ۶۰هزار و ۱۹۹ قربانی است که یکسومشان کودکاند؛ آماری که «کامل» نیست، زیرا هزاران نفر زیر آوار و قربانیان غیرمستقیمِ قحطی و بیماری هنوز شمرده نشدهاند.
روزنامه گاردین با انتشار دادههای رسمی درباره اسامی و جزئیات بیش از ۱۸ هزار کودک فلسطینی که از آغاز حملات اسرائیل به غزه جان باختهاند، تصویری بیسابقه از ابعاد انسانی این فاجعه ارائه کرده است.
این پروژه چندرسانهای که امروز (چهارشنبه ۱۶ مهرماه ۱۴۰۴) بهمناسبت دومین سالگرد جنگ غزه منتشر شد، بر پایه فهرست رسمی وزارت بهداشت غزه در تاریخ ۹ مرداد ۱۴۰۴ و با گردآوری و تطبیق این دادهها با گزارشهای میدانی و منابع مستقل تنظیم شده است. گاردین در قالب یک صفحه تعاملی، نام، سن، محل سکونت و تاریخ شهادت هر کودک را ثبت کرده و نوشته است: هر عدد، کودکی است که لبخند، رؤیا و آیندهاش ناتمام ماند.
گاردین در توصیف گستره مرگ و ویرانی در غزه نوشته است که فهرست بلند کودکان کشتهشده تنها مجموعهای از نامها نیست، بلکه سندی است از نابودی یک نسل. این رسانه تأکید کرده که در برخی خانوادهها، تمام اعضا از جمله نوزادان از میان رفتهاند و در بسیاری از موارد، هیچ بازماندهای برای شناسایی اجساد وجود ندارد.
گزارش تازهای که بر پایه فهرست نامهای قربانیان وزارت بهداشت غزه تهیه شده، میگوید تا پایان ژوئیه ۲۰۲۵ دستکم ۱۸هزار و ۴۵۷ کودکِ زیر ۱۸ سال بهطور مستقیم در اثر حملات اسرائیل جان باختهاند؛ فهرستی که مجموع کشتهها را ۶۰هزار و ۱۹۹ نفر ثبت کرده است. این فهرست به دلیل قواعد سختگیرانه ثبت—اتکا به شناسایی جسد و عبور از سردخانه بیمارستان—هم معتبر است و هم بهناگزیر ناقص: هزاران تن هنوز زیر آوار ماندهاند و مرگهای ناشی از قحطی، کمآبی، نبود دارو و توقف درمانهای حیاتی (از آنتیبیوتیک تا سرطان) در آن جای نمیگیرد.
به تعبیر نهادهای علمیِ سنجش آثار جنگ، تقریباً «یک کودک از هر ۵۰ کودکِ ساکن غزه پیش از جنگ» کشته شده است؛ میانگینِ دلخراشی که به زبان ساده یعنی طی نزدیک به دو سال، هر ساعت یک دختر یا پسر جان داده است.
روایتها نشان میدهد که مرگها بهندرت «تکنفره» است: خواهر و برادرها، همبازیها و چند نسل از یک خانواده، با یک بمباران یا شلیک توپخانه با هم از دست رفتهاند؛ حتی قربانیان تیراندازی تکتیراندازها یا کوادکوپترها نیز گاه «گروهی» به بیمارستان میرسند.
در این میان، نامها و زندگیهای ناتمام چهرهای انسانی به ارقام میدهند: «راکان حمدی النجار» ۱۰ ساله در خانیونس همراه هشت خواهر و برادرش زیر آوار خانه بمبارانشده جان داد؛ «عمر احمد شمْلَخ» چهارماهه در شیخالجینِ غزه با ۹ عضو دیگرِ سه نسل یک خانواده کشته شد؛ «یقین خضر حماد» ۱۲ ساله—اینفلوئنسرِ کوچکِ غزه که زیرِ بارانِ بمبها برای دیگران راهحلهای ساده بقا میگذاشت—در حملهای سنگین در دیرالبلح جان باخت؛ «ناهض بربخ» ۱۵ ساله در حین تخلیه اجباری با پرچم سفید هدف تیراندازی قرار گرفت و برادر ۲۰ سالهاش هنگام کمکرسانی گلوله به قلبش اصابت کرد. «لَنا الغُصَین» ۱۰ ساله، «لولو»، کنار ایستگاه آب با برادر ۹سالهاش با یک انفجار تکهتکه شد؛ «خالد جبر» ۷ ساله که سالها برای تولدش جنگیده بودند، در رفحِ که «منطقه امن» اعلام شده بود، همراه خویشاوندانش کشته شد؛ «الیاس ابو جامعه» ۱۶ ساله با نیازهای ویژه در چادرِ آوارگان، شبانه با شلیک پهپاد مسلح هدف قرار گرفت؛ و «هند رجب» ۵ ساله که صدای ملتمسانهاش در تماسهای اضطراری جهان را تکان داد، ساعاتی پس از قطع تماس، همراه تیم امدادیِ اعزامی به قتل رسید—تحقیقی مستقل شلیک صدها گلوله به خودروی خانواده را محتمل دانسته است.
در کنار کشتهها، بیش از ۴۰هزار کودکِ مجروح—بهگفته سازمان ملل—و موجِ بیسابقه کودکانی که قطع عضو شدهاند، تصویری از نسلی میسازند که حتی اگر زنده بماند با جراحاتِ جسمی و روانیِ مادامالعمر دستبهگریبان است. گروههای حقوق بشری، پژوهشگران نسلکشی و یک کمیسیونِ سازمان ملل این کشتارِ نظاممند را مصداق نسلکشی دانستهاند؛ امری که با مقایسههای تاریخی نیز برجستهتر میشود: از «سرب گداخته» ۲۰۰۸ (۳۴۵ کودکِ کشتهشده در ۲۲ روز) تا «لبه حفاظتی» ۲۰۱۴ (۵۴۸ کودک در ۵۰ روز)، هیچکدام به مقیاس کنونی نزدیک نمیشود؛ و حتی با خونبارترین سالهای سوریه، نسبت به جمعیتِ بسیار کمترِ غزه، امروز «شدیدترین» مواجهه کودکان با خشونت ثبت شده است.
افزون بر میدان جنگ، محاصره—قطع آبِ سالم، غذا، سوخت و دارو—بهتنهایی جانِ دستکم ۱۵۰ کودک را با گرسنگی گرفته و بهگفته کارکنان درمان، شمار نامعلوم دیگری را بهسبب بیماریهای قابل درمان از ما ربوده است.
گزارش گاردین یادآوری میکند پشت هر عدد، نام و چهره و رؤیایی بود: مدرسه و دوچرخه و کلاسِ اسبسواری، لباسِ نو برای یتیمان، و امیدی ساده به آب و نانِ امروز. تا وقتی جنگ و محاصره ادامه دارد، هر فهرست رسمی— همیشه ناقص خواهد بود؛ اما همین نامها سندی است علیه فراموشی؛ شاهدی که میگوید کودک نباید عدد شود.
منبع: The Guardian، بر پایه فهرست اسامی قربانیانِ منتشرشده توسط وزارت بهداشت غزه تا ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۵ (بههمراه نمونههای روایتیِ منتشرشده در رسانههای بینالمللی)
