چهار روز پس از توقیف غیرقانونی کشتیهای ناوگان جهانی صمود در مسیر غزه، گزارشها از زندان نِگِو در اسرائیل از بیآبی، گرسنگی، توهین، خشونت و اجبار به برافراشتن پرچم اسرائیل علیه فعالان صلح، از جمله گرتا تونبرگ، حکایت دارد.
با گذشت چند روز از توقیف غیرقانونی کشتیهای «ناوگان جهانی صمود» (Global Sumud Flotilla) توسط ارتش اسرائیل، اکنون گزارشهایی از رفتارهای غیرانسانی، تحقیر و شکنجهی فعالان صلح و خبرنگاران بازداشتشده منتشر شده است.
در میان ۴۳۷ بازداشتی، نام گرتا تونبرگ، فعال سرشناس محیطزیست سوئدی نیز به چشم میخورد.
تونبرگ که همراه با صدها فعال صلح، روزهای اول و دوم اکتبر در آبهای بینالمللی توسط نیروهای اسرائیلی دستگیر شد، در تماسهایی با مقامهای سوئدی اعلام کرده است که در بازداشتگاه با بیآبی، بیغذایی و خشونت روبهرو بوده است.
به گزارش روزنامهی گاردین و رسانههای سوئدی، تونبرگ گفته است:
«من دچار کمآبی شدید هستم، غذای کافی دریافت نکردهام و بر روی پوستم دانههایی ایجاد شده که احتمالاً ناشی از آلودگی یا حشرات در محل بازداشت است.»
وزارت خارجهی سوئد تأیید کرده است که دیپلماتهای این کشور اجازه یافتهاند از ۹ شهروند سوئدی در زندان کتزیوت (Ketziot) در صحرای نِگِو دیدار کنند، اما جزئیات بیشتری ارائه نکردهاند.
اجبار به برافراشتن پرچم اسرائیل
به گفتهی چند شاهد و همسفر تونبرگ، سربازان اسرائیلی از فعالان بازداشتی عکسهایی گرفتهاند که در آنها مجبور شدهاند پرچم اسرائیل را در دست بگیرند.
ارسن چلیک، فعال صلح اهل ترکیه و از شرکتکنندگان در ناوگان صمود، به خبرگزاری آنادولو گفت:
«گرتا را جلوی چشم ما از موهایش کشیدند، کتک زدند و وادارش کردند پرچم اسرائیل را ببوسد. او را برای نمایش قدرت و تحقیر دیگران هدف قرار دادند.»
لورنتزو داگوستینو، روزنامهنگار ایتالیایی که همراه ناوگان بوده، نیز در بازگشت به استانبول گفت:
«او را در پرچم اسرائیل پیچیده بودند و مجبورش کردند جلوی دوربین ژست بگیرد؛ مثل یک غنیمت جنگی.»
زندان کتزیوت؛ نماد خشونت سیستماتیک
بیشتر بازداشتشدگان، از جمله نمایندگان پارلمان، وکلا و خبرنگاران، در زندان کتزیوت – معروف به «انصار ۳» – نگهداری میشوند؛ زندانی که پیشتر نیز بهدلیل رفتارهای خشن با اسیران فلسطینی بدنام بوده است.
وکلای سازمان حقوق بشری اسرائیلی عداله (Adalah) اعلام کردهاند که در دیدار با برخی از زندانیان «نقض سیستماتیک حقوق بشر» مشاهده کردهاند.
به گفتهی آنان، بازداشتشدگان از دسترسی به آب آشامیدنی، دارو، خدمات درمانی و وکیل محروماند.
چندین زندانی گزارش دادهاند که از زمان بازداشت هیچ غذایی دریافت نکردهاند و مجبورند در سلولهای بسیار شلوغ، روی زمین و در شرایط غیربهداشتی بخوابند.
خشونت، توهین و تحقیر
بر اساس شهادتهای مختلف، بسیاری از زندانیان هدف خشونت فیزیکی، ناسزا و تهدید قرار گرفتهاند. برخی گفتهاند که توسط مأموران ناشناس مورد بازجویی قرار گرفتهاند و عدهای دیگر از کتکزدن و دستبستن طولانیمدت سخن گفتهاند.
یک زن گزارش داده که مأموران او را وادار کردهاند روسریاش را درآورد و تنها یک پیراهن به او دادهاند.
در میان زندانیان، ۳۴ نفر در اعتصاب غذا هستند. یکی از آنان در دادگاه گفت:
«میخواهم سهم غذایم را برای مردم غزه بفرستم.»
زندانی دیگری اعلام کرده که تا زمانی که بیماران زندانی به دارو دسترسی پیدا نکنند، به اعتصاب غذا و حتی تشنگی ادامه خواهد داد.
پیامدهای انسانی و سیاسی
بازداشت خشونتآمیز فعالان ناوگان صمود – که مأموریت آن رساندن کمکهای بشردوستانه به غزه بود – واکنشهای گستردهای را در اروپا و جهان برانگیخته است.
سازمانهای حقوق بشری بینالمللی خواستار آزادی فوری تمامی بازداشتشدگان شدهاند و آن را نقض آشکار حقوق بشر و قوانین بینالمللی دریایی دانستهاند.
در بیانیهای که از سوی کمیتهی جهانی ناوگان صمود صادر شده، آمده است:
«توقیف کشتیها در آبهای بینالمللی و رفتار غیرانسانی با فعالان صلح، ادامهی همان سیاستی است که مردم غزه را با گرسنگی، محاصره و بمباران مواجه کرده است.»
گرتا تونبرگ؛ از مبارزه برای زمین تا دفاع از انسان
گرتا تونبرگ، که در سالهای گذشته به نماد مبارزهی جوانان جهان علیه تغییرات اقلیمی تبدیل شده بود، در ماههای اخیر چندین بار از سیاستهای اسرائیل در غزه انتقاد کرده و در تجمعهای همبستگی با مردم فلسطین شرکت کرده بود.
اکنون سرنوشت او در بازداشتگاه اسرائیل، به گفتهی تحلیلگران، به نمادی تازه از پیوند مبارزه برای زمین و آزادی انسان بدل شده است.
منبع: رسانههای اومانیته، گاردین و آنادولو – ۵ اکتبر ۲۰۲۵
