در چرخشی چشمگیر در سیاست خارجی آمریکا، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، روز دوشنبه اعلام کرد تسلیحات پیشرفتهای از جمله سامانههای دفاع هوایی پاتریوت برای اوکراین ارسال خواهد شد و کشورهایی را که همچنان از روسیه نفت خریداری میکنند، تهدید به اعمال تحریمهای ثانویه کرد.
به گزارش رویترز، این تصمیم در حالی اتخاذ میشود که حملات ادامهدار روسیه به شهرهای اوکراین باعث افزایش فشارها بر ترامپ برای اقدام علیه مسکو شده است. ترامپ که پیشتر خواهان مصالحه با روسیه بود، اکنون از «ناامیدی» خود نسبت به ولادیمیر پوتین سخن میگوید.
وی در دیدار با مارک روته، دبیرکل ناتو، در کاخ سفید اعلام کرد میلیاردها دلار تسلیحات آمریکایی از جمله ۱۷ سامانه پاتریوت به ناتو منتقل و برای استفاده در اوکراین آماده خواهند شد. به گفته ترامپ، برخی کشورها از جمله آلمان، بریتانیا، کانادا، فنلاند، سوئد، نروژ و هلند نیز در این روند مشارکت خواهند کرد.
او گفت: «این تسلیحات بسیار پیشرفته هستند و ظرف چند روز آینده ارسال برخی از آنها آغاز میشود.» ترامپ همچنین افزود که متحدان ناتو هزینه این تسلیحات را خواهند پرداخت.
ترامپ در اظهاراتی هشدارآمیز اعلام کرد اگر ظرف ۵۰ روز توافق صلحی با روسیه حاصل نشود، ایالات متحده تحریمهای ثانویه علیه کشورهایی که از روسیه نفت خریداری میکنند اعمال خواهد کرد. این تحریمها میتواند شامل تعرفههایی تا ۱۰۰ درصد بر کالاهای روسی و محدودیتهایی بر کشورهای خریدار نفت روسیه باشد.
یک مقام کاخ سفید تصریح کرد این تهدیدها شامل تعرفههایی تا ۵۰۰ درصد بر کشورهای یاریدهنده به مسکو نیز میشود، البته تصویب آن نیازمند رأیگیری در سناست؛ موضوعی که جمهوریخواهان منتظر چراغ سبز ترامپ برای آن هستند.
اعلام مهلت ۵۰ روزه، بازارهای روسیه را تا حدی آرام کرد. روبل از افت اولیه بازیابی شد و شاخص بورس نیز رشد کرد. آرتیوم نیکولایف، تحلیلگر مؤسسه Invest Era، گفت: «ترامپ در واقع کمتر از آنچه بازار انتظار داشت پیش رفت. او به رهبری روسیه فرصت مذاکره داده و مشخص است علاقهمند به تمدید این مهلتهاست.»
در کییف، این چرخش در سیاست ترامپ با احتیاط همراه بود. ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، روز دوشنبه با کیت کلاگ، نماینده ترامپ دیدار کرد و گفت دو طرف درباره «راههای عملی برای پیشبرد صلح، تقویت دفاع هوایی و همکاریهای دفاعی با اروپا» گفتوگو کردهاند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، با اشاره به اظهارات ترامپ گفت: «آتشبس فوری لازم است تا راه برای یک راهحل سیاسی باز شود. هر اقدامی که به این هدف کمک کند، اگر مطابق قوانین بینالملل باشد، اهمیت دارد.»
سناتور جین شاهین، دموکرات ارشد در کمیته روابط خارجی سنا، گفت: «تصمیم ترامپ مثبت اما دیرهنگام است. او باید به ارسال مداوم کمکهای نظامی متعهد شود تا پوتین حاضر به مذاکره شود.»
همزمان زلنسکی اعلام کرد که نخستوزیر خود، دنیس اشمیهال، را با یولیا سویریدنکو، معاون اقتصادی او، جایگزین خواهد کرد. سویریدنکو نقش کلیدی در مذاکرات معدنی بین کییف و واشنگتن داشته است. این انتصاب نیازمند تأیید پارلمان است.
روسیه که از فوریه ۲۰۲۲ حمله تمامعیاری به اوکراین آغاز کرده، همچنان حدود یکپنجم خاک این کشور را در کنترل دارد. در روزهای اخیر نیز حملات پهپادی سنگینی به شهرهای اوکراین انجام داده است. مسکو همچنان هیچ نشانهای از عقبنشینی از اهداف جنگی خود بروز نداده است.
در حالی که ترامپ با وعده پایان سریع جنگ به کاخ سفید بازگشته بود، اکنون در پی حملات مستمر روسیه، سیاستی سختگیرانهتر در پیش گرفته و نهتنها به ارسال تسلیحات روی آورده، بلکه کشورهای ثالث را نیز تهدید به تحریم کرده است. با نزدیک شدن به پایان مهلت ۵۰ روزه، فشارها بر کرملین افزایش خواهد یافت و آینده مسیر صلح همچنان در ابهام است.
