نشست سران اتحادیه اروپا بدون تصمیمات اساسی
کسی که می‌خواهد تصویری از وضعیت کنونی اتحادیه اروپا به دست آورد، کافی است نگاهی اجمالی به نتایج آخرین نشست سران این اتحادیه بیندازد. موضوعات محوری در سیاست خارجی در دستور کار بودند – از جمله مقابله با روسیه و موضع‌گیری در قبال اسرائیل، که دو مورد از مهم‌ترین‌ها به شمار می‌روند. چه چیزی تصویب شد؟ تقریباً هیچ چیز. با زحمت فراوان، موفق شدند تحریم‌های قبلی علیه روسیه را تمدید کنند؛ اقدامی که هر شش ماه باید انجام شود. اما کار روی بسته جدید تحریم‌ها – که اکنون به هجدهمین مورد رسیده – متوقف شد.
وقتی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ شروع به اعمال بسته‌های سوم و حتی چهارم تحریم کرد، چون بسته‌های اولیه آن‌طور که انتظار می‌رفت مؤثر واقع نشده بودند، برخی شوخی می‌کردند که شاید به زودی باید انتظار بسته دوازدهم یا پانزدهم را هم داشت. اکنون واقعیت از طنز پیشی گرفته است. اما بالاخره یک جایی باید توقف کرد. اسلواکی با بسته هجدهم تحریم‌ها، که قرار بود در این نشست تصویب شود، مخالفت و وتو کرد.
علت مخالفت، قابل تأمل است. چون اتحادیه اروپا نتوانسته مجارستان و اسلواکی را قانع کند که داوطلبانه واردات نفت و گاز از روسیه را کنار بگذارند – تحریم‌هایی که چنین چیزی را شامل شود، با وتوی این دو کشور روبه‌رو خواهد شد – حالا می‌کوشد این کار را با رأی اکثریت ساده و بدون اجماع انجام دهد. براتیسلاوا (پایتخت اسلواکی) اکنون می‌خواهد با وتوی خود بسته هجدهم تحریم‌ها را متوقف کند، تا زمانی که اتحادیه اروپا حمله‌اش به تأمین انرژی نفت و گاز این کشور را متوقف کند.
وضعیت بن‌بست؟
در برلین، ایده‌هایی در حال بررسی هستند تا در آینده تحریم‌های اتحادیه اروپا نیز با رأی اکثریت ساده به تصویب برسد. حقوقدانان زیرک ادعا کرده‌اند که از نظر حقوقی می‌توان این اقدام را توجیه کرد. و بعد چه خواهد شد؟ کسی که تصور می‌کند مجارستان و اسلواکی در چنین شرایطی به‌راحتی تسلیم خواهند شد، شرایط را اشتباه درک کرده است. فشاری که در دیگ تحت‌فشار اروپایی زیر درپوش سلطه بروکسل انباشته شده، در حال افزایش است. اگر ابزار وتو کنار گذاشته شود، این فشار راه دیگری برای تخلیه خواهد یافت. تنش‌ها در آن صورت حتی بیشتر خواهد شد.
و این تنها مشکل موجود نیست. برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا – مانند ایرلند و اسپانیا – از بابت جنگ غزه به‌شدت نگران هستند. آیا نقض آشکار حقوق بشر توسط اسرائیل نباید موجب تعلیق توافق‌نامه مشارکت با این کشور شود؟ دولت آلمان در غزه جرائم شدید اسرائیل را نمی‌بیند، بنابراین وتوی خود را اعمال می‌کند. به اختلاف‌نظر داخلی، فشارهای خارجی نیز افزوده شده است.
تعلیق برخورد با رفتار اسرائیل در نوار غزه
تعلیق توافق‌نامه مشارکت با اسرائیل، که از سوی چندین کشور اتحادیه اروپا خواسته شده بود، روز پنجشنبه به دلیل وتوی آلمان و اتریش به نتیجه نرسید. بنا به نظر کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اسرائیل ماده دوم این توافق‌نامه را نقض کرده است – ماده‌ای که بر رعایت حقوق بشر تأکید دارد. شورای اروپا تنها اعلام کرد که مذاکرات درباره اقدامات احتمالی در ماه ژوئیه ادامه خواهد یافت.
به‌زودی ایالات متحده تعرفه‌هایی را که در ماه آوریل به مدت ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورده بود، دوباره اعمال خواهد کرد. هیچ راه‌حلی برای جلوگیری از این اقدام در چشم‌انداز دیده نمی‌شود. تنها موردی که سران اتحادیه اروپا توانستند بر سر آن توافق کنند، اعطای مجوز سخاوتمندانه به بلغارستان برای پیوستن به منطقه یورو از اول ژانویه ۲۰۲۶ بود. قطره‌ای از هماهنگی در دریای اختلافات؟ خب، یک‌سوم مردم بلغارستان یورو را عالی می‌دانند، اما بیش از نیمی از آن‌ها با ورود به یورو مخالف‌اند و در حال اعتراض هستند.
صدر اعظم آلمان، فریدریش مرز، روز سه‌شنبه در بوندستاگ با افتخار، مانند دونالد ترامپ، از واژه “قدرت” استفاده کرد. اما آنچه دیده می‌شود، چیز دیگری است. ترامپ کجا، مرتس کجا.
«اتحادیه اروپا که قرار بود نماد وحدت، دفاع از حقوق بشر و نظم بین‌المللی مبتنی بر قانون باشد، حالا با چالش‌های جدی در مواجهه با نقض حقوق بشر، مهاجرستیزی، دوگانگی در برخورد با تهاجم‌های روسیه به اوکراین و اسرائیل به کشورهای منطقه و ایران روبه‌روست. این وضعیت، همراه با گرایش به میلیتاریسم، افزایش هزینه‌های جنگ و تقویت ناتو، اتحادیه را در تضاد با وعده‌های رفاه و عدالت اجتماعی به شهروندان اروپایی قرار داده است.»
