
یک گزارش اولیه محرمانه از آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA) میگوید حملات هوایی ایالات متحده به تأسیسات هستهای ایران، برخلاف ادعای دونالد ترامپ مبنی بر نابودی کامل این سایتها، تنها برنامه هستهای ایران را چند ماه به تعویق انداخته و نابود نکرده است.
به گزارش گاردین، بر اساس اطلاعاتی که دو منبع آگاه از این ارزیابی فاش کردهاند، اجزای کلیدی برنامه هستهای ایران – از جمله سانتریفیوژها – قابلیت راهاندازی مجدد طی چند ماه آینده را دارند. همچنین بخش عمدهای از ذخایر اورانیوم با غنای بالا که ممکن است برای ساخت سلاح هستهای استفاده شود، پیش از حملات از محلهای اصلی منتقل شدهاند و احتمالاً در سایتهای مخفی دیگر نگهداری میشوند.
ترامپ در سخنرانی تلویزیونی خود بلافاصله پس از عملیات، مدعی شده بود که آمریکا تأسیسات غنیسازی ایران در نطنز، فردو و اصفهان را به طور کامل نابود کرده است. او گفت: «این حملات یک موفقیت نظامی خارقالعاده بود. تأسیسات کلیدی غنیسازی ایران به طور کامل و تمام نابود شدهاند.»
با این حال، ارزیابیهای اولیه از آسیبهای وارده که توسط فرماندهی مرکزی ایالات متحده انجام شده، تصویر متفاوتی ارائه میدهد. به گفته یکی از منابع آگاه، سایت فردو – که در عمق کوههای زاگرس قرار دارد – به طور کامل تخریب نشده است. این ارزیابی میتواند در ارزیابیهای نهایی حتی به نتایج کمتری از میزان تخریب منجر شود.
با انتشار این گزارش، دونالد ترامپ به شدت خشمگین شد و در شبکه اجتماعی خود نوشت: «تأسیسات هستهای در ایران کاملاً نابود شدهاند!» کاخ سفید نیز این ارزیابی اطلاعاتی را رد کرد و آن را «تلاشی برای بیاعتبار کردن رئیسجمهور و خلبانان شجاع» دانست.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA)، روز دوشنبه تأیید کرد این نهاد دیگر نمیتواند درباره ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰٪ در ایران گزارش ارائه دهد. این حجم از اورانیوم در صورت غنیسازی بیشتر تا سطح ۹۰٪، میتواند برای ساخت چندین بمب اتمی کفایت کند.
معاون رئیسجمهور آمریکا، جِی.دی. ونس، نیز اذعان کرد که واشنگتن از محل دقیق ذخایر اورانیوم بیاطلاع است و گفت: «در هفتههای آینده تلاش خواهیم کرد با این سوخت کاری کنیم.»
پیش از عملیات اخیر، مقامات پنتاگون در جلساتی داخلی اطلاع داده بودند که بمبهای ۱۳,۶۰۰ کیلوگرمی «جیبییو-۵۷» برای تخریب کامل سایت فردو کافی نیستند و تنها یک سلاح هستهای تاکتیکی میتواند این سایت را بهطور کامل نابود کند.
در این حملات، بمبافکنهای B2 آمریکایی دوازده بمب GBU-57 بر روی فردو و دو عدد بر نطنز پرتاب کردند. همچنین زیردریایی نیروی دریایی آمریکا حدود ۳۰ موشک تاماهاک را به سوی تأسیسات اصفهان شلیک کرد.
وزیر دفاع آمریکا، پیت هگزث، همچنان ادعای ترامپ درباره نابودی کامل را تکرار کرد. با این حال، رئیس ستاد مشترک ارتش، ژنرال دن کین، که در اجرای عملیات نقش داشت، با لحنی محتاطانهتر گفت: «هر سه سایت هستهای آسیب و تخریب قابل توجهی دیدهاند، اما ارزیابی نهایی از خسارات هنوز انجام نشده است.»
این اختلاف نظرها پرسشهای جدی درباره دستاورد واقعی این حملات ایجاد کرده و تردیدهایی درباره آینده برنامه هستهای ایران، توانایی آمریکا در متوقفسازی آن، و استراتژی آینده تهران برای پاسخدهی و بازسازی به وجود آورده است.