
در پی حمله نظامی ایالات متحده به تأسیسات هستهای ایران، نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد به صحنهای از برخوردهای تند دیپلماتیک میان قدرتهای جهانی و صفآرایی آشکار میان موافقان و مخالفان اقدام نظامی واشنگتن تبدیل شد. این جلسه که شامگاه ۲۲ ژوئن برگزار شد، نگرانیها از تشدید درگیریها در خاورمیانه را بهوضوح منعکس کرد و همزمان شاهد تلاشهایی برای تصویب قطعنامهای در حمایت از آتشبس فوری و بدون قید و شرط بود.
به گزارش الجزیره، روسیه، چین و پاکستان پیشنویس قطعنامهای را برای توقف فوری درگیریها ارائه کردهاند؛ هرچند در متن این قطعنامه بهصراحت نامی از آمریکا یا اسرائیل برده نشده، اما حمله به تأسیسات هستهای ایران محکوم شده است. با این حال، با توجه به حق وتوی دائمی آمریکا در شورای امنیت، تصویب این قطعنامه بسیار بعید به نظر میرسد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، با هشدار نسبت به «چرخشی خطرناک» در تحولات منطقه گفت: «بمباران سایتهای هستهای ایران توسط آمریکا، نقطه عطفی بسیار خطرناک در منطقهای است که پیش از این هم در تلاطم بوده است. اکنون در معرض سقوط در چرخهای از تلافیجویی بیپایان هستیم.»
دو قطب در شورای امنیت
نماینده موقت آمریکا، دوروتی شیا، در دفاع از اقدام نظامی کشورش، مدعی شد که ایالات متحده برای حفاظت از خود و متحدانش دست به اقدام «قاطع» زده است و هشدار داد که هرگونه حمله مستقیم یا غیرمستقیم از سوی ایران علیه نیروهای آمریکایی با «پاسخی ویرانگر» روبهرو خواهد شد.
در مقابل، علی بحرینی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل، ضمن محکومکردن حملات، تأکید کرد که این حملات «نتیجه اقدامات سیاسی جهتدار آمریکا و متحدان اروپاییاش» بودهاند و ایران حق پاسخگویی در زمان و شیوهای که خود تعیین میکند را محفوظ میداند. او گفت: «آمریکا تصمیم گرفت دیپلماسی را نابود کند.»
دنی دانون، نماینده اسرائیل، از اقدام مشترک اسرائیل و آمریکا دفاع کرد و مدعی شد که این حملات «جهان را امنتر کردهاند». با این حال، درباره حمایت اسرائیل از تغییر رژیم در ایران گفت: «این تصمیمی است که باید مردم ایران بگیرند، نه ما.»
چین، روسیه و پاکستان علیه اقدام نظامی
فؤو کانگ، نماینده چین، با ابراز نگرانی شدید از گسترش بحران، خواستار آتشبس فوری شد. واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه، اقدام آمریکا را نشانهای دیگر از «بیاعتنایی کامل به قوانین بینالمللی» دانست و گفت: «ایالات متحده جعبه پاندورا را گشوده است.»
نماینده پاکستان، عاصم افتخار احمد، نیز ضمن محکومیت حملات، گفت که افزایش خشونتها «عمیقاً نگرانکننده» است و کشورش در این شرایط دشوار در کنار «دولت و مردم برادر ایران» ایستاده است. این در حالی است که یک روز پیش، پاکستان پیشنهاد کرده بود دونالد ترامپ برای جایزه نوبل صلح نامزد شود.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی زیر فشار
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در این جلسه گفت که گرچه میزان خسارتهای زیرزمینی در سایت فردو هنوز مشخص نیست، اما دهانههای بزرگی در منطقه دیده میشود. همچنین ورودیهای تونلهای سایت اصفهان هدف حمله قرار گرفته و سایت نطنز نیز بار دیگر مورد اصابت قرار گرفته است.
ایران پیشتر، آژانس را به هموارکردن مسیر برای حمله اسرائیل و آمریکا متهم کرده بود. گفتنی است یک روز پیش از حمله اسرائیل در ۱۳ ژوئن، هیئت مدیره آژانس با تصویب قطعنامهای اعلام کرده بود که ایران به تعهدات پادمانی خود پایبند نیست.
نشست شورای امنیت در حالی برگزار شد که فضای منطقه همچنان ملتهب است و خطر گسترش جنگ و خروج آن از کنترل، بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. هیچ قطعنامهای هنوز به رأی گذاشته نشده، اما خطوط اختلاف بسیار روشن و جدی است.