
در پی آغاز پنجمین روز از درگیریهای نظامی میان ایران و اسراییل، رهبران کشورهای عضو گروه هفت (جی۷)، شامگاه دوشنبه ۲۶خرداد۱۴۰۴ با صدور بیانیهای شدیداللحن، جمهوری اسلامی ایران را عامل اصلی بیثباتی در خاورمیانه معرفی کرده و حمایت خود را از اسراییل اعلام نمودند.
دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا زودتر از موعد اجلاس گروه ۷ را ترک میکند و به مکرون حمله لفظی میکند. با این حال، شرکتکنندگان بیانیهای درباره جنگ اسرائیل و ایران صادر میکنند.
اجلاس گروه ۷ قرار بود دو روز ادامه داشته باشد، اما برای دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، این نشست همان بعدازظهر روز اول به پایان رسید. سران کشورهای صنعتی پیشرو از صبح دوشنبه به وقت محلی در کاناناسکیس، واقع در کوههای راکی کانادا، گرد هم آمده بودند. ترامپ هنگام گرفتن عکس موسوم به «عکس خانوادگی» در پسزمینهای کوهستانی و زیبا، به دیگر رهبران اعلام کرد که باید به ایالات متحده بازگردد، چراکه این کار «بسیار مهم» است.
سخنگوی او در شبکه ایکس (توئیتر سابق) دلیل این تصمیم را اوضاع خاورمیانه عنوان کرد؛ جایی که اسرائیل چند روز پیش به ایران حمله کرده بود. ترامپ ضمن قدردانی از کشور میزبان، کانادا، گفت: «اما احتمالاً شما هم آنچه را من میبینم، میبینید، و من باید هرچه سریعتر بازگردم.»
اما ظاهراً دیگران آنچه ترامپ میدید را نمیدیدند. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، با اشاره به خروج ترامپ گفت که گفتگوهایی میان طرفهای درگیر جنگ در جریان است و پیشنهادی برای آتشبس مطرح شده.
ترامپ پیشتر هم اجلاس را نیمهکاره رها کرده بود
ترامپ همان شب در پلتفرم خودش، Truth Social، مکرون را بهخاطر «نمایشطلبی» به باد انتقاد گرفت و نوشت: «او هیچ تصوری ندارد چرا من الان در راه واشنگتن هستم، اما قطعاً ربطی به آتشبس ندارد. موضوعی بسیار مهمتر در میان است.»
این نخستین بار نیست که ترامپ نشست گروه ۷ را زودتر ترک میکند. در اجلاس ۲۰۱۸ که آنهم در کانادا برگزار شد، او برای دیدار با کیم جونگاون، رهبر کره شمالی، زودتر محل اجلاس را ترک کرده بود.
حساسیت ترامپ به مکرون شاید به سفر اخیر رئیسجمهور فرانسه به گرینلند هم بیارتباط نباشد. مکرون در مسیر سفر به کانادا، روز یکشنبه در گرینلند توقف کرد و با ادعاهای ارضی ترامپ درباره این جزیره مخالفت کرد. او در فرودگاه نووک گفت: «فکر نمیکنم چنین کاری میان متحدان پذیرفتنی باشد. مهم است نشان دهیم که دانمارک و اروپا به این منطقه، که از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است، متعهدند و باید تمامیت ارضی آن محترم شمرده شود.»
تنش میان ترامپ و مارک کارنی
ترامپ پیشتر در اظهاراتی بحثبرانگیز گفته بود که از پیوستن کانادا به ایالات متحده استقبال میکند. این اظهارات هم به نوبه خود به تنشهای میان او و کشور میزبان اجلاس دامن زد. صبح دوشنبه به وقت محلی، وقتی ترامپ در کنار نخستوزیر کانادا، مارک کارنی، در برابر خبرنگاران ظاهر شد، فضا بهوضوح متشنج بود. کارنی تمام تلاش خود را کرد تا چهرهای بیاحساس از خود نشان دهد، در حالی که ترامپ به کنایه از جاستین ترودو، همحزبی و سلف او، سخن گفت.
ترامپ اظهار داشت که ترودو باعث اخراج روسیه از گروه هشت کشور صنعتی (G8) شده است. او گفت: «به نظر من این اشتباه بود.» دلیل اخراج روسیه در سال ۲۰۱۴، الحاق غیرقانونی شبهجزیره کریمه و آغاز جنگ علیه اوکراین بود، با این حال ترامپ بیتوجه به واقعیتها ادعا کرد اگر روسیه همچنان عضو گروه بود، جنگی در کار نبود.
رهبر کرملین، ولادیمیر پوتین، امسال بههرحال در اجلاس حضور ندارد – در عوض قرار است ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، روز سهشنبه به نشست بپیوندد. انتظار میرفت که زلنسکی در حاشیه اجلاس دیداری حضوری با رئیسجمهور آمریکا داشته باشد – دیداری که سومین دیدار آنها از زمان روی کار آمدن ترامپ و نخستین ملاقات پس از جنجال کاخ سفید میبود. اما این دیدار حالا منتفی شده است.
ترامپ طی هفتههای اخیر، در واکنش به حملات موشکی سنگین روسیه به اوکراین، مواضعی انتقادی نسبت به پوتین اتخاذ کرده بود. او در Truth Social نوشت: «او کاملاً دیوانه شده.» ترامپ گفت که مخالفت پوتین با مذاکرات آتشبس، او را «ناخشنود» کرده است.
با این حال، در اجلاس گروه ۷، ترامپ بار دیگر اعلام کرد که قصد اعمال تحریمهای اقتصادی علیه روسیه را ندارد، چرا که این تحریمها هزینه سنگینی برای آمریکا به همراه دارند.
بیانیه مشترک درباره ایران و اسرائیل
با وجود تمام اختلافات، کشورهای عضو گروه ۷ برخلاف انتظار موفق شدند بر سر صدور یک بیانیه مشترک درباره جنگ میان ایران و اسرائیل به توافق برسند. در متنی که کانادا منتشر کرد، ایران «منبع اصلی بیثباتی و تروریسم در منطقه» معرفی شده و «حق اسرائیل برای دفاع از خود» مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین تصریح شده که نباید اجازه داد ایران هرگز به سلاح هستهای دست یابد.
در ادامه این بیانیه آمده است: «ما خواهان آن هستیم که حلوفصل بحران ایران به کاهش تنشهای گستردهتر در خاورمیانه، از جمله آتشبس در نوار غزه، منجر شود.» به گزارش نیویورک تایمز، ترامپ پس از آنکه اصلاحاتی (که جزئیات آن مشخص نیست) در نسخه اولیه متن اعمال شد، نظر خود را تغییر داد و با صدور بیانیه موافقت کرد.
کمی پیش از آغاز رسمی نشست، صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس، حدود ۲۰ دقیقه با ترامپ دیدار و گفتگو کرد. سخنگوی دولت آلمان بعدها اعلام کرد که علت ترک زودهنگام اجلاس از سوی رئیسجمهور آمریکا را درک میکنند. به گفته او، پیش از آن در مورد «مسائل اقتصاد جهانی، تجارت و امنیت منابع» بهطور جدی بحث شده بود.
در کنار سران ایالات متحده، آلمان، ژاپن، ایتالیا، بریتانیا و کانادا، رئیس کمیسیون اروپا، اورزولا فندرلاین، و رئیس شورای اروپا، آنتونیو کوشتا، نیز در نشست گروه ۷ حضور دارند.